'Ova He Kilu (TOP $100,000 Tupu) Fakalelei Ki he Kuata Me’a’anga Palēmia Featured
Me'a'anga Fo'ou Palemia
Nuku'alofa, 18 Sune, 2015. Kuo lava kakato ‘a e ngāue ‘a e Potungāue Ngaahi Ngāue Lalahi ki he langa fakalelei ki he Kuata ‘oku ‘amanaki hiki kiai ‘a e ‘Eiki Palēmia ‘i Fasi Mo e Afi.
Ko e ngāue fakalelei ko’eni na’e kamata ia hili pē ‘a e vela ‘a e ‘Api Me’a’anga ‘o e Palēmia ‘i Halaovave pea kuo kakato mai ‘a e ngāue ko’eni ki he uike ni.
‘Oku mahu’inga foki hono ‘oatu ‘a e ongoongo ko’eni lolotonga ia ‘oku fakahoko ‘a e feme’a’aki ki he Patiseti he ‘oku kehekehe ia mo e fakamatala ‘a e Minisitā ki he Potungāue ko’eni pehē ki he ‘Eiki Palemia ‘o fekau’aki tokua mo ‘enau feinga ke tu’utu’u ‘a e fakamole.
Kuo ma’u ‘e he ongoongo ni ‘a e fakamatala falala’anga ‘oku ‘ova he pa’anga ‘e tahakilu (TOP 100,000) ‘a e fakamole ki he ngāue ko’eni. ‘Oku kau heni hono fakafo’ou ‘a e kuata ko’eni pea ‘ato fo’ou, fakalelei ‘a e ngaahi matapā mo e sio’ata, vali pea fakanaunau kakato a’u ki he naunau fale ‘o kau ai mo e naunau ‘o a’u ki he pepa toileti (hūfanga he fakatapu).
‘Oku fakaofo foki he koe kuata ko’eni ‘oku kaungā’api pe ia mo e ngaahi ‘api nofo’anga ‘i Fasi pea ‘oku ‘ohovale ‘a e ngaahi kaunga’api ‘i hono ‘aa’i kapa’i ‘o e ‘api ni ‘o meimei mita ‘e 2 ki ‘olunga ke ‘oua ‘e toe lava ha sio atu mei he kaunga’api. ‘Oku ‘ikai foki ke anga ‘a e feitu’u ko’eni ki he fa’ahinga nofo pehe ni he ‘oku ‘i he kaungā’api ki he tafa’aki ki he Hala Vuna ‘a e me’a’anga ‘o e Ta’ahine Pilinisesi Sālote Pilolevu Tuita mo Tuita pea ‘oku ma’ulalo pe ‘a ‘a e ‘aa ‘o ‘ikai loka pea ‘oku sio pe ‘a e tokotaha koto ki loto.
“Ko e tauhi kakai ke fesiofaki mo e kakai ka ‘oku ‘ikai koe langa kolotau ia ke ‘oua na’a lava ‘a e kakai ‘o sio atu. Ko fē leva ‘a e ‘ata ki tu’a mo e tangata ‘a e kakai”, ko e pau’u mai ia ‘a e tokotaha ‘oku nofo ofi ‘i he feitu’u ni ka ‘oku ‘ikai loto ke fakahā hono hingoa.
‘Oku malava pe ki he Tonga kotoa kenau mamata ki he langa fakalelei ko’eni pea ‘oku ‘ilo ai pe ‘e he tokotaha kotoa ‘a e fu’u fakamole ki he ngāue ko’eni ‘o ‘ikai toe fakahela ‘eke’i. Na’e faka’ohovale hono faka’uhila hala fo’ou ‘a e afe ‘anga ki he me’a’anga fo’ou ko’eni pea lele mo e ngaahi me’a ngāue ‘a e Potungāue ki he Ngaahi Ngāue Lalahi hono monomono ‘o e hala ko’eni ‘o a’u mai pe ki ‘aneafi 17 Sune 2015.
“Kuo ta’u lahi ‘eku nofo ‘i he feitu’u ko’eni ‘oku te’eki ke fakahoko mai ha ngāue pehe ni neongo ‘oku me’a heni ‘a e Ta’ahine Pilinisesi” koe fakahā ia ‘e he tokotaha ‘oku nofo tonu ‘i he feitu’u ni ka ‘oku ‘ikai loto ke fakahā hono hingoa.
‘Oku fakaofo he koe talu ‘a e me’a ‘a e Ta’ahine Pilinisesi ‘i he ‘elia ni mo e te’eki ke fakahoko ha ngāue pehe ni kiai. Kaikehe, ‘oku fanongo atu pe ‘a e kakai ‘o e fonua ki hono tala ‘i he Fale Alea ‘a e tu’utu’u mo e fiema’u ke holoki ‘a e fakamole kae kehe atu pe hono sani mo teuteu ‘a e me’a’anga ‘o e Palēmia.
‘Oku faka’ofa ‘a e ngaahi Kuata ‘oku nofo ai ‘a e kau ngāue Faka Pule’anga tokolahi ‘o a’u ki he kau ‘ofisa mā’olunga he koe mālō pe ‘ene kei tu’u pea ‘oku ‘ikai ke malava hano monomono ko e ‘ikai tokua ha pa’anga kiai ‘a e Pule’anga. Na’e ‘ikai ke fakahoko ha fu’u ngāue monomono toho pehe ni ki he kuata ‘oku me’a ai ‘a e Palemia Malōlō Lord Tu’ivakano koe ‘ikai ha patiseti ki ai ‘a e Pule’anga.
‘Oku ‘i ai foki ‘a e pa’anga ki he fakatamaki fakaenatula pe koha fakatamaki ki he fonua (emergency) ‘a ia ‘oku tauhi ‘i he Potungāue Ki he Ngaahi Ngāue Lalahi 'oku Minisitā ai 'a Palōfesa Lavulavu pea kapau leva ‘oku ngāue’aki ia ki he langa me’a'anga ko’eni pea ‘oku fu’u fakamanavahē leva ‘a hono lohiaki’i ‘o e fonua.
Na’e fakahoko mo hono fakalelei ‘a e Kuata Pule’anga ‘i he Hala Lelue pea ‘oku ma’u ‘a e fakamatala falala’anga na’e ‘eva atu mo e fakamole koia ‘i he langilau. Na’e fakahoko mo e fakalelei ko’eni ke toki fili mei ai ‘a e 'Eiki Palēmia pe koe fē ‘a e hotele 'i he ongo kuata ni ‘e laumalie lelei kiai.
‘Oku ‘oatu foki ‘a e ongoongo ko’eni ke fenapasi lelei mo e me’a ‘oku fanongo kiai ‘a e kakai ‘o e fonua hangē koia ‘oku lolotonga fakahoko kiai ‘a e feme’a’aki ‘i he Fale mo hono tala hono tu'utu'u 'o e fakamole.
‘Oku hoha’a foki ‘a e ni’ihi pe koe sani pehe’i ‘a e me’a’anga ‘o e Palēmia he 'oku 'ikai mahino 'a e fuoloa ‘ene me’a ai pe ‘oku vave mai pe ‘a e taimi ke tau māvae ai mo e tau’olunga ni ‘o hangē ko e lau ‘a e hiva.
 Fakalelei Ki he Kuata Me’a’anga Palēmia "Pin It")
7 comments
-
Ta oku lelei pe fakalelei ki ha fale ke nofo ai ha taha kae lau ia he ngaahi tau mai kimu'a 'oku fakamole mahalo 'oku kovi hano fai ha lelei ki ha taha kae sai pe ia kia kita..
-
Kautangata, 'oku 'iai e me'a malie ia kuo hoko hotau kuonga ni ko e kamata ke mole 'a e taukave 'a e kau tangata mei he lolo 'a Halaevalu. Ne hoko foki 'enau taukave ke fakapalanisi 'aki e ngaahi kikivi 'oku fai he'e kau ta'emangoi mei Ha'apaiveu. 'Oku mo'oni e fakahahanu ne fai he pepa e taha he hili 'a e fili Falealea 'e Tonga High teu mate valelau ho'o win ka e poini 'a Pouvalu. Koe me'a ia kuo hoko he 'ahoni ne 'ikuna 'e Vava'u 'a e fili 'o e tau ni ka kuo to'o ia 'e Ha'apai. Kuo hoko 'eni ia ke 'unu mai mo Vava'u ke to e poupou ki he feinga liliu Pule'anga 'a Ha'apai. Vava'u tu'u ki he me'a 'oku tau anga kiai ke malu'i 'a Tonga. 'Oua na'a ngalo 'a e Lao 'o Vava'u, Fefe 'a e toa ko Tuku ki Langi mo e 'Ovava ko Tauhi kiai. Foki Vava'u Lahi ki he Hala 'oku lau kia 'a Molitoni ke foki i he Motu'a Hala. 'OKu kei ngali lelei pe 'a Tonga ko e mafana 'a e fatafata 'o e lolo 'a Halaevalu. Malie Lavu mo Piukala.
Malo -
Fakaofa mooni koe tamatei tautolu hhhh sai ke sio kiai e kakai nae tui kihe kakai ko ena he akitua mai e toki honau tua e hapo aki tautolu tau sii mate havehave ai
-
Kaikehe, ka ko e poini 'a e talaki e Pule'anga fakapotopoto pea e holoki e fakamole pea tu'usi mo e patiseti, ka koeni kuo tuputupulefonua e me'a kotoa, maalie pea toe leesoni ee
-
Mahalo na'a 'oku sai pe he 'oku 'ikai koha monomono 'o ha 'api fakafamili 'oe 'eiki palemia. Koe monomono pe 'oe naunau 'ae pule'anga 'e a'onga ke ngaue 'aki 'e ha palemia pe ha taha ngaue fakapule'anga he kaha'u pe talitali ai ha kakai mahu'inga 'ae pule'anga 'e folau mai ki ho tau fonua ni. Koe silini pe 'ae pule'anga kuo liliu ia 'o hoko koe fale pea koe fale 'oku kei 'i loto pe he public purse ka 'oku 'ikai ke kaiha'asi pe mole.
-
Malo 'Aupito Nepituno hono 'omai e ongoongo ko'eni pea 'oku ou mo'utafu'ua. Ko e fuofua fakataha ia 'a e Kapineti 'o e Pule'anga fo'ou mo e kau ngaue fakapule'anga he 'osi pe 'a e fili 'e he Palemia 'ene Kapineti na'e me'a 'a e PM 'o pehe, 'e kamata pe 'a e tu'utu'u mei 'olunga, 'aia ko e tu'utu'u 'o e fakamole. Peau nofo 'o 'amanaki lelei ki he tu'utu'u koia, koeni kuo 'ikai toe ha me'a hono hiki pea mo e toe ngaahi fakamole fo'ou ia 'oku 'asi. Tau fakatauange pe 'e fakamanatu atu 'e ha taha ki he PM 'a e tu'utu'u na'e fiefia mo 'amanaki e kakai kenau sio kiai ...
-
Fakamalo atu Nepituno 'i hono 'omai e ngaahi fakamatala mahu'inga ko eni ke lave'i 'e he kakai 'o e Fonua, tautefito kiate kinautolu na'a nau fili koe'uhi ko 'enau tui mateaki mo falala ki he tangata ko eni ko ia 'a honau Fakamo'ui ('i he'enau fakalea), tokua 'oku 'i ai 'a e 'ofa, taumu'a ki he vahevahe tatau ke 'inasi ai e toenga 'o e kakai 'o e fonua 'a ia ko e tokolahi 'oku nau masiva, pea te ne fakapotopoto'i e $ mo tu'utu'u e ngaahi fakamole kotoa. Ka ko eni, he'ikai toe hela laulea ki ai he kuo 'asi e me'a kehe 'i he taimi ni. Tau fehu'ia heni 'a e ngaahi me'a na'a ne malanga'aki mo mamahi'i pea ne tukuaki'i 'aki e kau taki mo e ngaahi Pule'anga 'o e kuohili tokua 'oku nau siokita mo kai pa'anga e kakai masiva 'o e fonua 'oku totongi tukuhau. Ko e ha nai ha me'a ne tau mei lave ai 'i he pa'anga ko eni ne fai 'aki e fakalelei ko eni? Ki hono nofo'anga tokotaha pe 'o'ona? Ko e anga pe fifili mei he tuliki ko eni