Liliu e mo’ua Fe’ao Vakatā ki he Kosilio ‘a Niua pea Fakapekia ai pe Featured
Na’e talu foki hono fehu’ia ‘i he tohi ‘a Clive Edwards ki he Palēmia ke fakahoko ha ngāue fekau’aki mo ‘ene Minisitā ko Fe’ao Vakatā ‘i he konga ki mu’a ‘o e ta’u 2015 mo ‘ene lolongo hifo ai pe ‘a e kaveinga ni ka ko'eni kuo toe mapuna hake.
Ko e tohi foki ‘eni ‘a Edwards ‘o fekau’aki mo e tukuaki’i ‘o Vakatā ki he ngaahi ngāue hala na'a ne mo ‘ene CEO ‘i he ‘aho koia ‘a ia ko e Tokoni Palēmia ia ‘o e ‘aho ni Siaosi Sovaleni lolotonga ‘ena fakahoko fatongia ‘i he Potungāue ‘a e Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga.
Kuo mapuna hake foki he ‘aho ni pea kuo ‘asi mai foki ki mu’a ‘a e CEO malōlō ‘a e Kautaha Vaka ‘Otumotu Anga’ofa (FISA) ‘o fakahā ‘a e mo’oni ‘o e tukuaki’i hange koia na’e hā he tohi ‘a Clive Edwards ki he Palēmia ‘i he 2015. ‘Oku fekau’aki foki ‘eni mo e fakamo’ua ‘a e Minisitā ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga Fe’ao Vakatā ‘i he Kautaha Vaka ‘Otumotu Anga’ofa (FISA) ‘a ia na’e a’u ‘a e mo’ua koia ki he pa’anga ‘e fitu mano ($70,000) lolotonga ‘oku ne Minisitā ‘i he Potungāue ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga pea na’e ‘ikai foki ke totongi ‘a e mo’ua ia ko’eni.
Na’e fehu’ia mamafa foki ‘e Clive Edwards ‘a e kaveinga ko’eni ki he ‘Eiki Palēmia pea na’e toutou paaki atu ‘i he ongoongo ‘a e Nepituno Tonga Online News ka na’e malie foki he na’e tali mei he Palēmia kuo nau ‘osi fanau’ifo’ou mo ‘ene Kapineti pea kuo nau situ’a mei he kuohili pea fakahoko mo e fakamolemole'i honau kuohili.
Na’e fakamalōlō’i foki ‘a e CEO ‘o e FISA ‘i he ‘aho koia fakataimi ‘i ha tu’utu’uni ‘a e Poate ‘a ia koe Sea ai ko Tapu Panuve pea koe tu’utu’uni na’e ‘oange ke malōlō fakataimi ‘i he ngaahi ‘uhinga kehe pe. ‘Oku fakatupu fifili foki he ‘oku ma’u ‘a e fakamatala falala’anga koe tupu’anga hono fakamalōlō’i ‘o e tokotaha ni ko’ene fehu’ia ‘a e mo’ua ‘o Vakatā pea na’a ne fiema’u ke totongi leva. Ko e m'oua foki 'o Vakata na'e tu'utu'uni ke liliu mei hono hingoa ki he Hingoa 'o e Kosilio 'a e Ongo Niua pea iku ai pe ke fakapekia.
Na’e iku foki ‘eni ke tu’utu’uni ‘e he Sea ‘o e Poate Tapu Panuve mo e Poate ke fakamalōlō’i ‘aupito ai pe ‘a e CEO mei he lakanga ni. ‘Oku ‘i ai ‘etau lea Tonga koe “lilolilo kae kio” ‘a ia na’e hoko foki ‘a hono ‘ohake ‘e Edwards ‘a e kaveinga ni pea na’e ‘ikai ke ‘asi mai ha taha he kau ngāue na’a nau kaungatonu ki heni ki mu’a ka ko’eni kuo kamata ke hā māmālie mai ‘a e ngaahi faihala ‘oku tukuaki’i na’e tanu pea he’ikai puli ‘eni he ko e kakava ‘o e fonua mo hono kakai.
Ko Vakatā foki ‘oku kei fakahoko fatongia ko e Minisitā ‘o e Potungāue Ngaahi Ngāue Fakalotofonua pea ‘oku lahi ‘a e ngaahi tukuaki’i fekau’aki mo ‘ene fakahoko fatongia ‘i he Pule’anga motu’a ‘o a’u mai ki he lolotonga ni. Na’e fakahā foki ‘e he Palēmia ‘i he’ene tohi kia Edwards kuo nau fanau’ifo’ou mo ‘ene Kapineti ‘o kau ai mo Vakatā ka ‘oku malie he 'oku ‘i ai mo e ngaahi tukuaki’i fakamōlale ia ‘o Vakatā ‘oku mapuna hake he ngaahi ‘aho ni.
Ko e mo’ua foki ‘o Vakatā ‘oku kau ai ‘ene uta ta’e totongi holo e kainga mei he ongo motu mama’o he ‘Otuanga’ofa kau ai mo’enau ngaahi uta ko e konga ‘o ‘ene kemieini fili Fale Alea ki he 2014. Kapau leva koe founga ‘eni ‘a e Pule’anga ‘o e Kakai ke fakamalohi’i pe ‘a e mo’ua ‘o e kakai masiva ‘o e fonua kae tamate’i pe ‘a e mo’ua ia ‘o e kau Taki pea ‘oku tonu leva ke vakai’i fakalelei pe ‘oku tau kei poto koā pe ‘ikai ‘o hange koe fakahua ‘a e kau mama kava Tonga.
Ko hono tamate'i ko'eni (write off) 'o e mo'ua $70,000 'o Fe'ao Vakata na'e fakahoko ia 'i he 2015 'i he 'uluaki ta'u 'o e Pule'anga fo'ou 'o 'Akilisi Pohiva 'a ia 'oku taku koe Pule'anga 'o e Kakai. ‘I he taimi tatau ‘oku lolotonga lele mo e polokalama tuli tevolo ‘a e Palēmia ke fakatotolo’i tokua ‘a e ngaahi faihala talu mei he valungofulu, hivangofulu ka e tuku ‘a e 2014 ia ‘oku kei māfana lelei mai.
8 comments
-
Naaku fanongo ihe ongoongo a LadyLuse ihe pongipongi aneafi a hono fakaeke e Luse A Akilisi fekauaki moe tolongi aki e Feao e mata oe kii fifine aki ene ipu wine pe koeha ha ngaue ku fai kiai. Ku talamai e Akilisi ia ku osi tonu ke fakafisi pe Minisita ia iateia pe. Mahino mai heikai pe fai ha ngaue ia kiai. Ka ne koha Palemia kehe eni mohaane Minisita kuo kikivi atu moene Fanau he Kele'a ke fakafisi pea tala ki mamani he ope a e corruption. Taimi ni kuo kehe foi afo ia oe talanoa a Akilisi moeneFaanau...
-
Kataki siaafafine mo Tama Tonga koe ngaahi moua ia ku tukunoai ia kanau hahalu kinautolu he meakehe ke tataki kiai e tokanga a e kakai. Pe koe tulitonuhia koaa ke matafoolahi e foimea nae matafosii
-
Ne 'asi mai e 87.5 'a e tuli tonuhia mo hono faka'ikai'i 'e he ongo paipa ni 'a e tukuaki'i ka 'oku na toe fakalanga ke toe lahi ange afi. 'Ikai kena fakalongolongo pe kae sai pe.
-
Fefe mo'ua 'o Lavulavu ki he Pule'anga 'i he rent ta'e totongi 'o e National Centre. 'Oku fakasiosio kehe pe 'a 'Akilisi mei ai.
-
'Oku 'IKAI ko e poini 'Oua e Fiu pe koe fai e hia/case/faluku/etc he taimi 'o hai. Ko e poini ku fai ai e talanoa pe 'oku fefe nai e me'a ko eni ne fai TAMATE'I /KOLOSI KI HE KOSILIO 'A NIUA
MO'ONI E KAULEKA 'OKU 'IKAI KAPINETI KOMOU PEITO ENA KEMOU VA'INGA HE IVI E KAKAI 'O E FONUA
Ko e me'a ia ku fai ai e talanoa. he ko e me'a eni ne hange ka kai kape veli/fifisi ai e PM he ngaahi case peheni ka ko ena kuo sai ia he taimi ni.
TA'EMALIE PEA TOE TA'EMAHINO E FA'AHINGA FANAU'I FO'OU E PM NANE MALANGA'AKI -
'Oua temou tu'atamaki, he 'e toki hu mai ha mokopuna ia 'o Akilisi o fakatotolo'i e faihala ia o e kuonga ni. Kae te'eki keu sio he ki'i Niua matapoto 'ikai ke 'alu 'o va'inga atu ha kakava 'o ha puaka kae ha'u va'inga he kakava 'o e kakai ke mahaki ai ke 'uma'aki ee
-
Koe mea ia oku fehangahangai ai e Puleanga o Akilisi moe folofola. Ko ene tala e ia kuo fanaui foou ene kau kapineti pea ke fkmolemolei honau ngaahi moua mo enau faihala ihe kuohili, ka ne fknanamu holo e ia mo fktotoloi e kakai kehe o hange ha kuli detective. Hala fklosika, hala fklao, pea toe hala fkfolofola.
-
Kapau nae kaila le'o lahi ae Tama koena he tsimi nae Puleanga ai a PM Tuivakano moe ki mu'a he fili oe 2014. Nae iai ae ola kehe he Fili a Niua. Koe ha ae toe Kaila ko'ni kuo out mei he Puleanga. Nae mei fiefia ae Kakai o Tonga lapau nae lea mai i hono taimi totonu mo tals ae mea mo'oni. .......
Koe taimi eni o PM Akilisi Pohiva