Tali Lelei 'e Ha'amoa 'a e Helikopeta na'e 'ikai Tali 'e Tonga Featured
Ko e Helikopeta na'e fakafolau mai ki Tonga ni kuo tohi ai e hingoa 'o Ha'amoa
Nuku’alofa, 10 Ma’asi 2016. Kuo tali lelei ‘e he Pule’anga Ha’amoa ke kamata ngāue ma’a e fonua ‘a e Helekopeta na’e fakafolau atu mei Tonga ni ‘i he konga kimu’a ‘o e mahina ko Fepueli 2016.
Ko e Helekopeta foki ko’eni na’e fakataumu’a mai ia ki Tonga ni pea na’e ‘osi fakafolau mai ‘a e Helekopeta ko’eni ‘o tau mai ki Tonga ni ‘i he ‘aho 3 ‘o Fepueli 2016.
Ko e me’apango he na’e toe fakafolau atu ai pe foki ia ki Ha’amoa hili ha ta’efiemalie lahi ‘a e Kautaha na’a nau teu fakapuna ‘a e Helekopeta ni ‘i Tonga ni ‘i anga ‘enau fengaue’aki mo e Va’a ‘a e Pule’anga ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (Civi Avaiation Department). Ko e konga foki ia ‘o e femahino’aki ke fakafolau mai ‘a e Helikopeta ki Tonga ni pea na’e a’u mai kuo kehe ‘a e femahino’aki ia.
Ko e Helekopeta foki ko’eni na’e ‘osi tohi ai pe foki ‘a e hingoa ‘o Tonga pea na’e fakahoko hono talanoa’i ‘o e fakakaukau ko’eni ‘i he ngaahi ta’u kuotau situ’a kiai lolotonga ‘a e Pule’anga motu’a pea na’e mahino foki ‘a hono poupoua ‘o e fakakaukau ko’eni makatu’unga ‘i he mahu’inga ke ‘i ai ha me’angāue ki he fakahaofi mo’ui, fakapuna fakavavevave mai ‘a e kau mahaki mei he ‘otumotu iiki ange ‘oku ‘ikai ‘i ai ha mala’e vakapuna pehe ki he’ene mahu’inga ki he Takimamata mo e fakatamaki fakaenatula.
Ko e Helikopeta na’e ‘omai ki Tonga ni ko e kalasi ia ‘o e Eurocopter AS350 pea kuo ‘osi fakanaunau’i ke malava ‘a e fakahaofi mo’ui pehe ki ha fatongia faka-Takimamata ‘o kau ai ‘a e faitaa mei he vavaa ‘a e ngaahi faka’ofo’ofa faka-natula ‘o e fonua. Ko e me’a pango ia ‘a e ‘ikai malava ‘a e fakakaukau ke ngaue ‘a e Helikopeta ni ‘i Tonga.
Fakatatau ki ha fakamatala ‘a Rodger McCutcheon koe tangata pailate Helikopeta foki ‘eni pea na’a ne tataki ‘a e ngāue ni na’e makatu’unga ‘ene fakakaukau ki ha Helikopeta ma’a Tonga mei he’ene fanongo he ngaahi fakatamaki fekau’aki mo e mo’ui ‘o a’u ki he pekia ‘a e ni’i hi he ‘otu motu ko e ‘ikai malava ke fakafolau mai ki Tongatapu.
‘I ha fetu’utaki meili ‘a Roger ki he taha ‘o e kakai na’a nau fengāue’aki ki hono teu fokotu’u ‘a e Kautaha helekopeta ‘a Tonga, na’a ne fakahā ai ‘a hono talitali fiefia kinautolu ‘i Ha’amoa ‘e he Pule’anga pea mo ‘enau Va’a ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (Civi Avaiation Department) pea na’e foaki ai pe ‘enau laiseni mo e ngaahi fiema’u kehe kenau kamata ngaue.
Na’e toe tuku mai foki ‘e Roger McCutcheon ‘a e ngaahi ‘imisi tā ‘o e Palēmia ‘o Ha’amoa Hon. Tu’ilaepa ‘i he’ene puna ‘i he Helikopeta ko’eni ‘a ia na’e ‘osi tohi ai ‘a e hingoa ‘o Tonga ka kuo liliu ‘o tohi ai ‘a e hingoa Samoa. Fakatatau ki he fakamatala ‘a McCutcheon na’e ofo lahi ‘a e Palēmia Ha’amoa ‘i he’ene vakai ki he hingoa Tonga ‘i Helikopeta ‘a ia ‘oku malava ke faka’uhinga ko’ene ofo ‘eni ‘i hono tukuange ‘e Tonga ‘a e faingamalie ni.
Na’e toe faka’anaua foki ‘a McCutcheon pehe ange mai ke mamata mai ‘a e Va’a ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (Civi Avaiation Department) ‘a Tonga ‘i hono talitali lelei kinautolu ‘i Ha’amoa. Na’a ne toe fakahā foki ‘a fetu’utaki na’e fakahoko mei Tonga ni ki he Va’a Fefolau’aki Vakapuna Sivile ‘a Ha’amoa ke fakafe’atungia’i ‘a e Helikopeta mo e ‘amanaki ke ngaue ‘i Ha’amoa.
Kaikehe na’e fakahā foki mei Va’a ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (Civi Avaiation Department) ‘a Tonga pea na’e fakaha mei ai na’e ‘i ai pe ‘a e ngaahi me’a fakatekinikale ke fakakakato mo e ngaahi fiema’u kehe pe. Na’e ‘ikai foki ke malava ke ‘omai ha tali 'a e Va'a ni ki he fakahā na'a nau fetu'utaki ki Ha'amoa 'o fakafe'ātungia'i 'a e teu ngāue 'a e Helikopeta ni 'i Ha'amoa.
‘Oku kei ‘amanaki lelei pe foki ‘a Roger McCutcheon ‘e vave ni pe foki hano fakahoko ‘o e faka’amu koia ke ‘i ai ha Helikopeta ma’a Tonga.
12 comments
-
Faka'ofa kohotau Fonua. Fai enau taupaoa kae fihia sii Kainga ia mei motu. Faifaiteliha pe a Tevita Palu ia moene service vakapuna taepau ikai pe ke ue'i ia. Ku vivili foki a Vaipulu ke langa e fetuutaki vakapuna he koe Vavau pea ku ne a'usia eia moe Kainga Vavau e faingata'a'ia he fefolau'aki. Heikai ongoi ia e Akilisi moe kau ngaue Sivile a Vavau tamani ku nau totongi fea ki Vavau pe hoko ha puke kanautolu ke omai faka falemahaki ai. Kuo mei takai mai e mole a e kautaha o kaka homou tu'a.
-
'Amusia moutolu Ha'amoa kae tuku a kemau si'i nofo atu mei heni 'o fai e tau paoa pe 'e ngata mei fe.
-
Ko e me'a foki Mosese mo Tongofionoa he ko Samiu Vaipulu ia na'e mahino pe 'ene ngaue 'ana he na'e ngaue fakalongolongo pe ia pea ko hono ola 'eni 'oku 'asi mai he 'aho ni. Ko e kuonga ni ia koe fakatotolo'i e ngaue 'a e pule'anga kuohili pea ke poloka'i he 'oku 'ikai foki ke 'iai ha me'a ke fai. Tau 'amanaki pe 'e hoko ha me'a he hili 'a e mahina 18.
-
Ta koe foi mooni ena ia Tongafionoa ku kovi e loto ia he ngaue lavamea a Vaipulu sio kihe feingai mai e Vaipulu e vakapuna MA60 koena oku kei fakapoto'i pe ia ke toki puna haane popo koe toe helikopeta ena. Ko u sio atu koeha ka lotokovi ai he naane mau eia e fili palemia. Pea kou toe fakakaukau atu oku ikai lelei kiai e lavame'a a Vaipulu ... koe anga pe eku fakakaukau.
Pea koeha leva ha toe langafonua a Vaipulu e fai he kuo fonu pe loto ia he kovi eee pea e veuki pe ene meakotoa ... fakaofa koe kuonga kuo tau iai -
Ko si'ene nofo koaa 'o loto tangia mo mahakimoa ki he ngaahi ngaue na'e fakotu'utu'u mo alea'i 'ehe pule'anga 'o Sevele mo pule'anga 'o Tu'ivakano he ko e ha koaa ha'ane ngaue kuo mafohi he fonua ni .... tukukehe pe hiko veve moe lea ngalivale he UN !!! 'Aia Tongofionoa koe 'uhinga pe hono ta'etali e helikopeta he koe me'a ia na'e alea'i 'e Vaipulu moe pule'anga 'o Tu'ivakano? he toki siana 'iivolo ...... pea ka fa'ele faingata'a mai ha finemotu'a mei Ha'ano pea lele ki ai ha pasikala 'o uta ki falemahaki
-
Ko e ngaue foki ke 'omai 'a e Heikopeta ko'eni na'e poupou'i 'ehe Pule'anga 'o Tuivakano pea na'e taki 'e Vaipulu koe sio pe ki he lelei 'a e fonua tautautefito ki he kainga mei tahi moe takimamata. Kaikehe kuo li ia ki tahi pea tetau toe kamata fo'ou.
-
Koe pule'anga ia ko eni mo hono taki 'oku 'ikai ke nau sai'ia kinautolu ha me'a 'oku sai, pea ka 'iai ha me'a ia 'oku sai te nau feinga pe nautolu ke kovi. Pea ka 'iai ha me'a 'e namu lelei te nau feinga pe ke namu kovi ...... pea hingoa tonu pe ena koe helekopikopi ....
-
Ko e faifai pea tuputamaki e Palemia he me'a ni 'o se'e e kau ngaue ki 'api, manatu'i na'e folau e PM ki Ha'amoa he kamata pe o e Pule'anga kuo'osi pea ha'u o 'aavea he sipinga a Ha'amoa 'o fiema'u 'e he Palemia ke hiki 'etau tu'unga mo'ui, ngaue mo e fakakaukau ki he founga 'a Ha'amoa. Koena kuo tali e Haamoa ia e Helikopeta na'e 'akahi 'e ho'o Potungaue ha ha ha!
-
Na'e ui foki 'ehe fine'eiki ia amautolu mei Tokelaumama'o e fa'ahinga vakapuna ni koe helekopikopi... I he vaha'a ta'u oe 1990 ne to ai e ki'i afa o afaangia ai a NFO..pea na'e folauange ai 'a e vakatau NZ pea moe kau sotia Tonga pea mo NZ ke oange 'a e tokoni ki he kainga.. pea na'e ngaue'aki 'ehe vakapuna ni e mala'e va'inga oe Ako Ma'olunga o Niuafo'ou.. 'I he puna mai koia 'a e vakani ke to pea na'e fu'u longoa'a fakataha moe fo'ou pe 'ene 'asi ki he kainga. Na'e lele 'a e fanau pea mo kainga ke sio ki he to 'ae vaka ni pea kaila ai e fine'eiki ni me'a pango kuo ne pekia.." Kotou lele kote helekopikopi kuo to 'I ma'olunga"....mahalo e manatu pe ki heni e kainga .. ka oku ou pehe ke tuku atu e helekopeta ia ki Ha'amoa kae tuku mai e Helekopikopi ia ma'ae Pule'anga poto lahi o Tonga... fefe ke tau kamata ai??hahahaha
-
Oku pau pe koha fakamole lahi nae fai siono feingai mai ki Tonga, pea oku mou pehe leva Potungaue Sivile e eke kia hai e mole koia? Taimi kemou fakafisi moe faka'auha e kakava e kakai.