Huufi Tama Tu'i Fale Alea 'o Tonga Featured
Tama Tu'i Tupou VI
6 Me, 2021. Na'e Huufi 'e he Tama Tu'i Tupou VI 'i he pongipongi 'o e 'aho ni 'a Fale Alea 'o Tonga ki he faha'i ta'u faka Fale Alea 2021.
Na'e me'a 'a e Palemia mo e Hou'eki Minisita 'o e Kapineti, 'Eiki Sea 'o e Fale Alea mo e Hou'eiki Fakafofonga ki he Fale Alea, Tu'i Fakamaau Lahi mo e ongo Fakamaau Lahi, Kau Fakafofonga 'o e Ngaahi Pule'anga Muli, Kau Taki Lotu pehe ki he kau Taki Ngaue 'a e Pule'anga mo e kau fakaafe na'e fakangatangata pe.
'Oku 'oatu ai pe heni 'a e tatau 'o e Tō Folofola 'a e Tama Tu'i pea 'oku 'ikai toe hela fakamatala 'a e kakano 'Ene Tō Folofola he 'oku mahino lelei.
Ko e Tō Folofola leva 'eni 'a e Tama Tu'i:
‘Oku ou fakafeta’i ki he ‘Otua ‘oku tu’u ai ‘a e lelei ‘a Tonga, pea mo ‘Ene tauhi ma’ae kakai ‘o e Fonua,
‘Oku laumalie lelei ai ‘a e ‘Eiki Sea ‘o e Fale Alea,
‘Eiki Palemia mo e Kau Minisitaa ‘o e Kapineti,
Kau Fakafofonga ‘o e Hou’eiki Nopele pea pehe ki he
Kau Fakafofonga ‘o e Kakai.
‘Oku ‘ikai fakafiemalie ‘a e ‘IKAI ke fakahoko ‘e he Fale ni ha ngaue, hili ‘a e ngaahi palomesi mo e tali ki he Huufi ‘o e Fale Alea ‘i he ta’u takitaha.
Ko e ta’u kotoa ‘oku tataki atu ‘a e tokanga ki he ngaahi maka tu’unga ‘e tolu:
Ko e Mo’ui Lelei, Ako mo e Tu’unga Faka-‘Ekonomika ‘o e Fonua, ka ko e ta’u kotoa, ko e TALI TATAU pe, kae ‘ikai ke ‘iai ha ngaue makehe ‘e fakahoko.
Kimui ni mai, na’e tataki atu ‘a e tokanga ki he pole fakalilifu ‘o e faito’o konatapu.
Ka ‘oku ha mai ‘oku si’isi’i, pe ‘oku te’eki ke ‘iai ha ‘INASI ‘e vahe’i makehe ‘e he Fale ni pe ko e Pule’anga, ke fakafepaki’i ‘aki ‘a e pole faingata’a koeni. Oku totonu ke fakamu’omu’a heni ‘a e Potungaue Polisi mo e Ngaahi Va’a ‘oku nau fengaue’aki fakataha.
Kuo fuoloa ta’u ko e tokolahi ‘o e kau Fakafofonga, ‘o kau ai ‘a e ni’ihi ‘i he Fale ni, ‘oku nau taumu’a ‘aki ‘a e Fili ki he Falee ‘a e Kaveinga ‘o e FAI TOTONU.
Ko e fee leva ‘a e ngaahi Fakamatala Ngāue Fakata’u ‘a e Kau Minisitaa?
Ko e ha ‘oku to’o ai ‘e he Pule’anga ‘a e ngaahi faingamālie mei he sekitoa FAKATUPU KOLOA TAAUTAHA, ‘aia ‘oku tefito ai ‘a e ngaahi noo mei Muli?
‘Oku matu’aki mahu’inga ke mahino, ko e NGAUE ‘a e Pule’anga ke fakalele ‘a e Pule’anga kae ‘ikai ko e kau ‘i he ngaahi pisinisi.
Kuo tu’olahi ‘ene feinga ke fakalele ‘a e ngaahi ngāue ‘aia ‘i he Ngaahi Fonua Temokalati, ko e fatongia ia ke fakahoko ‘e he Ngaahi Pisinisi.
‘Oku fiema’u ke fakatokanga’i lelei ‘a e Ngaahi POATE ‘a e Pule’anga, koe’uhi, ko e Poate ‘e ni’ihi ‘oku fakahoko ‘a e fakalele faka’aho ‘o e ngāue, ‘e he kau memipa ‘o e Poate, ‘aia ‘oku si’isi’i ‘enau taukei ‘i he mala’e koia.
Ka ‘oku fiema’u ke tokanga ‘a e Poate ia, ki he ola fakapa’anga ma’ae kau ma’u ‘inasi, kae tuku ‘a e fakalele ‘o e ngaue faka’aho, ke fakahoko ia ‘e he kau ngaue kuo ‘osi teu’i mo taukei ngaue.
Kapau ‘oku fakafiemālie ‘a e tu’unga FAKA’EKONOMIKA ‘o e Fonua, pea ko e ha leva ‘oku holo ai ‘a e mahu’inga ‘o ‘etau pa’anga, ‘o fakatatau ki he pa’anga ‘a e ngaahi Fonua Muli ‘oku tau fefakatau’aki?
‘Oku toe hiki hake mo e ngaahi mo’ua mei he hu-koloa mei Muli, ka na’e mei lava pe ke holo ‘i he ngaue’aki ‘a e me’atokoni ‘oku fakatupu fakaloto Fonua, ka ‘oku ‘ikai foki ke tokoni’i lahi ia ‘e he Pule’anga.
Ko e tokolahi ‘o e ngaahi ngāue’anga fakalotofonua koeni, ‘oku nau tu’u ‘i he MO’UA LAHI pe kuo nau TAPUNI.
‘Oku ‘ikai ke fakahoko ‘e he Fale ni ‘a ‘ene ngāue ko e VAKAI’I LELEI ‘a e ngaahi ngāue ‘a e Pule’anga ‘o e ‘Aho. Koia, ‘oku taau ke fakakaukau’i lelei ‘e he kau totongi tukuhau mo e kakai ‘o e fonua, ‘aia ‘oku nau fili ‘a e kau Fakafofonga Fale Alea, ke nau fakahoko fakapotopoto ‘enau fili.
He ko e Pule’anga ‘oku ‘i he Fale ni ko e Pule’anga pe ia na’a mou fili ai.
‘OTUA MO TONGA KO HOKU TOFI’A.
‘Ofa atu
