'E Tuku ki Tu'a 'a Mateni Tapueluelu: Ta’efakalao hono Fokotu’u Kanititeiti Featured
Mateni Tapueluelu
Nuku’alofa, 12 Tisema 2015. Kuo tu’utu’uni ‘e he Tu’i Fakamaau Lahi Owen Paulsen ‘i he ‘aho Falaite ko hono 11 ‘o Tisema 2015 na’e ta’efakalao hono fokotu’u ‘o Mateni Tapueluleu kene hoko ko e Kanititeiti Fili Fale Alea ki he Fili Fale Alea ‘o e ‘aho 27 Novema 2014 ‘i he Vahenga Fili Tongataou 4.
Ko e tu’utu’uni foki ‘eni ‘a e Tu’i Fakamaau Lahi hili ia ‘a hono fakatonutonu fakakalao ‘e he ‘Ateni Seniale ‘Aminiasi Kefu ‘i he Kongaloto ‘o e ta’u ni 2015 ‘a e tu’unga fakalalo ‘a e hoko ‘a Mateni Tapueluelu koe Kanititeiti ki he Fili Fale Alea 2014 lolotonga ia ‘oku ‘i ai hono mo’ua ki he Fakamaau’anga ‘oku ‘ova hake ‘i he lahi ‘o e mo’ua ‘oku tu’utu’uni ‘e he Lao Fili Fale Alea 1989.
‘Oku mahino mai foki ‘oku ‘i ai ‘a e totonu ‘a Mateni ke Tangi ki he Fakamaau’anga Tangi ‘i he tu’utu’uni ko’eni ka ‘oku mahino mai ‘oku ‘i he Sea 'o e Fale Alea pe ‘a e mafai ke tuku kitu’a ‘a Mateni mei he Fale Alea.
‘I he mahino mai ko’eni na’e ‘ikai fakalao ‘a e hoko ‘a Tapueluelu koe Kanititeiti pea ‘oku fakapapau'i leva fakatatau ki he Lao ‘oku ‘ikai ha’ane totonu kene kei hoko koha Fakafofonga Fale Alea ma’a Tongatapu 4 tukukehe ange ka fou ‘i he polosesi Faka Fakamaau’anga anga maheni ‘a ia koe tangi ki he Fakamaau’anga.
‘I he taimi tatau ‘oku ‘i he Sea ‘o e Fale Alea ‘a e mafai ke tuku ‘a Tapueluelu ki tu’a ‘i he malumalu ‘o e tu’utu’uni ko’eni ‘a e Fakamaau’anga. ‘E muimui’i ‘e he ongoongo ko’eni ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e fakaikiiki ‘o e tu’utu’uni ko’eni.
9 comments
-
Alu ko e Mateni ki hoo tamai hu louifi kiai ke ne fakamolemole'i koe kae mai ha kii seniti mei heene miliona koena e ma'u ke sii totongi ho moua ka ke fili he fili hoko.
Pea faka'ilo mo e kau kalake koena a e fakamaau'anga pe kohai na ne tata'o ho mo'ua.
Oua teke toe tangi koe, alu koe o totongi kotoa ho u moua ka ke lava o toe fili. -
Koe ha fua koaa e fa'a tangi, koe toe tangi he'e fakatonuhia'i fefe 'ene kakaa 'o ta'etotongi hono mo'ua. Tonu ke tangi ia ke faka'ilo 'a Pita mo hono ki'i 'ofisi moe loi mio'i, koe 'ilo'i lelei pe na'e kei fokotu'una e fu'u mo'ua ta'etotongi 'o Mateni kae loi pe 'oku 'ikai ha mo'ua kae kau he fili falealea. Mo'oni 'auptio e lau 'a Mokofisi, koe tupu kotoa 'a e 'u fehalaaki ko eni mei he loi 'ae ki'i Komisoni Fili Falealea 'a Pita.
-
Ko e ongooongo 'a e 87.5 'aneuhu na'e tukuange mai ai 'e toe fai 'ene Tangi. Ko e vakai pe 'oku 'ikai totongi hono mo'ua ka e fakafekiki pe. Ka kou sio ko e founga ia 'oku ngaue'aki lahi 'e he Kele'a mo e Pm 'a e me'a ko e Tangi, 'oku 'osi mahino pe 'oku nau halaia ka ko e founga pe 'oku fetolo'aki e taimi ka e ma'u ha seniti ke totongi 'aki e ngaahi mo'ua, pea ua 'aki atu pe ko e 'ai pe ke pehee 'oku matengata'a, tuku aa e fielahi he kuo paka e toa mo e fakapiko. Tau'i e faihala 'aki 'a e faitotonu.
-
KO E KOMISONI FILI FALE ALEA NA'E HOKO AI 'A E KĀKĀ MO E FAIHALÁ (CORRUPTION) KO 'ENI 'A MĀTENÍ...Na'a nau 'osi 'ilo pē 'a e mo'ua 'o Mātení Tapueluelú, ka na'a nau loi 'o siosio kehe pē kinautolu. Tohi 'e Māteni 'i he Kele'á na'e 'osi 'eke ki he kau ngāue 'o e Komisoní pea nau talaange 'ikai, na'e ma'a hono lēkootí.
Hili ko iá, na'a nau 'ilo ki he mo'ua 'o Sione K. Tupouniuá. Ka na'e 'osi totongi 'a Tupouniua ia, pea nau toki faka-fihi'i holo ia 'o toki tā e sitapa 'o e tali 'e ne tohi-kole ke kau 'i he Fili Fale Aleá 'o tōmui 'aki 'a e miniti 'e taha.
'Oku tokolahi 'a e kau sipai 'a e paati PTOA 'i he loto Pule'angá. Ko e tangata ko Pita na'a ne faka-fihi'i holo 'a e tohi kole 'a Sione Tupouniuá. Ko e Vahe #1 ia 'o Tongatapu na'e lele Fili Fale Alea ai 'a 'Akilisi Pōhivá.
Na'e faka'ilo 'e Sione Tupouniua 'a e Komisoni Fili Fale Aleá 'o mālohi, ka e tangi 'a e 'Āteni Senialé 'o mālohi ai 'a e Pule'angá 'i he tōmui miniti 'e tahá.
Na'a ku kau 'i he kau fakamo'oni 'a Sione Tupouniuá he na'aku sio tonu ki he totongi hono mo'uá 'i he Pangikē Nu'usilá 'i he 2:00 p.m. Pea na'e a'u 'a Tupouniua ki he Fakamaau Lahí 'i he 2:15 p.m., kae pangó na'e lolotonga mo'ua fai hopo 'a e Tu'i Fakamaau Lahí.
Na'e 'alu ai 'a Tupouniua ki he Komisoni Filí 'i he 2:43 p.m. ka na'e fekau ke foki ki he Fakamaau Lahí. Na'e toki fakamo'oni 'a e Tu'i Fakamaau Lahí 'o tomui mai ia ki he Komisoni Filí kuo 'osi e miniti 'e taha mei he 3:00 p.m., na'e tāpuni ai 'a e tohi kole fili.
'Oku mahino he 'ahó ni 'a e kākā 'a e kau ngāue Komisoni Fili Fale Aleá. Mālō 'Āteni Seniale ho'o toe faka-papau'i mai 'oku 'i ai 'a e kau ngāue kākā 'i he 'Ōfisi Komisoni Fili Fale Aleá. -
toe foki pe kuli ki he 'ene lua. kuo mao 'a e oange ae 'etita ia oe kele'a kia 'ofa - mahalo 'e toe fa'ao mai ke fai 'aki 'a e taki hala'i mo hono fafanga kasa kona 'o e kakai. tau kamata pe 'ia mateni, hoko atu kia lavu, pea faka'osi kia 'akilisi - ko e kamata 'eni ia 'a e fetukutuku - ni'ihi ki ho tau 'api fakataimi - ni'ihi ki ho tau 'api ma'u.
-
'OKU 'IKAI PE FOKI KE 'IAI HA IKU'ANGA LELEI IA 'O E LOI MO E LOTOKOVI MO E FAKAMOVEUVEU TA'EMELINO. TAIMI KE 'AI E FAKAMUNA 'A E KAU LEKA SAIMONISESI TUKU LOI, SAIMONISESI LEA MO'ONI. SAIMONISESI HU KI TU'A MEI FALE ALEA, SAIMONISESI TOTONGI MO'UA, SAIMONISESI FEPAKIPAKI E KAPINETI, SAIMONISESI FILI FO'OU 'A VAVA'U 16 MO TONGATAPU 'ULUAKI MO TANGATAPU 4 ... MAALIE PEA TOE LESO
-
'Oku ou faikehe'ia he fo'i Article he 'ai ke toe fakatatali ka Tu'ivakano, he koena kuo aofangatuku e Fakamaau'anga.
Kaikehe ka ne ke fakafisi pe koe Mateni i Ma'asi he'ikai teke mafasia hano toe ta fakafoki e fu'u vahe mo e perdium mo e ha fua 'o e ta'u ni ka ko e me'a tepuu ka ne ke fakafoki ho sea ko e FAITOTONU ia 'oku lau. Ka ke nofo koe 'o teke 'a 'Akilisi ke tuli 'a 'Aminiasi Kefu koena kuo ke mu'a 'alu koe ki 'api, pea ko ho mo'ua 'ou 'e tu'una ia 'o tau ki langi. -
"oku pehe pe foki e me'a kotoa kuo pau pe ke a'u ki hono iku'anga totonu. Koe lahi ange longo'a'a koe mano'o ange ia 'a e ha'iha'i.
-
Tali 'e koe Mateni 'e lau 'a e Fakamaau'anga, ko ho fakatau'ataina'i ena 'o koe, he ka 'ikai 'e muimui holo ai pe ho'o me'a 'au koena 'ia koe hange ko e potanga me'a koena 'a Lavu. Fai mo fakatonutonu'i e fo'i me'a koena, nofo ki tu'a totongi kotoa ho ngaahi mo'ua, pea ke tafoki leva mei he hala 'oku ke 'iai, fakatonutonu ho'o mo'ui, fakalelei'i koe mo ho Tamai. 'Oua teke fakatatau koe ka 'Akilisi 'oku mei 'osi ia, pango pe he ne tokanga 'Akilisi ia ke totongi hono ngaahi mo'ua kotoa kimu'a 'i he fili Fale Alea kotoa. Ma'u ha fiemalie taxi pea ke malolo koe ki 'api. Lahilahi ngaue'aki e mo'oni 'i ho'o lea kotoa pe, ko e ngaue faitotonu ia 'oku mahu'inga. Faka'apa'apa lahi ki ho'o Tamai ko e 'uluaki fekau ia. Fokotu'u ma'u e 'ofa mo e konisenisi faka-'Otua 'iate koe. Na'e 'ikai fa'u koe 'e he Otua keke mo'ui pehe na!