Ko e hā e ngāue kuo fai ke malu'i 'a Tonga mei he coronavirus? Featured
27 Sanuali, 2019. 'Oku fai e hoha'a lahi 'a e kakai 'o e fonua mo e fie'ilo pe koe ha 'a e ngāue 'a e Pule'anga kuo fakahoko ke malu'i 'a e fonua mei he vailasi fakatu'utamaki mo mafola vave koia ko e coronavirus 'a ia kuo kamata mai mei Siaina.
Ko e vailasi foki ko'eni kuo laka hake he toko 50 kuo mate ai 'i Siaina pea koe 'ene mafola mai 'eni mei he vahefonua Wuhan 'i Siaina 'o kamata mai pe 'i Tisema ki he mahina ko Sanuali.
'I he a'u mai ki he 'aho 25 'o Sanuali 2020 kuo fakafuofua koe toko 2081 kuo ma'u 'e he vailasi ko'eni.
'I he taimi tatau 'oku tukuaki'i 'e he ngaahi kautaha mo'ui 'oku loi 'a Siaina pea 'oku fakafuofua 'oku laka hake he toko 100,000 kuo ma'u 'e he vailasi ko'eni.
Ko e fa'ahinga vailasi ko'eni na'e 'uluaki 'asi 'i Saute Alepea 'i he ta'u 2012 pea na'e malava ke fakangata ka ko'eni 'oku toe 'asi mai pea 'oku fakatu'utamaki ko 'ene 'asi 'i he fonua 'oku tokolahi taha hono kakai 'i mamani.
Ko e vailasi ko'eni 'oku tukuaki'i ko e ma'u mei he fale 'oku nau tufaki mo polosesi 'a e kakano'i manu kalasi kehekehe 'o a'u ki he ngata 'i Wuhan pea koe kalasi vailasi 'eni 'oku malava pe kene uesia 'a e monumanu moe kakai foki.
'Oku mafola ngofua pea 'oku malava ke 'alu he tale mo e mafatua 'o a'u ki he fe'iloaki mo e fehokotaki fakaesino pea 'oku natula 'o hange koe ma'u kita 'e he momoko mo e niumonia ka ko hono fakatu'utamaki ki he sino 'o e tangata 'oku fakalilifu pea 'oku faka'auha.
Kuo a'u 'a e vailasi ko'eni ki 'Amelika mo e ngaahi fonua lahi ka 'oku fai 'a e hoha'a pe koe hā e tu'unga 'oku a'u ki ai 'a e ngāue 'a e Pule'anga fekau'aki mo e vailasi faka'auha ko'eni.
Kuo 'osi fai e ngāue ki heni 'a e Pule'anga Ha'amoa pea kuo tu'utu'uni 'a e Pule'anga Ha'amoa ki he founga tenau fakahoko 'o kau ai hono fakamavahe'i 'aho 'e 14 ha taha kuo folau mai mei Siaina ka e 'oua leva kuo mahino hono tukunga.
'Oku tu'u lavea ngofua foki 'a Tonga ni koha ki'i fonua si'isi'i mo vaivai faka-pa'anga mo faka-me'angāue ki he fa'ahinga vailasi faka'auha ko'eni pea 'oku fai ai 'a e hoha'a ki ha ngāue 'a e pule'anga kuo fakahoko.
'Oku mahu'inga ke tā pe lango kei mama'o.