Ko ho’o taumu’a ngāue ke tokoni’i e masiva ka ko’eni kuo ha’u ke tamate’i e masiva ^Featured

‘Oku fakalangakete pea toe faka’ofa ka koe konga ‘ena ‘o e hahanu ‘a e taha ‘o e kau ngoue ‘o e Vava’u 16 ki he’enau Fakafofonga Fale Alea malōlō. “Ko ho’o taumu’a ngāue koe tokoni’i e masiva ka ko’eni kuo ke ha’u ko e ke tamate’i e masiva pea ‘oku fakatupu ‘ita lahi kiate au ho'o me'a 'oku fai” ko e laulau siva ia ‘a e matāpule ni pea ko e mālō mo hono puke he ka na’e ‘ikai kuo hoko e me’a malie lahi.

‘Oku mahino mai foki na’e alea ‘a e Fakafofonga malōlō mo e matāpule ni pea na’a ne kole ai ha mata’i talo kene tō. Na’e fakahoko ai ha femahino’aki pea fakahā ange ‘e he matāpule mamahi ko e taimi ‘e ‘aluange ai ke ‘ave ‘a e mata’i talo pea fakahā ange kena ō pē ke fakahinohino ange ‘a e mata’i talo ke ‘ave. Na’e hoko kotoa ‘eni he ngaahi uike si’i kuo maliua atu.

Kaikehe na’e tu’u atu e Fakafofonga malōlō ia mo ‘ene kau tangata ‘o ta’aki mai e mata’i talo pea ne toe uta mai ‘e ia mo e uta  sinamanu’i talo ‘a e matāpule ni na’e teu ke tō ‘o tupu ai ‘a e fetēleni ko’eni. Na’e ma’u tonu atu foki ‘e he matāpule mamahi ni ‘a e Fakafofonga mālōlō ki he’ene ngoue’anga pea na’e tō ai ‘a e ngaahi lea hahanu ko’eni. Na’e toe homo atu foki moe lea ‘a e matāpule mamahi “siana kākā mo’oni ko koe”  kae mālō he na’e hao pe ‘o ‘ikai ke a’u ki he lesoni faka’osi  he na’e toe mei  mālie mo lē lē soni.

Na'e kole fakamolemole pe foki e Fakafofonga pea na'e 'i ai pe moe 'amanaki e' tafe touliki 'a e lo'i fofonga 'o hange koe angamaheni ka na'e hao pe he na'e 'ika mahino pe koe koa e me'a 'e hoko.

Fakatatau ki he fakamatala ‘a e matāpule mamahi, ‘oku fu’u fakaoli he ‘oku kehe ‘a e taumu’a ngāue na’e tu’uaki ia mei he me’a ‘oku hoko pea kuo kamata ke hoko ko e fakamasiva kiate kinautolu.  Na’e mahino ki he Fakafofonga kuo fehalaaki e laka pea mālō mo ‘ene hao fakatatau ki he fakamatala ‘a e matāpule mamahi pea na’e a’u ‘o ‘ave ‘a e seniti ki he tangata’eiki ‘a e matāpule mamahi.

Na’e toe hahanu ‘a e matāpule mamahi mo’ene kata mo pehe mai ki he kau mama kava Tonga “ko e ‘ave ‘a e seniti ki he’eku tangata’eiki he ko ha’ane sinamanu’i talo?...he’ikai pe toe tuku ‘a e kākā ia."