Fehu’ia mei he ‘Univesiti Massey mei Nu’usila mo e USP Tu’unga Falala’anga Sivi Ngaahi Kolisi Featured
Nuku’alofa, 27 Fepueli 216. ‘Oku lolotonga lolongo ‘a e tokolahi ‘o e kau faiako ‘o e ngaahi Haisikulu ‘a e fonua kae tautautefito ki he ngaahi Ako’anga Haisikulu ‘a e Pule’anga ‘o ‘ikai ke fu’u fakahā mahino mai honau le’o fekau’aki mo e ola ‘o e sivi ‘o e 2015.
Lolotonga ‘eni kuo ma’u ‘e he ongoongo ni ‘a e fakamatala falala’anga na’e toe fehu’ia foki mei he ‘Univesiti ‘o Massey mei Nu’usila ‘a e ola ‘o e sivi mo e tohi fakamo’oni ako ‘a e ni’ihi na’a nau kau atu ki he sivi 2015 ‘a ia ‘oku nau feinga hu ki he ‘Univesiti ni. Ko e ola foki ia ‘e ua na’e ‘ave ki he ‘Univesiti ni ‘a ia koe ola ‘e taha ki he tokotaha pea ‘oku kehekehe lōua. Na’e fehu’ia foki mei Massey pe koe fē ‘a e ola tenau ngāue’aki he ‘oku kehekehe ‘a e ola ‘o e sivi ‘oku ‘oange kiate kinautolu ‘a ia ‘oku ua pea ‘ikai mahino pe ko fē ‘e ngāue’aki.
Ko e me’a tatau na’e hoko ‘i he ‘Univesiti ‘o e Pasifiki Tonga pea ‘oku fehu’ia ai ‘a e tu’unga taau ‘o e founga fakamaaka ‘oku ‘unu kiai ‘a e fonua he na’e ‘ikai hoko ha me’a pehe ni ‘i he kuohili. ‘Oku longo foki ‘a e kau faiako ka ko e fehu’i heni pe ‘e kalusefai heni ‘a e kaha’u ‘o e ako ko e ‘uhinga ko ‘enau ilifia ki he’enau ma’u’anga mo’ui pe ko ‘enau fakahā ki he fonua ‘a e me’a totonu ‘oku hoko. ‘Oku mahino pe foki ‘eni ia ka na’e malava foki he kuo hili ke fakahā ‘a e le’o ‘o e kau faiako ‘i he hiki vāhenga ka ko’eni ‘oku ki’i fakalongolongo’i ‘etau samena pea ‘oku ‘ikai fu’u mahino ‘a e ‘uhinga he koe ako 'a e 'uhinga ia 'enau fakahoko fatongia.
Na’e fakahoko ‘a e fetu’utaki ‘a e ongoongo ni ki he ngaahi Ako’anga ‘a e Pule’anga ka e pehe ki he Potungāue Ako ka ‘oku mahino mai foki he taimi tatau ‘a e ngaahi tu’utu’uni ‘oku ‘oange kiate kinautolu fekau'aki mo ha talanoa ki he mītia. 'Oku fai 'a e faka'apa'apa lahi ki heni ka koe taha'i kaveinga 'eni 'oku 'i ai 'a e tui 'oku totonu ke tau'atāina hono tālanga'i 'uhinga 'i hono mahu'inga ki he fonua.
Kuo kamata ngāue foki mo e ngaahi kolisi tutuku ‘e ni’ihi ‘o kau ai ‘a e Ako Ma’olunga ‘o Tonga ke fakahoko ha ngāue ke haofaki’i ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e ako ‘a e ‘apiako ni ‘o fakatatau ki he ngaahi fakamatala kuo ma’u ‘e he Kosilio ‘a e Kolisi Tutuku ‘a e Ako’anga ni mei he ngaahi lipooti kuo ma’u mei he kau faiako ‘a e Ako’anga ni. Ko e founga pe 'eni 'e taha 'a hono mamahi'i mei tu'a 'a e tu'unga fehu'ia 'oku 'i ai 'a e ako 'i he fonua ni fakatatau ki he lau 'a e taha 'o e kau kolisi tukutuku.
Kuo fuofuoloa mai 'a e tālanga 'a e ngaahi mitia fekau'aki mo e kaveinga ni pea koe fatongia totonu pe 'eni ia ke fakahoko he 'oku 'ikai toe 'ekea 'a e mahu'inga ia 'o e ako ki he fonua.
6 comments
-
Ko fe 'ia 'a Piveni Piukala mo Siaosi Pohiva. Hange kuo na o kinaua ia ki Fisi ka tau palopalema hena polokalama ne 'omai ketau ngaue'aki.
Ne fai e lele atu ki he va'a sivi 'i he uike kuo'osi koe'uhi ko e sivi hoku ki'i 'uhiki ne toe remark mo recount.
'I he 'osi e remark moe recount ku kei tu'u tatau pe e Grade ia kae hili ko ia ne toe nga'unu lahi hake e maaka ia 'eku ta'ahine.
Ko e toe me'a ku fkoli taha ko e hange koee ku fetekeaki holo e 'ofisi ia he hange ku 'ikai ke mahino ia kia nautolu e founga ku ngaue'aki.
Mou 'ofa mai a 'o feinga ke 'omai ha tali 'oku fkfiemalie -
Mo'oni koe siaafafine, kuo lahi 'etau talanoa'i e maumau mo e 'ikai pe ke 'iai ha kete ia 'o ha taha ke ne fai ha me'a ke fakangata e fakaehaua 'oku fai koeni 'e he ki'i falukunga kakai kumi monu'ia koeni.
-
Koe me'a eni koee na'a tau lau ki ai, nau o mai 'o fakato fua pea nau pulia kae ha'aha'a e fonua he fofoa honau fua. Mo'oni a Sia'afafine, talaatu ki he kau poto lahi ko ena na'a nau hikinima'i ke fulihi e sisitemi assessment 'ae fonua, 'ae kau poto lahi ko ena mei he ngaahi ako siasi. Pea tuku mu'a e fiepoto ia 'a Folau Kioa he 'oku 'ilo atu 'eha taha pe koe ha ha'ane me'a kuo mafohi. Koe patato 'o tala he'ikai tunu hake pe 'unga pea kula, he koha fai'anga experiment e fanau 'a e kakai. Pea kuo nau puli, pulia atu mo piveni mo e mataotao foha e PM, kae si'i faka'ofa e fanau mo e matu'a he feinga holo. Pea ko fe a Paula Fonua mo Patele, ke na 'asi mai 'o fakamatala e fu'u lelei lahi kuo ma'u 'e Tailulu mo 'Apifo'ou he ngaue'aki e fo'i sofiuea sisitemi 'a piveni.
Ako mei heni kakai Tonga, he koe lele holo pe 'ae fa'ahinga ko eni 'o kumi 'enau pa'anga pea nau puli. 'Io, pea mou lea hake kau faiako na'a lea e maka mo veve 'o tala homou fakama. Koe hoha'a ho'omou kaikaila moe tekemu'a ke hiki homou vahenga pea a'u mai ki he me'a 'oku fakatefito ai ho'omou hoko koe faiako pea mo longo malualoi tokua na'a uesia ho'omou ngaue. Tuku e fasi'a moe malualoi he 'e fua 'e ho'omou fanau e mamahi 'oe kakai tokolahi ko eni 'oku mou kaunga fakamamahi'i. -
'oku fakahela e fakaongoongo ki he kau faiakao ke fai ha'a nau lau he na'e 'ikai ke nau fai 'enautolu e liliu ko eni. Ko e me'a ke fai tau fai ha me'a ki he Minisita Ako, mo hono fha Siaosi, Piveni, Folau Kioa, 'Soane Vahe, Savelio 'Auekaho, Paula Fonua, 'Aisake Vaisima, 'Alifeleti 'Atiola mo e ni'ihi ne nau poupou'i e liliu ko eni ke nau 'asi mai 'o fakamatala mai ki he kakai 'a e me'a kuo hoko. 'Io, tuku e ala ki he me'a 'oku 'ikai ke te 'ilo ki ai. 'Oku langa mai e kete 'o Visesio Pongi he kata he ko e 'u me'a kotoa kuo hoko na'a ne 'osi fakatokanga ki ai. Kuo fu'u lahi 'etau talanoa moe felafoaki fakapoto. Fei mo uki ha laka ke fei mo mahino kia Minisita 'e 'ikai te ne lava 'o fakalele 'a e ako pea mo 'ene ongo mataotao he 'oku na kei 'amatua pe.
FAKA'OSI, 'OKU TOTONU KE MAHINO 'OKU TE'EKI KE TUKU MAI E MAAKA TOTONU KO E MAAKA FAKAANGAANGA PE ENI 'OKU TAU KEI NGAUE'AKI. kO E 'UHINGA IA 'OKU 'IKAI TALI AI 'I MESI MOE NGAAHI UNIVESITI 'A 'ETAU SIVI HE 'OKU TE'EKI APPROVE IA 'E HE EQAP.
Ko e maaka ko ia 'oku fehu'ia mai ko e 'ofisa ako ko 'Isikeli Oko 'oku fakamo'oni ki ai. Ko e 'ofisa eni ne hikimei he va'a sivi ko 'ene ngaue hala 'o flood ai e A he sivi form 7ngaahi ta'u kimu'a. Ko eni kuo toe fakafoki ki he sivi pea ko e ola 'oku fehu'ia mai 'oku pehe ni: 'oku 'oange 'a e A ki he ngaahi lesoni 'oku tonu ke C ka kuo 'oange 'e he siana ni ia 'a e A. Ko e siana ni 'oku 'iai hono mahaki tufa A. -
Ko e me'a ena ne tau lauuu e ma'u e fkfuofua kihe atamai oe tokotaha ako ka koe toe pe ko fe koaa ha apiako tene tali e ola ta'epau. Mou omi o practical he atamai e fanau moe kakava enau maatu'a temou feao ai moe tu'utamaki kihe mahaki.
-
Naaku sio hifo i hono fkekeeke o Piveni Piukala fekauaki moe ovaholo fk software kihe system sivi oku na feinga kiai moe PM. Osi ange ene vete ae palopalema fktatau kihe ene lau, nae eke ange e Viola pe koe ha leva haane solution. Koe oli, nae kalo takai holo leva ia mo taemahino like a typical greedy consultant looking for work. Tokua e ikai ilo e tali i kae oleva kuo ne fai e ngaue pea totongi ange kiai mo ha fuu vahe lahi aupito. Kapau oku te fkanga, oku totonu ke iai mo haate fkila kiha tali pe solution oku lelei ange pea ne mateuteu ke fkila mai kihe kakai, ikai koe fkaanga pe o tuku langoa ai tae iai ha solution ke offer mai kae oleva kuo oange fuu kulo ngako ke to tangutu ai.