Fakatotolo’i Nu’usila sea matakali Mauli “Tahu Whaoa” na’e aleapau mo e Pule’anga Tonga ^Featured

Ko e tangata ni foki ko Roger Pikia pea koe tangata fale’i faka-pisinisi pea toe fale’i foki ki he Tu’i Maori. Ko e fakatotolo foki ‘eni fekau’aki mo e ngaahi tila fakapa’anga ‘a e matāpule ni ‘a ia ‘oku ‘i ai ‘a e hoha’a lahi kiai honau matakali moe ngaahi talasiti ‘oku sea mo memipa ai.

Ko Roger Pakia na’a ne fakamo’oni foki ‘i he aleapau mo e Pule’anga Tonga ‘o fakafofonga’i ‘a e matakali Ngati Tahu Ngati Whaoa Trust (‘the Trust’) ‘i ‘Aokosi 2016 ke fakatau mo fakalele ‘a e Tonga Forests Products.

‘I ha fakamatala ‘a e ongoongo ‘a e Sunday Star Times ko Roger Pakia ‘oku Sea ‘i he Talasiti ‘a e ki’i matakali (Iwi) ko e Tahu Whaoa pea na’e hanga ‘e he ki’i matakali ko’eni ‘o totongi ‘a e mo’ua $2.6 miliona ‘o e Tonga Forest Products ‘i Tonga pea nau toe fakamo’oni aleapau mo e Pule’anga Tonga tenau toe totongi mo e pa’anga ‘e $3.5 miliona ke pule’i mo fakalele ‘a e kautaha ni.

Ko Roger Pikia foki ‘oku toe Sea he ngaahi talasiti ‘a e ngaahi matakali (Iwi) kehe pe ‘o kau ai ‘a e Te Arawa River Iwi Trust (Tarit) ‘a ia ‘oku toe tukuaki’i foki ‘e he Talasiti ko’eni ki he ngaue hala ’aki ‘a e pa’anga.

‘I he fakamatala ‘a e ongoongo ‘a e Kautaha Stuff na’e toe ngaue’aki ‘e Pikia ‘a e kaati kuletiti (credit card) ‘a e Tarit lolotonga ‘ene folau mai ki Tonga ni ki he ngaahi totongi mo’ua falekai ‘o kau ai ‘a falekai Seaview 'i Kolomotu'a pea mo e Bar Ladies and Gentlemen Club ‘i Nuku’alofa. Koe ngaahi fakamole ko’eni ‘oku ha kotoa pe ia ‘i he siteitimeni kuletiti kaati ‘a e talasiti ko’eni.

Kuo fokotu’u atu foki ‘e he taha ‘o e kau Sea ‘o e Kosilio ‘a e kau Mauli Te Arawa elder Maanu Paul kia Pikia ke maloloo mei he ngaahi lakanga kotoa ‘oku kau kiai ‘i he ngaahi talasiti ‘a e ngaahi matakali Mauli lolotonga ia 'oku fakahoko ‘a e ngaue fakatotolo ko’eni fekau'aki mo hono tukuaki'i 'o'ona.

Na’e fehu’ia foki ‘e he tokolahi ‘o taki mai ai ‘a e Loea Tonga ko Nalesoni Tupou ‘a e tu’unga falala’anga ‘o e kautaha Mauli na’e fakafofonga’i mai ‘e Pikia he na’a nau mo’ua ‘i he Fakamaau’anga Nu’usila ‘i he 2016.

Na'e 'uhinga foki 'a Nalesoni Tupou pe na'e fakahoko hano sivi ki mu'a pe 'oku falala'anga (due diligence) ka na'e fakaha mei he Pule’anga Tonga ‘i ha Ongoongo Tukuatu (Press Release) mei he Potungaue ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga 'i 'Aokosi 2016 na’a nau fakahoko pe ‘enau ngaue ‘o fakapapau’i ‘oku falala’anga.

Na’e kaungatonu foki ‘a e fale’i faka-Politikale maloloo ‘a e Palemia ka kuo hiki ki he Va’a ki he Fanga Monumanu Viliami Taufa ‘i he alea mo e kautaha Mauli ko’eni.

'Oku muimui'i foki 'e he ongoongo ni 'a e ngaue 'a e ma'u mafai 'o Nu'usila 'oku fakahoko kia Pikia.