Tali ‘a Lord Tu’ivakano ki hono Tukuaki’i ia ‘e he Palēmia ‘i he Letio 87.5 Featured
Tali ‘a Lord Tu’ivakano ki hono Tukuaki’i ia ‘e he Palēmia ‘i he Letio 87.5
27 May, 2016. ‘Oku ou fie ‘oatu ‘eku tali ki he ongoongo na’e fakamafola mai ‘i he Letiō 87.5 ‘i he ‘aho Tu’apulelulu 26 ‘o Mē pea toe ‘omai ‘e he Letiō Tonga ‘i he ‘aho ni Falaite 27 ‘o Mē ai pe. Na’e fakahoko mai ‘eni lolotonga ‘a e fai ‘o e National Public Consultation ‘a e Potungāue Ako mo e ngaahi kupu fekau’aki ‘o e fonua.
‘Oku faka’ohovale ki he motu’a ni ‘a e tuku ‘o e kaveinga ia ki he tafa’aki kae fai ‘a e fakamatala ia ‘a e Palēmia ia fekau’aki mo e motu'a ni. ‘Oku ‘ikai ngata he ‘ikai faka-polofesinale ‘a ’ene fakamatala mo 'ene to'onga ka ‘oku fu’u ta’emo’oni mo tu’utu’u hala foki.
‘Oku ta’efiemalie lahi ki he founga ta’e fakapotopoto kuo fakahoko ‘e he Palemia fekau’aki mo hano tukuaki’i ‘o e motu’a ni. ‘Oku ‘ikai keu fie lave lahi ki he me’a ni he ‘okapau ‘oku fai ha ngāue fakatotolo ke faka’ilo au ‘o hange ko e me’a ‘oku feinga kiai ‘a e Palēmia pea ‘oku totonu ke tuku ange ke tau’atāina.
‘Oku ou loto ke tuku mu'a 'etau tokanga pe ke fakatokanga’i ange ‘a e ngaahi me’a ko 'eni;
1. Ko e hā hono ‘uhinga ‘oku hanga ai ‘e he Palēmia 'o ngāue’aki ai ‘a e Huafa ‘o e Tu’i ‘o pehe ‘oku fiema’u ke fai ha ngāue?.
2. Ko e tu’unga Tu’i ‘o Tonga ‘oku totonu ke ‘oua ‘e fakapolitikale’i ‘e he Palēmia.
3. ‘Oku ne ngāue’aki hala ‘o e Huafa ‘o e Tu’i ke fakamamafa ki he kakai ‘o e fonua ‘oku ou fai ha hia pea ‘oku totonu ke fai ha me’a kiate au.
4. ‘Oku ta’e fakapotopoto ‘a e kaunoa ‘a e Palēmia mo ‘ene ‘initaviu ha Polisi ‘o fakafehu’i pe ko e hā ‘oku ‘ikai kenau fai ai ha ngāue kiate au.
5. ‘Oku fakatu’utāmaki ‘a e founga ko’eni ki he anga ‘etau nofo ‘a e ‘ohonoa’ia holo ‘a e Palēmia ‘o e fonua 'i he ngaahi me'a lahi mo 'ene feinga ke tataki 'a e tokanga 'a e kakai mei he ngaahi kaveinga 'oku lolotonga tukuaki'i ia kiai 'o kau ai 'a e to lalo 'a e ako he fonua.
‘Oku totonu ke mahino ki he Palēmia ‘oku ‘ikai ke ‘i ai ha mafai ‘o e kau polisi ke fakamalohi’i ha taha ‘i he fonua ni 'o tatau pe he ma’olunga pe ma’ulalo, masiva pe tu’umalie kene fai ha fakamatala ki he kau Polisi ‘okapau ‘oku ‘ikai ke loto kiai ‘a e tokotaha koia.
Ko e fatongia angamaheni ‘oku ngaue’aki ‘e he kau Polisi ‘o e fonua ni kimu’a pea hiki ha fakamatala kuopau ke ‘ikai kenau fakamalohi’i ha taha ke fai ha’ane fakamatala kapau 'oku 'ikai loto kiai. Kapau ‘oku ‘ikai fie fakamatala ha taha pea ‘oku ‘i ai ‘ene totonu ‘oku ‘oange ‘e he lao ke toki lea pe he Fakamaau’anga.
‘Oku hanga ‘e he Palēmia ‘o fakamatala’i ke ngali kovi ‘a e fakahoko fatongia ‘a e kau Polisi pea ‘oku ‘i ai ‘a e manavasi’i na’a ‘oku ne teke ‘a e kau Polisi ke fai ha faka’ilo ta’e ‘i ai ha fakamo’oni fe’unga hange koia ‘oku lolotonga hoko he ngaahi ‘aho ni.
‘Oku ou lave’i foki na'e vahe’i ke ngaue’aki ‘e he kau polisi fakatotolo paasippoti ‘a e $300,000 ta’e fou ‘i he Fale Alea pea na'e tali pe 'eni ia 'e he Kapineti pea ‘oku ‘ikai ke fiemalie ki heni ‘a e kau ngāue faka-Pule’anga ‘o e fonua ni he ‘oku fiema’u ke hiki e vāhenga ‘o e kau ma'u vahenga ma’ulalo ka ‘oku ‘ikai lava.
‘Oku faingofua pe ki he Palēmia ke ‘ave ha $300,000 ke fakahoko 'aki 'ene ngaahi faka mahamahalo pea ke fai ha ngāue ke faka ngali kovi’i ha ni’i hi neongo ‘oku ‘ikai ha fakamo’oni kiai.
‘Oku totonu foki ke nofo ma’u pe ‘a e Palēmia ki hono fatongia totonu pea ke fakamolumalu'i 'a e fatongia pea fakahoko ia ki he lelei taha kae ‘oua ‘e feinga kene falute kātoa ‘a e ngaahi fatongia he koe me’a ia ‘oku ui ko e fakatupu moveuveu.
Lord Tu'ivakano
15 comments
-
Oku hange e tau PM koe hiva tu'uaki he zco oku pea"Tala atu koe hau he alu kehe." hhhh
-
'Oku ou malie 'ia he 'atamai 'oe PM moe 'ene faka'uhinga. Hili pe 'ene fakamatala mai 'ae tali 'ae 'Ofisa Polisi... 'oku 'ikai lava ke ma'u ha fakamatala 'ia mei he PM malolo koe'uhi ko 'etau 'ulungaanga fakafonua... Ta foki hake leva ia 'o talamai 'oku 'ikai ke ngaue e LAO ia.... I say What?? Ne totonu kene tuli ai pe 'eia e 'Ofisa Polisi he 'oku 'ikai kene lava 'o fai hono fatongia 'one ngaue 'aki e "Ulungaanga fakafonua" koha Excuse ia he 'ikai ke lava 'ene fakahoko ngaue. Koe LAO 'oku tatau pe ia kihe taha kotoa pea 'oku foaki ange he'e LAO kihe taha kotoa pe 'ae totonu ke fakalongolongo (right of silence). ‘Aia ‘oku mahino lelei mai koe tokotaha ‘oku TA’EMAHINO lahi taha heni koe PM.
Uluaki: ‘oku ‘ikai kene lava ‘o mahino’I e fakamatala/report atu ‘ae ‘Ofisa.
Ua: ‘oku ‘ikai kene lava ‘o fakafaikehekehe’i e ‘ulungaanga fakafonua moe Lao.
Tolu; ‘oku ‘ikai kene mahino’i mo faka’apa’apa’i e totonu fakalao ‘ae tokotaha kotoa pe ke fakalongolongo… ta’engali mo’oni koe taki ia e Fonua. -
Neu fanogo he letio kihe pehee e Akilisi nae a'utonu ange Polisi o launga ae ikai lava hono fatongia koeuhii ko hotau ulugaaga fakafonua. Kuo lea e kau Polisi teeki alu ha taha ia kihe Palemia fekauaki moe case koeni. Pea kou manatu kihe asi he Nusipepa Kakalu ae mohemisi a e Palemia o tuu hake ia o Kalate honau api pea kou tui koe meatatau. Koemaalanga pe mei he mohe o fau talanoa. Kuo hoko pe mahamahalo kovi ia koe tefitoi mooni ee
-
He oku teeki ai koaa kemou iloi oku tapu kotoa e maumaui oe lao eha toe taha ko Akilisi pe mo hono kau muimui oku ngofua kenau maumau'i e lao. Fakatotoloi eia Tuivakano ka kohai tene fakatotoloi koe Akilisi tuku hoo fakalanga taaki.
-
Malo, ai pe loto ke Melie pea ke faitelehia pe ho'o fkuhinga keke fiefia ai Sione A Mokofisi ?
koe fklea he leka 'e taha he fananga.......Koe me'a koee 'oku puli 'e 'iloa pe ia...
Koe me'a koee 'oku fai 'ae fiefia he koe toki felongo'aki he 'Ea/Radio 'ae Ex PM moe PM 'oe 'aho ni 'ae Pule'anga Tonga.
Masi'i 'oku 'iai 'ae ng Issues Mahu'inga 'oku kei longotai 'ae Fonua ke 'ongo na mai pea oku fk'amu 'ae kakai totongi tukuhau ke fai ha talanoa mahino 'ae ongo taki ko'eni kiai ?
Tau fkamu kotoa pe kena loto Lahi pea ngaue'aki 'ae faingamalie ke fkma'alaala 'ae me'a kotoa , koe'uhi kau tau taka atu ke langa hotau ki'i Fonua !!!!!!!!!!!!!! -
Ko e taula 'o e ta'emahino koe ta'e maa. 'Oku fakaloloma foki he koe tokolahi 'o e kakai 'o nau tui kia 'AKilisi tapu ange mo kinautolu koe si'i kakai 'oku 'ikai kenau si'i maa'usia ke 'ilo ki he loi 'a e siana. Ko 'eni kuo tau liliu 'i temiokalati 'oku kei masiva pe si'i kakai na'e lohiaki'i pea 'oku nau kei 'i he loto tangai pe 'a e tngata ni.
Malo Tu'ivakano hono fakamanau mai e Lao he koia 'oku pule ka 'oku 'ikai koe mahalo kovi 'a e PM. Tuku ki he Fakamaau'anga moe Polisi ke fai 'enau ngaue pea 'ofa mai aa feinga'i e kao ke sai moe sipoti ke lava. -
FAKA'UHINGA MA'ULALO...'Oua-e-fiu: Fananga 'a e kau leká ko e eve. 'Oku 'ikai 'ilo 'e he kau leká 'a e totonú mo e loí. Ko e "fanafanahi" ko e muhumu'i ko e ngutu lau.
1) Fika #1 'a PM Põhiva he loi mo e lau'i kovi e kakaí 'i he ngaahi mo'ua hopo halaia ko e lau'i kovi.
2) ''A ia 'oku hokoatu 'e he Kele'a mo hono 'õfefiné.
3) Kātaki 'o faka-'uhinga'i fakaleleiange ho'o fokifokihi faka-'atamai (logical conclusion). -
TALOFA...FEHU'I LELEI...'Oku fakalele pe 'a e Kapineti 'o faka-tikitato 'o hangē ko e PTOA. Kapusi atu 'a Lavulavu ko e pone Fika 2, kei Fika 1 'a Po'oi.
1) Ko ia 'oku fakafetau, mo lahi 'ene fehu'ia 'a e PM, pea 'aka'akahi ia ki tu'a.
2) Manatu ki he kau poto kuo 'akahi ki tu'a mei he PTOA.
3) Ko ia, ko e toenga ko 'ená, 'oku nau manavahē 'i he lea haké 'o faka-fepaki ki he PM.
4) 'Oku 'ikai ha fakataha ia 'a e Kapinetí: (a) Tu'utu'uni atu pē 'a Po'oi ke fai e ngaahi me'a kuo na 'osi talanoa ki ai mo e PM.
5) Ko e gnat ia 'a e fakataha faka-Kapinetí.
6) Hw ko kau "yes men" kotoa kinautolu. -
Oku ou saiia hoo tuu mai Tuivakano o ai ha tali naa pehee e Akilisi ia mo e kakai oku lotu kiai e lea tavale aki e loi o hange pe ia ha mooni. Kuo osi mahino e tuukunga ia o Akilisi oku ikai kene lavei eia hono fatongia totonu kihe Fonua. Koe ngutulau koe mea ia a e kau pasiketipolo moe kau lanita hange ko Oua e Fiu moe otu ... koe loi pe ia oua e fiu
-
Kuo taimi ke tuku a e maumau lao kae mahino fa'ahinga 'oku tukuaki'i na'a nau maumau'i e lao. 'E malava fefe ketau falamo'oni'i e ngaahi tukuaki'i 'oe PM malolo 'oku mo'oni 'okapau 'oku hokohoko maumau lao pe PM lolotonga ia.