Semisi Sika ke Minisitā Takimamata? Featured
Semisi Sika mo e Palemia Samuela 'Akilisi Pohiva
Kolomu Filihi
Semisi Sika ke Minisitā Takimamata?
Nuku’alofa, 14 Fepueli 2016. Kapau tetau filihi ‘a e fo’i fakakaukau koia pe kohai ‘e fili ‘e he Palēmia ke Minisitā Takimamata pea he’ikai mama’o mei he’etau fakakaukau ‘a e Sea lolotonga ‘o e Komiti Kakato Semisi Sika.
Ko Sika foki ‘oku ‘i ai ‘ene kaungatonu ki he ngaahi ngāue faka-Takimamata ‘i he fonua pea kuo fuoloa ta’u ‘ene poupou mo kau ki he ngaahi polokalama faka-Takimamata 'a e fonua hange ko hono fakalele 'o e Uike Heilala mo e ngaahi polokalama kehe pe.
‘Oku mahino mai foki ko Sika ‘oku lolotonga Sea he Komiti Kakato ‘a e Fale Alea pea koe taha pe foki ia ‘a e pole kia Sika pe tene tukuange ‘a e fatongia koia pe ‘ikai. ‘I he taimi tatau kuo tuku mai foki ‘a e loto ‘o e Palesiteni ‘o e Kautaha Takimamata ‘a Tonga (Tonga Tourist Association) Siosaia Moehau ‘i he mītia faka-sosiale (social media) ‘a ‘ene poupou kia Sika kene tataki ‘a e fatongia mamafa ni. 'Oku pehe pe foki mo e 'amanaki 'a e tokolahi 'o e fonua 'o fakatatau ki he tu'unga faka-politikale 'o e 'aho.
‘Oku hoko atu foki ‘a e Fale Alea ‘i he uike ni pea ‘oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki ‘e fakahoko hano fokotu’u ‘e he Palēmia ha taha ki he lakanga ni lolotonga ia ‘oku ‘ataa hili hono tuku ki tu’a ‘o ‘Etuate Lavulavu. ‘I he taimi tatau ‘oku mahino mai foki he’ikai fili ‘e he Palēmia ia ha taha mei tu’a ‘o fakatatau ki he’ene tukupā hili hono fokotu’u ia ki he lakanga Palēmia ‘o e fonua.
‘Oku ‘i ai foki mo e fakakaukau ‘a e tokolahi ko hano fokotu’u ‘o Sika ki he lakanga ko’eni he Kapineti ‘e tokoni ki hono fakama’opo’opo ‘a e PTOA mo e Kapineti he ‘oku hanga mai ‘a Sune mo hono pole ‘a ia ko e fili fakahāloto ke tukuhifo ‘a e Pule’anga (Vote of No Confidence) ‘o kapau ‘e hoko ‘eni. ‘I he taimi tatau kuo ‘osi ‘ohake foki ‘a e kaveinga ni ia ‘e he fa'ahi fakaanga ‘i he kamata ‘a e feme’a’aki ‘a e Fale Alea he ta’u ni.
Kuo 'osi tuku mai pe foki 'e he ngaahi mītia 'a hono fakahoko kia Semisi Sika pe tene tali 'a e lakang ni ka 'oku te'eki 'i ai ha tali mahino kiai. Ko e aofangatuku foki ‘oku ‘i he Palēmia pe kene fokotu’u ‘a Sika kapau 'oku tonu 'a 'etau filihi pea toki fakanofo leva ‘e he Tu’i.
19 comments
-
Kou tui au e lava'i pe 'e Semisi Sika ia e ngaahi me'a 'oku lisi mai 'e 'Ofakimuli. Kae fai mo fili ha taha ia ke le'ei ki tu'a 'a Tomifa mo e toenga e Poate kae kamata fo'ou e faiva ia he kuo mate e sulu, pea 'e iku sifaaa atu mo e Sea Poate pea ko e fo'i faiva kuo kamata ke tete. Taimi ke fetongi fo'i faiva ki ha fo'i cd fo'ou te'eki makohikohi e.
-
Poupou atu 'Ofakimuli pea totonu ke fakafoki pe 'a e Takimamata ia ki he Leipa he koe mo'oni ai e lau fokotu'u 'e he poto tukuhifo 'e he ta'efakapotopoto. Na'e kamata nga'unu mai fakataha mo e tokoni 'a NZ pea teke 'ehe kau sikita toko si'i ke to'o kia Lavu pea ko hono ola 'ena. Sai ke tau 'ilo 'o ako mei ai.
-
'Oku faka'ofo'ofa e fo'i fakakaukau koe 'eni ke Minista Takimamata 'a Semisi Sika. Ka koe dilemma eni 'e fehangahangai mo Sika, kapau tene tali ke Minisita, pe koha taha pe tene hoko koe Minisita Takimamata ko hono feinga'i ke fakalelei'i mai e ngaahi maumau ne fakatupu he'e Minisita Takimamata kuo fakanofo, Lavulavu.
Uluaki me'a pe ‘oku fehangahangai moe ia ko hano fokotu'utu'u lelei e Minisita Takimamata, fakafuofua'i lelei e budget, kumi ha kau ngaue taukei mo fokotu'utu'u e ngaahi taumu'a ngaue mahu'inga ke langa hake'aki e Takimamata 'i Tonga.
Ua; Ko hono fili fakalelei'i e kau Talekita 'oe Poate Takimamata ke 'omai e kau Talekita 'oku nau taukei mo taumu'a ke langa e takimamata, pehe foki ki hono appoint ha General Manager kihe Poate Takimamata, ha taha 'oku taukei mo 'ilo lahi kihe fakamaketi'i 'o Tonga kihe kau folau 'eve'eva 'i tu'apule'anga. 'Oku toe mahu'inga foki ke 'iai ha Minisita 'oku ne mahino'i hono fatongia, fatongia 'oe Potungaue moe CEO, fatongia 'oe Poate Takimamata, fatongia 'oe kau Talekita pehe kihe fatongia 'oe General Manager/CEO 'oe Poate Takimamata kae lava ke lele mo fakahoko lelei e ngaue. Tala monu atu kihe tokotaha ko ia e hoko koe Minisita ‘o Takimamata. -
Ko e Otua pe ketau falala kiai. Ko e Miss Heilala ena oku fakamaau lau he ta'u kotoa. Ko ene falala ena a e Palemia kia Lavulavu ko e tama ngaue ku hu hake pe 'o kana'i e ki'i pa'anga 'a e Poate. Pea kou tui au he'ikai ke pehee 'a Semisi ia he oku lahi ene silini, katau hili ki he me'afua mo 'ene performance. Nae i Fale Alea he term kuo'osi, pe na'e a'u 'o tu'o 10 'ene lea. Koena 'oku Sea Komiti Kakato 'oku 'ikai ke ne mei malava'i e tipeiti. Tuku kehe ange ka faka'ali'ali hono kotoa ha'ane a'u ki he Sea. Ka ketau falala ki he Otua mo kolea 'a e taha totonu.
-
Okusi 'oku ou tui pe 'e 'ikai holafa e Potungaue kapau 'e 'oange kia Semisi he 'oku taukei 'a e tama ni ia. Kuo fuoloa ta'u mai hono fakalelel 'e Semisi 'a e Uike Heilala pea toe tokoni foki ki hono siponisoa. Tau tukufalala ki he tangata ni kae 'oualeva tetau fakaanga'i he 'oku te'eki ke heka ki he sea.
-
Manatu'i pe Viso ko e lakanga Minisita 'oku 'ikai ko e talitali kakai ko e fakalele o e Potungaue ke oua na'a holafa.
-
Sai 'a Semisi Sika he 'oku poto he talitali kakai pea mata'ofa foki. Ko e fo'i fili faklapotopoto 'eni 'a e PM kapau tene fai he na'e teu'i pe tangata ni he mala'e ni mei BYU.
-
Ko e fakakaukau ia 'oku faka'ofo'ofa, pea 'oku misiteli ki he'etau 'ilo e koloa 'a e 'Eiki kuo tuku kia Semisi Sika 'oka 'oange kiai 'a e fatongia. 'Oku 'ikai puli e ngaue'i 'e Semisi Sika hotau fonua ni, pea 'oku 'ikai toe puli foki 'a e 'ikai ke ne mei malava ke pule'i 'a e Fale Alea 'o Tonga he taimi 'oku velevela ai e tipeiti. Kae hange ko e lau, koeha pe ho tau talaa pea tau tali pe mo e loto fiemalie.
-
'E 'ikai hala 'a e fakakaukau ia ko'eni pea kuo ongona pe foki ia 'i he ngalu'ea 'e hoko hake 'a e nima ko'eni 'o e PM.