Fakatu’utāmaki lahi teu Liliu Konisitūtone ‘a e Pule’anga: Palōfesa Malakai Koloamatangi Featured
Palōfesa Malakai Koloamatangi (Mafua Lulutai), Talēkita ia ‘o e Senitā ki he Ako ki he Pasifiki ‘i he ‘Univēsiti ‘o Massey ‘i Nu’usila.
24 May, 2017. Kuo fakamahino ‘e he mataotao he mala’e Saienisi ‘o e Politikale Palōfesa Dr. Malakai Koloamatangi ki he ongoongo 'a e Letiō Nu’usila ‘e fakatu’utamaki lahi ‘a e teu liliu Konisitūtone ‘a e Pule’anga Tonga.
Ko e fafakafepaki’i lahi ‘eni ‘e Koloamatangi ‘a e fakamatala ‘a e Minisitā Lao Sione Vuna Faka’otusia ‘oku fokotu’utu’u ‘a e Pule’anga ke liliu e Konisitūtone ke fili ‘e he Pule’anga ‘a e ‘Ateni Seniale mo e Komisiona Polisi ‘a ia ‘oku lolotonga ‘i he malumalu ‘o e Tu’i moe Fakataha Tokoni.
Kuo lahi foki hono fakaanga’i ‘a e fokotu’utu’u ko’eni ‘a e Pule’anga pea kuo fakaanga’i ‘e he kau loea mataotao, kau mataotao he mala’e ‘o e Saienisi Politikale, kakai ‘o e fonua mo e ngaahi sekitoa kehekehe 'i he ta'e tui ki he fokotu'u ko'eni 'a e Pule'anga.
‘Oku tui foki ‘a Palōfesa Dr. Malakai Koloamatangi ‘e hoko ‘a e maumau lahi heni he ‘oku mahu’inga ‘a hono faka-palanisi ‘a e mafai pea koe taliui ia mo e ‘ata ki tu’a (accountability and transparency).
‘I he lau ‘a Koloamatangi ‘oku ‘ikai faka’ohovale ‘eni he na’e fa’a ongona pe ‘eni mei he ngaahi fokotu’utu’u ‘a e Palēmia 'Akilisi Pohiva mo ‘ene paati ‘a ia ‘oku hoko he ‘aho ni.
Na'e faka'osi 'aki 'e Koloamatangi 'ene pehē koe feinga ke pule’i ‘a e ngaahi lakanga ni pea mo e nga’unu ke li’aki ‘a e taliui (accountability) koe palopalema lahi ia pea ‘oku ‘ikai ke faka-Temokalati.
Ko Palōfesa Dr. Malakai Koloamatangi koe Talēkita ia ‘o e Senitā ki he Ako ki he Pasifiki ‘i he ‘Univēsiti ‘o Massey ‘i Nu’usila.
16 comments
-
Pea toki kaikaila he press conference 'oku 'ikai falala kihe Fakataha Tokoni pea 'oku 'ikai koaa ke tonu hono fili 'ehe Tu'i hono kau fale'i. Ko hai ia ke faifakamaau? Pea ko hai ia kene fili atu e kau fale'i 'oe Tu'i? Ko hono poto ena he fili kau fale'i pea 'ikai toe ha taha kaka, kaiha'a pa'anga, mo'ui 'uli mo fe'auaki he'ene fili kohono kau fale'i. Tau ki'i vakai pe kihe ni'ihi ko eni hono kau fale'i - Lavulavu, Vuna, Mele 'Amanaki, Nisi, Veni, Peni Fifita, Mateni, Pohiva, 'Eniketi Taufa mo hai fua. Pea tu'u hake 'o kalanga 'oku fiema'u e kau fale'i 'oe Tu'i ke nau faitotonu, mo'ui ma'a, 'ikai kakaa he pa'anga, 'ikai ke 'iai ha'anu self-interest etc etc etc. Kae sio hifo mu'a ki ai mo 'ene kau fale'i pe 'oku nau ma'u e ngaahi naunau ko ena 'oku ne fakalau mai. Kamata pe mei he'en fili hono foha ko Po[oi ke PA, pea mou toki hoko atu ki he toenga 'o 'ene ngaue ta'e totonu - nofo 'I 'Atalanga kae toho e perdiem, toutou 'alu medical ki Nu'usila, moe ha fua. Kei lele faka ngutulau moe faka-fakamaaulau pe 'ene to'onga.
-
Masunu, ko 'emau lava'i ena 'a Lavulavu kuo li ai ki tu'a mei falealea. Ki'i tatali hifo he 'oku te'ek maau 'a e ngaue 'a e crown law ka e fai hono faka'ilo pea tau toki vakai pe ko e ha me'a 'e hoko. Ko e 'uhinga 'eku 'oatu e ngaahi lau 'i 'olunga 'oku sai pe ho'o 'ai ho'o view ka ko e view fakakava tonga pe pe po talanoa pe, 'ikai hano kakano pea 'oku te'eki recognize koe ha fietu'u ke ke challenge 'a e view 'a ha taha ko ha authority 'i ha mala'e.
-
Ko eku post e 2 ihe kolomu ko eni oku taumua pe e 1, ko'eku taefalala kihe view a Koloamatangi, ikai haaku lave kou kau kiha taha.
Vavau Lahi, ai pe lelei he tamani oku mou lavai a Lavulavu hhhhh tau lele pe he loto tau'ataina oku nounou. -
Ko 'etau kei olioli pe ko e kei 'iai e kakai fakapotopoto 'oku fili 'e he Tu'i ke hoko ko hono fale'i. 'oku 'ikia pe maholoholo e taki hala mo e loi 'a e palemia 'ene tukuaki'i na'e 'iai e kakai fa'ei hala e Tu'i hane ko e kau feke tokua.Ko e kau feke ko e kaungame'a pe ia 'o Tupouto'a. Ko e fe taimi ne nau fale'i ai 'a Siaosi v ? Na'e 'ikai ke mau fili kimaautolu 'ia koe 'Akilisi pe ko Vuna pe ko Poasi pe ko Pohiva pe ko Lavulavu. Na'a mau fili kimautolu he kakai fakapotopoto mo 'ikai nonofo kovi pe kaakaa. Ka kapau ko e fa'ahinga kapineti ena ke nau fale'i e Tu'i he toki me'a ma'ulalo mo'oni. 'Akilisi 'e fai ko aa 'a fe 'a e tautea 'o Lavulavu. 'Oku mau kei tali ni atu ki ai. KAAPAU 'E TOKI FAI IA PEA TE MAU TOKI FAKAKAUKAU'I PE TE MAU TALI E LILIU KONISITUTONE 'OKU MOU NGATATA AI.
-
'E Masungu 'oku 'iai e lea 'oku pehe 'oku 'ikai manavahe 'a e vale ia he 'a'eva he mala'e 'o e kau poto. 'Oku pehe pe me'a 'a'au mo ho'o PM 'oku lolotonga tapate ai. Faka'osi 'oku toe 'iai mo e lea 'e taha 'oku pehe 'oku 'ikai 'ilo 'e he pulu ia 'oku pelepela hono konga ki mui.
-
Na'a kuo taimi ke tala ki he Palemia Akilisi Pohiva , ke pelupelu hono mohenga o Lue ki 'api he kuo ova he ta'u 70 / pea 'oku fakatupu ita 'ene me'a 'oku fai.
-
Koe ha me'a oku hoko 'I Tonga Masunu oku ke vili ai ki he Dr ke ha'u ki Tonga????? Oku sio pe 'a e vale mo e poto 'o 'ilo 'a e ta'efakpotopoto 'oe fakakaukau ke to'o e mafai ko'eni 'o e Tu'i mo 'ene fakataha tokoni ki he ngaahi lakanga mahu'inga ko'eni o e fonua pea koe ongo lakanga ko'eni... Ko e AG oku ne tu'u tau'ataina pe ke fale'i e Pule'anga pea oku 'ikai ke fiema'u ia ke pule'i ehe PM.. Kuo faai atu 'eni pea hanga ehe Kameli ia o 'aka e motu'a (Tupou 6 ) mei hono tenitie e...
Na'e 'uhing iai e uhinga 'a e Palofesa ki he Temokalati vaeua 'o Tonga pea na'e ikai uhinga ia ki he 'ikai ke ma'u kotoa ehe PM a e mafai..
Malo e tokoni 'a e Palofesa ka kuo mahino pe ki he Tonga ia 'a e vili kikihi 'a e motu'a Fakakaini... -
Malo sii huluhulu a e Palofesa mei NZ. Koe ha koa kuo tau ilifia pehe ai ki he komisiona e 3 . Koe ha kuo kehe ai hono fili kinautolu. Fefe kau Minisita oku malumalu ai e kau komisiona ko ena?
-
I he hili pe a e liliu o e 2010, kuo tuu mai a Malakai Koloamatangi, lele ene workshop o fakamatala'i e mataamama 'o e Konisitutone na'e fakatonutonu 'o tala 'OKU 'IKAI KETAU TEMOKALATI KAKATO, talu mei ai mo e tukutaupe a Akilisi mo hono kau poupou he fo'i me'a koia. Koia ai 'oku ou tukuaki'i KOE MALAKAI KOLOAMATANGI 'i he teuaki koeni 'o e liliu konisitutone, KOEHA KE TOE PUHI HOE MAI AI 'e palopalema mo ha fua???
'Ikai kuo fepaki ho hema mo ho mata'u? FAKAPIKO LAHI -
Fakamalo lahi kia Dr Koloamatangi 'i he comment loloto, mahino pea matu'aki fakaako 'a hono fuo. Kou tui ko e me'a lelei 'eni Nepituno ko e 'omai 'a e lau 'a e kakai ako lelei pehe ni ke hoko ko ha tuhulu ki he fonua fakalukufua.
Ko e vilitaki 'a e Palemia ia mo e Minisitaa nonofo ta'emali ko 'eni 'i he Justice fakapoo ko e teuteu pee ke hili e maea ki hotau kia pea fakapiti mo hotau ngutu pea ko 'etau 'io mo e 'ikai 'oku 'anaua ia. Ko ena, sell atu Tonga forest - PM ia hhhh, sell atu mo e share he Tonga Cable - PM pe ia hhhhh, tuli atu pule TBC - PM pe ia ouaaa , tuli atu mo e ongo talekita he Poate TBC -PM pe ia eheeeeee.
Nepituno 'oku mo'oni koaa 'oku nofo fakamali pe Minisitaa Lao ia mo e tokotaha 'oku ngaue pe he Potungaue Lao ? 'E lau nai eni koe haa ? 'Oku tali pe ia he pule'anga ko 'eni? Ha nai 'oku 'ikai ai ke lava 'a PM 'o sack 'a e kalasi ko 'eni ki honau 'api mo e mala'ia 'a e fonua? 'Oku ilifia nai 'a e PM he Minisitaa Lao ?
'Oku te fakatauange pee e omai ki he kakai ke 'ai ha'anau lau ki he me'a ko 'eni, na'a fakafokifaa hake pe ia kuo fakahuu hake ia ki he falealea he tenau malohi pe foki nautolu he paloti.
Nepitonu 'oku ke 'ilo ha me'a? 'oku sai ke tau ilo 'a e me'a ni mhk