Tuku ki Tu’a Viola Ulakai mei he Letiō Tonga: Fokotu’u mei he Palēmia Featured
Viola Ulakai tuapotu ki to'omata'u
Nuku’alofa, 21 ‘Epeleli 2016. Kuo tu’utu’uni ki he Poate Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga ke fakamalōlō’i ‘a Viola Ulakai mei he ngāue ‘i he ‘aho ‘aneafi Pulelulu 20 ‘Epeleli 2016.
Ko e tu’utu’uni foki ‘eni ki he Poate makatu’unga ‘i he tohi na’e fakahoko atu mei he ‘Eiki Minisitā ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga Hon. Poasi Tei ‘i he ‘aho 15 ‘o ‘Epeleli 2016 Fika 'o e Tohi (Reference) MPE/P14/L244/16.
‘Oku mahino mai foki ko e tohi ‘a e Minisitā ‘o e Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga ki he Sea Poate Komisoni Fakamafolalea na’e makatu’unga ia mei he tohi ‘a e Palēmia ‘Akilisi Pohiva ki he Minisitā Poasi Tei ‘i he ‘aho 13 ‘o ‘Epeleli ‘o fakahoko kiai ‘ene launga. Na'a ne fokotu’u atu ai pe ki he Minisitā ke tuku ki tu’a (suspend) ‘a Viola Ulakai kae vahe pe pea ke fakahoko leva ha fakatotolo fekau’aki mo e ngaahi tukuaki’i ‘oku fakahoko kiate ia. Ko e tohi 'eni 'a e Palēmia na'e fakahoko 'i he 'ulu'i tohi 'a e Potungāue Ako pea ko e kaveinga 'o e tohi ko e "Fakahā 'a e ta'efiemālie 'i he founga ngāue 'a Viola Ulakai, Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga" (Expression of Concern over Actions of Mrs. Viola Ulakai, Tonga Broacasting Commission).
Ko e palakalafi faka'osi 'o e tohi 'a e Palēmia ki he Minisitā na'e fakamulituku 'aki 'a e fakalea 'o pehe ni;
"In light of the aforementioned concerns, I write herein to recommend for your consideration that Mrs. Viola Ulakai be suspended with pay while investigation is undertaken to address her actions" (Makatu'unga he ngaahi ta'efiemālie 'i 'olunga, 'oku ou fokotu'u atu ke tuku ki tu'a 'a Viola Ulakai kae vahe pe pea ke fakahoko leva ha fakatotolo fekau’aki mo e ngaahi tukuaki’i ‘oku fakahoko fekau'aki mo ia).
‘Oku mahino foki koe tu’utu’uni ‘eni mei ‘olunga hange ‘oku tau anga maheni kiai pea ‘oku malie ‘a hono fakahoko ‘e he laine ‘o e mafai ‘a e tu’utu’uni ko’eni ‘o ‘ikai toe fehu’ia pe koe toe sio atu ki hano ola ‘oku hanganaki mai mei he kaha’u. Ko e poini ‘e 4 na’e fakamamafa ai ‘a e tohi ‘a e Minisitā ki he Sea ‘o e Poate Komisoni Fakamafolalea ‘a Tonga Tapu Panuve ke makatu'unga mei ai 'a e tu'utu'uni kia Viola ‘a ia na’e anga pehe ni;
1. Ko e ‘imeili ‘a Viola Ulakai ‘o fehu’ia ‘a e tu’unga taukei (expertise) ‘a Siaosi Pohiva ‘oku ne fehu’ia ai ‘a e tu’unga taau ‘o e EQAP.
2. Ko e fakafōtunga mo e natula ‘o e ngaahi ‘imeili ‘a Viola Ulakai ‘oku faka’uhinga ia ko hano ‘ohofi pe tukuhifo ‘a e ngeia ‘o e Palēmia ka koe Ministā Ako pea uesia ai hono ongoongo lelei pehe ki he Potungāue. ‘Oku toe uesia heni ‘a e vā ‘o e Pule’anga mo e SPC pea ‘oku ‘i ai ‘enau tui koe sipinga ko’eni ko hano ‘ohofi faka-taautaha ‘a e Palēmia ka ‘oku ‘ikai koe taumu’a ma’a e Letiō Tonga.
3. 'I he'enau vakai koe ‘imeili ‘a Viola Ulakai ko hono ‘ohofi ‘a e ngaahi fokotu’utu’u fo’ou (reforms) ‘a e Potungāue Ako ‘a ia ‘oku ‘ikai ha’a ne kaunga kiai ko e tokotaha ngāue ‘a e Letiō Tonga pea;
4. Ko e ‘imeili ‘a Viola Ulakai ‘o pehe ‘oku ne fakafofonga’i ‘a e Tonga Media Council ‘oku loi ia he ‘oku ‘ikai ha manako ‘e taha ‘a e Kosilio Mitia he kaveinga ko’eni pea na’e ‘ikai fakangofua ia ‘e he Tonga Media Council ke ngāue’aki 'a e hingoa ‘o e Kosilio ke fakahoko ‘aki e ‘ohofi fakafo’ituitui kuo fakahoko ‘e Viola.
Ko e ngaahi ‘uhinga ‘eni na’e ‘oatu ‘e he Minisitā ki he Poate pea na’e fakapipiki atu ai pe mo e tohi ‘a e Palēmia ‘o e ‘aho 13 ‘o ‘Epeleli ‘o fokotu’u ke tuku ki tu’a ‘a Viola Ulakai. Neongo na’e ‘ikai faka’asi atu ‘i he tohi ‘a e Minisitā ki he Poate ka koe tu’utu’uni pe ia 'i he anga maheni ke aofangatuku ‘aki 'e he Poate 'a e kau Talēkita 'o e Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga. Ko e tuku fakataimi foki 'eni ki tu'a ka e fakahoko ha fakatotolo.
Ko ‘ene toki hoko ‘eni ‘i he fonua ni hano tuku ki tu’a ha Faiongoongo ‘i ha fokotu’u fakahangatonu mai mei he Palēmia. ‘Oku mahino foki ‘oku fakahoko ‘a e ngāue fakalao ki he tu’utu’uni ko ‘eni pea kuo kamata ke ‘asi mai ki mu’a ‘a e ngaahi Kautaha Ongoongo mo e kau Faiongoongo 'o fakahalaki 'a e tukuaki'i 'o Viola pehe ki he Ongoongo Tukuatu 'e ua 'a e 'Ofisi 'o e Palēmia.
Ko e 'uluaki Ongoongo Tukuatu he 'aho 15 'Epeleli 'o tukuaki'i na'e 'ikai ke fakangofua 'e he Kosilio Mitia (Tonga Media Council) 'a Viola kene fakafofonga'i kinautolu. Ko e Ongoongo Tukuatu hono ua na'e fa'u ia 'e he 'Ofisi 'o e Palēmia pea pulusi mai 'i he sila mo e fometi 'a e Pule'anga 'i he 'aho 20 'Epeleli 'o fakahā Ongoongo Tukuatu 'a e Tonga Media Council 'o faka'ikai'i 'e he Sea Luseane Luani 'a hono ngaue'aki 'e Viola 'a e hingoa 'o e Kosilio Mitia 'a Tonga (Tonga Media Council).
'Oku 'ikai ngata heni ka 'oku fehu'ia hono fakahoko mai 'a e Ongoongo Tukuatu 'a e Kosilio Mitia 'a Tonga (Tonga Media Council) 'i he sila mo e fometi Ongoongo Tukuatu 'a e 'Ofisi 'o e Palēmia 'o ho'ata mei heni 'oku pule'i pe 'a e ongoongo mei he Pule'anga 'o fakafou mai he 'Ofisi 'o e Palēmia.
25 comments
-
SamL oku ke hoko pe koe ka Akilisi lea au ka Mia Puke ke lea mai koe. Email a Viola ia ka Claude ohomai ai e Palemia ia. Koeha oku mou oho pafua pehee holo ai？Alu o eke hoo fehui koena ki hoo mou Akilisi mo hoo mou Kelea he komoutolu koe kau TAMATE TANGATA.
-
Hooi Mia mamahi lahi mooni hoku mata hono lau ho tohi he oku loloa ange ia he atikolo oku omai he nepituno. Hange kia au Puamau koe efika mahuinga e faiongoongo koe fair, factual & balanced. 'Eke ange kia koe pe oku pehe faiongoongo 'a Viola?
-
Koe mea oku hoko he Tonga Media Council oki nau fakafa'ahi. Oku kau a e Palesiteni ia Luseane Luank moe Sekelitali Salote Sisifa poupou fakafefeka ia ma'a Akilisi pes tu'u leva e toenga he ethics oe ongoongo. Oku iai e mea oku hoko he Potungaue Ako pea oku tuku kiai e vivili a e kau faiongoongo tukukehe a e Palesiteni moe Sekelitali na feinga naua ke fakapulou'i. Pea tokaange ha mea ia ne kei kele ai hona loto ia Viola he naa nau ngaue katoa pe he TBC. Katau fakaogoogo kihe foi lipooti koeni ka Poasi he uike ni e.
-
Ko e ha 'a e palopalema 'a e Kosilio 'a e kau faiongoongo 'o Tonga? Na'e 'anefee ha'a nau faaitaha he oku takitaha 'i ai 'ene 'asenita neongo 'enau feinga ke haa atu ki he toenga 'o e fonua 'oku nau feongoongoi mo ngaue fakataha. Ko e e mail takai 'a Viola he ngaahi kautaha media ke ma'u 'enau poupou ke kole ha fakataha mo e Palemia 'oku 'ikai ko ha hia ia. Ko e fatongia ia 'o e Faiongoongo mo'oni ko e vilitaki ke ma'u 'a e mo'oni ka e movete 'a e ngaahi issue faingata'a 'oku fakapulipuli'i mei he kakai, ka e vali 'aki pe kinautolu 'a e loi. Ko e talu mei he tukuange 'a e ola 'o e sivi form 5,6 mo e 7 mo e 'ikai fie 'asi mai ha kolisi ia ki he media ke fakaha 'a e ola 'enau ngaahi sivi 'o hange ko e anga maheni he ta'u kotoa. Ko e 2015 ko e ta'u ia na'e lahi e palopalema 'i he felauaki he sivi 'a e te'eki mateuteu 'a e Potungaue Ako ke fakahoko leva 'a e liliuu he 2015. Na'e 'ikai ke fakafepaki 'a e Potungaue ki he liliuu ka ko 'enau 'ilo 'e kanongatamaki ki he fanauu ko kinautolu 'a e kau victims 'i he ngaahi tu'utu'uni ta'e fakapotopoto pehee. Pea na'e makatu'unga 'a e fakavave'i 'o e sivii he ha? Na'e fai e kole tokoni ki he eqap ke nau tokoni ki hono fakavave'i 'o e sivi, pea ko e Talekita tonu pe 'a e EQAP na'a ne 'a'ahi mai ki Tonga ni ke vakai 'a e ngaahi ngaue kuo 'osi kamata mei Maasi 2015 'e lava ke kakato ka e fakahoko lelei 'a e sivi 'o e ta'u kuo 'osii. Ka ko e haa e mea na'e hoko ? Na'e 'i ai e ngaahi 'asenita kehe ia ne mahino mai kau ai 'a e fiema'u ke fakahu mai 'a Piveni mo 'ene polokalama software fakakomipiuta he te ne lava 'o veteki 'a e mea 'oku fihi ai 'a e felauaki ko enii pea too lalo ai e akoo 'i Tonga? 'I he 'ikai ke loto ki ai e kau takii kamata pe mei he Talekita ne fekau'i ke 'alu 'o livi te'eki hoko hono taimii malolo ka e CEO le'ole'o pe 'a e Potungaue talu mei 'Epeleli 2015 pea ilifia a e toenga e kau tokoni talekita ke fai ha nga'unu koe'uhi ko 'enau manavasi'i na'e fekau'i ke nau oo ki honau 'apii ka e 'ikai toe ma'u si'a fo'i maa ma'a honau ngaahi famili ... 'Oku manavaisi'i pehe 'a e tokolahi 'o e kau ngaue 'a e Potungauee na'a mole 'enau ngaue . ka nau fakafepaki ki he ngaahi tu'utu'uni 'oku fai maii. Ko e Pule Lelei eni ? ko e 'ata eni ki tu'a? ko e taliui eni ki he kakai ? 'oku taukave'i 'e he Pule'anga temokalati 'o e lolotonga ni Ka nofo ilifia 'a e kau ngaue 'oku nau fakatafe mai 'a e service 'oku fiema'u ke langa 'aki e fonua 'e toe lava lelei honau fatongia ? 'ikai ko 'enau longo pe mo fakama'uma'u pea ka 'i ai ha faingamalie 'oku nau maanava mai 'aki ki tu'a he ngaahi founga 'oku pehee e he pule'anga lolotngaa 'oku ta'e fakalao..... Look whose talking !!! 'Ikai ko e me'a eni ne taukave'i 'e he kau tui fakatemokalati, ke tuku aa 'a hono fakapulou'i 'a e mo'onii mo e totonuu 'a ia ne taukave'i 'e he PM he kuo hili ? Koe fee 'a e pule lelei 'oku ne pehee 'oku fai 'e he pule'anga ko eni? KO e fakamanavahe'i e kau ngaue ke tuli kinautolu mo ta'ofi ha fa'ahinga polokalama pe he media te ne tala e mo'onii ki he kakai ka e tala ia 'enautolu ko honau fakaanga'i ? Na'a tau pehee te tau mamata ha kau taki anga ma'a mo fai totonu pea 'asinisini 'enau founga ngauee.. Na'e fekau'i 'e he Minisita Ako 'a e talekita le'ole'o 'o e potungaue he 'ene loto ke fakahu mai 'a Piveni ke ne fa'u 'a e Terms of Reference ma'a Piveni ke fakamahino ai 'oku fiema'u 'e he Potungaue.. Pea talamai leva mei he 'ene PA ke 'oange 'a e E copy 'o e TOR ko ia ke nau toe vakai ki ai... (ke liliu ki he 'enau fiema'U) 'Oku 'i fe 'a Piveni hili e tukuange e ola 'o e sivi 'o e 2015 na'e pehee 'e he ni'ihi na'a na fa'iteliha pe mo Siaosis Po'oi 'i hono 'ai 'ena fakamaakaa... pea lolotonga e tengihia 'e he si'i fanau ako he ngaahi 'apiako kotoa 'a e ola kovi 'enau ngaahi sivii... kuo mou mea'i kotoa 'a e olaa..... kuo me'a mai e palemia ia he 87.5 ke mou fiemalie pe matu'a mo e kakai e fonuaa 'oku ou fiemalie aupito ki he ola 'o e ta'u ni ? Ko fe kau talekita ako 'a e ngaahi siasii na'a nau vilitaki ki he raw mark, ke nau 'asi mai 'o talamai e ola 'enau ngaahi sivi ? 'Ikai kuo nau fuuiku he kuo fehalaaki e ngaahi 'amanaki? Toutou fekau'i e 'ofisa ako pule he va'a sivii na'a ne 'ilo lelei 'a e ngaahi me'a mo e ngaue ke fai ki he sivi ke hiki ia ki he feitu'u 'e taha, koe'uhii ko ia pe he fu'u kau 'ofisa ako ma'olungaa 'oku lava 'o lea fakafepaki atu ki he minisita mo 'ene tu'utu'uni mai ke 'omai 'a Piveni ke ne fetongi ia he va'a sivi ? Ko ia... ko e haa kuo 'ai ai 'e he kau faioongoongo 'o Tonga ni ke tukuaki'i 'a 'enau faiongoongo loto lahi mo fai manavakav kava hono fatongia 'o pehee na'e ta'e fakalao 'ene uki 'a e fakataha mo e PM he na'e 'ikai ke loto ki ai e kosilio 'a Tonga ni ia? Ko fe leva ho'o mou 'efika ? Ke tautea 'a e faiongoongoo si'ene tutui tu'o fiha ngeau ke ma'u ha faingamalie ma' a e Televisonemo e letio 'a e fonua ke me'a mai ki ai 'a e kakaii kotoa ka e me'a pe palemia ia ki he 87.5 'o fai mei ai 'ene polokalamaa .. ko e fesi lousii ke haa 'e ma'u ai ha mou metali he talangofua ki he PM ta'e fai e fatongia 'o e faiongoongoo ? ko e issue mo'onii ko e haa e me'a 'oku hoko he POtungaue Akoo... 'Oku fufu'i ia mei he matu'a mo e kakai e fonuaa ka e tala pee 'oku 'ikai fie liliu e kakai he Potungauee ki he ngaahi me'a 'oku lelei ange ki he ako? He na'e fai fakaku 'a e fekumi pe ko e fakatotolo 'o 'ilo ko e lelei tahaa eni ke fai ma'a e ako ? 'o hange ko e ngaahi liliu kotoa pe ne fai ki he ngaahi ngaue fakakoo 'e he kau mataotao 'o e kuo hili ? Fu'u fiema'u ke 'oua 'e filifili manako 'a e Palemia ki he kautaha media ke ne ngaue'akii pea ko e feinga atu ee 'a Viola ke nau fetokoni'akii he kuo lahi 'ene ngaahi tipis ke fakapapau'i tonu mei he palemia ka e nonga e ngaahi loto hu'uhu'uu mo mahalo kovii , kau ai 'a e fiema'u ke 'ilo ;pe 'oku mo'oni e ngaahi talanoa 'oku sasala ki he kautaha langa 'a e mali e 'ofefine 'o e palemia ke ne fai e teu lange 'o Teufaiva mo fee fua... kau ai mo e ngaahi fanafana kehekehe ke 'eke'i ka e fai mai ha tali totonu ka e 'oua 'e toe tala'a ha taha. Ko e me'a pe ia na'e taukave'i 'e he PM he kuo hili ke fai 'e he ngaahi pule'anga ki mu'a. ke 'ai 'enau ngaue ke ha 'asinisini mo 'ata ki tu'a... ko e fatongia ia 'o e faiongoongoo ke fakapapau'i 'a e mo'onii pea toki tuku atu ki he kakaii ke nau mea'i. 'Ikai ko Viola pe 'oku ne lava ke 'eke hangatonu mo ta'e afe 'a e ngaahi me'a 'oku 'ikai 'ilo ki ai 'a e kakaii ia? Ko e me'a ni 'e tali pe 'a Viola ka e 'oua kuo toki loto taha e kosilio faiongoongo 'a Tonga pe 'oku totonu pe hala ke fai ha fakataa mo e Palemia ? Ta'e ngali ko e kau faiongoongo matu'otu'a he fatongia kuo nau tuku ki tafaki e issue ke fai e tokaga ki aii ka e kumi 'uhinga ke ta'ofi 'aki 'a e tokotaha 'oku ngali fakafepaki ki he PM... Ko e temokalati ia ? 'a 'Amelika 'oku hikofi ko ta'e ufi 'a e fehu'i 'a e kau faiongoongoo a'u pe ki he palesiteni ke ma'u 'a e kaveinga 'o e Pule Lelei 'oku lolotonga taumu'a ngaue'aki 'a e PM mo hono pule'angaa ka 'oku nau pule ta'e lelei pe nau tolu he ngaahi me'a pehe ni ? 'Ikai ngata aii, 'oku lahi e ngaahi me'a ia 'oku fakaoli ko e 'asi hake pe ha taha ha potungaue 'oku ngali talatalakehe mei he pule'angaa kuo tuk ia ki tu'a, pea kuo me 'osi e ngaahi fili e palemia 'i hono fufulu me he ngaahi Poate motu'aa he 'oku 'ikai ke fie ngaue ia mo ha kakai 'oku nau taumu'a kehekehe , kau ai 'a e sekelitali pule malolo 'a e pule'angaa ne tu'utu'uni ke nau malolo mei he Poate Fakamafolalea. Na'e 'ikai ke feinga 'a Viola ia ma'a Viola, manatu'i ko e pule ia 'o e va'a ongoongo mo e polokalama 'a e Letio Tongaa ke ma'u ha faingamalie mo e Palemia, fa'a 'i ai taimi lahi 'oku loto lelei ke tali 'enau kolee pea ka lahilahi e fifili mo e fa'a 'eke 'a Viola 'ene kau ngauee ki he ngaahi fakamomoho 'oku te'eki ke faka'asi ia ki he kakaii pea he 'ikai ke nau fie oo mai, pea 'oku 'i ai pe 'enau mo'oni. He ko e haa fua ho'o fa'a 'eke tamate Viola ke fakamalolo'i ai koe? 'Ai ke mahino ia ki he kau faiongoongo 'o Tongaa he 'aho ni, ka ke ka fakafepaki ki he pule'angaa mo 'eke ha ngaahi fehu'i fakatupu 'ita pea 'e fakanofo ko e mei ho'o ngauee... he ko e malohinga ia 'o e pule'anga lolotonga ke siofi ha'o fo'i laka hala ka e ha'i ai ko e... ka ko hono pangoo pe he ko ho kaungaa faiongoongoo pe 'oku nau ha'i ko e 'o hange ko e 'uma 'a Siutasii 'o lavaki'i 'aki 'a e 'Eiki ha fo'i tenali 'e 30.... ka ko e ha nai ha totongi ia 'e ma'u 'e he kau talatalaaki 'o 'ou ? 'Oku tau'ataina 'a e ongoongo 'i Tonga ni he 'aho ni hange ko e taukave 'a e Palemia ? 'Ikai... ko e founga mahino pe eni hono ha'iha'i 'a e nima mo e va'e 'o e kau faiongoongo 'oku fakafepaki mo 'ikai fa'ahi mo e pule'anga lolotongaa.....
-
Ikai toe kehe ena moene tuutuuni ki he Pule TCC ke fakafisi pehe kia Sevele mo Kefu OKU KEI ILO KOAA EHE PALEMIA ENE MEA OKU FAI PE IKAI.
-
Koe fai 'e Viola hono kole ki he CEO 'oe Potungaue-Ako ha tali ki he'ene ngaahi fefu'i (ngaue'aki e hingoa 'oe TMC) 'oku 'ikai ko ha makatu'unga fe'unga ia ke hanga atu ai e PM 'o fokotu'u atu ke tukuhifo ia mei hono fatongia faka-faiongoongo 'i he Tonga Broadcasting Commission (TBC).
'Oku FAKA-KAULEKA (childish) ke hifo e PM 'o kau hono fakatonutonu e founga ngaue 'i he ngaahi ngaue'anga 'i he fonua. Tohi e PM 'o fai 'ene laaunga ki he TBC pea ne toe fokotu'u atu ai pe e tautea ke fai (pea talangofua pe kiai e poate (TBC Board). Koe tautea koe me'a ia ke fakakaukau'i tau'ataaina 'ehe Poate TBC.
Ne tau'ataaina nai e faitu'utu'uni e poate (TBC) kia Viola? Kiate au, ne 'ikai tau'taaina e faitu'utu'uni e poate (TBC) he 'oku nau fai pe me'a ne fokotu'u atu 'e he PM. Koe ha hano kovi ke 'alu atu pe Pule 'oe TBC 'o ui 'a Viola 'o fakahaa kiai e palopalema pea fai ha fakatokanga pe ha toe founga ange ('ikai koe fekau ke maalooloo mei he ngaue)!
'Oku 'ikai koha me'a lahi ne fai 'e Viola (requesting information using the name of the professional organization (TMC) of which she's a member). Ko e ki'i me'a leka (a trivial matter) ia tautautefito koe tokotaha faiongoongo pe 'a Viola 'oku toe memipa pe he TMC pea ne toe fai pe e fatongia 'oe faiongoongo koe kole ha fakamatala mei he Potungaue-Ako. No crime committed! Ne 'ikai 'alu 'a Viola 'o ngaue'aki e hingoa 'oe TMC ke malu'i 'aki ha'ane noo pa'anga fakafo'ituitui. Koe hala moe tonu e ngaue 'a Viola (i he TMC) koe me'a ia 'a Viola moe TMC kenau toki talanoa kiai he 'oku totonu ke kei tu'u pe TMC 'o malu'i e totonu moe fiema'u 'a hono kau memipa.
'O kapau ne ola lelei e kole fakamatala 'a Viola, 'oku ou tui e ongoongolelei ai pe 'ae TMC pea fiefia ai pe kautaha pehee ki hono Palesiteni, he 'e 'asi mai ai 'oku 'aonga hono fokotu'u 'oe kautaha TMC. Koe tu'u he taimi ni, 'oku ou fehu'ia 'aupito e 'aonga hono fokotu'u 'oe TMC.
Ne 'ova atu' e viltaki 'a Viola, hange koe tui 'a SamL? 'Ikai, ne fai 'e Viola hono tuukuingata ke ma'u mai ha tali ki he 'ene ngaahi fehu'i!
Hangee ko 'eku lau 'i 'olunga, koe ki'i me'a leka ne fai e Viola, pea 'oku FAKATAMAIKI-VALE e hopo mai kau ma'umafai 'oe pule'anga ke fakailifia'i 'aki hano tautea fakanofo mei he 'ene ngaue.
Pe ne toe 'i ai mo ha ngaahi me'a kehe ia mei he kuohili ne tu'unga ai hono tautea 'i Viola?
'Aho faka-mamahi ki he tau'ataaina 'oe ongoongo. -
Na'e ikai ova he nae iai e makatuunga oe fehui koe lipooti naa ne ma'u na ko ha solova'anga e issue. Koe ngaahi fakamatala ena mei he TMC nae iai e femahinoaki. Ka ko toe ha ko hoo tohi ena mei he kano'ifire oe Kele'a ... Iooooo
-
Koe 'uhi pe koe hange oku ikai keu poupou kia Viola kuo ke tafoki leva a Nepote T 'o tukuakii au kou kau he kalapu ae Kele'a hhh. Koe isiu kehe 'ae mo'ua e Kele'a pea koe palopalema ia 'ae Kele'a kae 'ikai koau. Kou fetakai atu au ia he me'a kehe; Koe mo'oni nae faka'ata ehe TMC 'a Viola kene ngaue'aki e TMC? Talamai he Palesiteni IKAI kae talamai kau memipa 'IO. Koe ha 'oku toe email ai 'a Viola ia 'o fehu'ia e taau 'a Siaosi Pohiva mo 'ene ngaue he EQAP? Koe ha 'ene me'a fkfaiongoongo na'e feinga kiai 'oku ne pehe 'oku fu'u mahu'inga ke 'ilo kiai e kakai fonua kihe ngaue a Siaosi kae lolotonga ia 'oku ikai ha'a tau kaunga ki hono fili e kau ngaue 'ae eqap? 'Oku mahino mai e 'ova 'a Viola he laine pea na'a ne mahino'i lelei pe oku in trouble pea 'oku ha lelei pe ia he'ena email mo Pesi Fonua. Teke fie fakangaue'i ha taha faiongoongo pehe Nepote T 'okapau 'oku lele fa'iteliha pe ia?
Ko hoo fehu'i 1 moe 2 Tonga Mo'oni 'oku te'eki keu 'ilo 'eau ha maumaulao 'a Viola ka 'oku ou mahino'i pe 'oku tuku fktaimi 'a Viola kitu'a kae vakai'i ene fakahoko fatongia pe 'oku ne maumau'i ha lao pea moha tu'utu'uni ngaue. Na'a ku lave au ki he defamation 'oku ne fkngatangata e freedom of speech pea 'oku ne fkha mai 'oku ikai ke tau'ataina peseti e 100 pe kau faiongoongo he 'oku nau mo'ulaloa ki he defamation. Ko hono 'uhinga ia 'oku toutou mo'ua ai e Kele'a koe mahino 'oku nau lele nautolu he taimi ni'ihi 'o fu'u tau'ataina pea mo 'ova atu ki he lau'ikovi'i. Kae hange ko 'eku lave kimu'a, toe vakai'i pe tau kau faiongoongo na'a 'oku nau fu'u lele vale nautolu mo politiki vilovilo.
Koe 'uhi koe ngaue 'a Viola he taha e ngaahi pisinisi e pule'anga, naa koe founga lelei taha pe eni ke fakahoko ko hono tuku kitu'a pea oange pe mo ene vahe kae vakaii ene fakahoko fatongia. Ka mo'oni pe 'a Viola pea tene foki pe ki he ngaue kehe kuo ne 'eve'eva pe ia mo vahe kae toe tokanga ange. -
LOLOMI 'O E MĪTIA KENAU FAKA-LONGOLONGO...'ULUAKI TAUTEA'I 'A E TOKOTAHA 'OKU LELEITAHA KA E FA'ITELIHA 'A E PALĒMIÁ MO E KAPINETÍ...
1) Hangē ko e tu'utu'uni eni 'a Po'oi; tali 'e Poasi Tei hangē ko e tuli ta'e fakalao 'o Lady Fusitu'a mo Tuna Fielakepá.
2) 'Oku nau kilikilia ke fehu'ia 'e ha taha 'a e ako 'a honau famili.
3) 'Ikai lava 'ufi'ufi 'a e faka-pone'i ngaahi me'a fk-ako 'etau fānaú.
4) Palopalema'ia e ako 'etau fānaú ko 'enau mānumanu pa'angá.
5) Ko Siaosi Pōhiva mo Pīveni Piukala mo 'ena kautaha komipiuta 'oku palopalema'ia ai 'a e ako 'etau fānaú.
6) Mo'oni lahi 'a Viola Ulakai ke 'eke 'a e fakapapau'i (verify) 'a e taukei mo e tu'unga ako 'a Siaosi mo Pīveni. -
'Ave ki Fakamaau'anga Viola pea 'eke ho'o silini ke lahi ia he budget fakata'u koeni e fakapaasi na ko e me'a ia 'oku loto kiai.