Ngali ‘e Minisitā Polisi ‘a Mateni Tapueluelu Featured
Kolomu Filihi
Nuku'alofa, 18 Sanuali 2016. ‘Oku muimui’i ‘e he Kolomu Filihi ‘a e talanoa ‘oku sasala mo ongona ‘e fakanofo ‘a Mateni Tapueluelu kene hoko ko e Minisitā Polisi fo’ou ia ‘o e Pule’anga ‘o ‘ene tamai ‘i he fono ‘Akilisi Pohiva.
‘Oku mahino pe foki ‘a e telelouniu ia hotau fonua ni hange ko 'etau tukuhua ka ko e taimi lahi foki ‘oku hoko pe ia ‘o mo’oni. 'Ikai ngata ai ka koe kakai falala'anga na'e ma'u tonu mei ai 'a e fakamatala ni.
Kaikehe ‘oku ngali ‘e papau ‘a e talanoa ko’eni he kuo fakasisi mai ‘e he ‘Etita ‘o e Kele’a ‘i he Kele’a Voliume 32 Fika 3 ‘o e ‘aho Monite 18 Sanuali 2016 ‘a e matamata ‘oku mo’oni ‘a e fo’i ‘amanaki fokotu’u ko’eni. ‘Oku ‘uhinga foki ‘eni he ko e pepa foki ‘eni ‘a e famili ‘o e Palēmia pea ko’eni kuo nau hoko ‘o Pule’anga pea he’ikai mama’o ‘eni mei he ‘asenita ‘a e Taki mo hono kau muimui ofi ‘a ia ‘oku laine mu’a atu ai pe hono famili.
‘I he fakalea ‘a e ‘Etita ‘o e Kele’a ‘i he Kolomu Lau Faka’etita ‘oku malie pea toe lesoni ‘ene fakalea ‘a ia ‘oku pehe ni;
“Hange ko ‘eku lau kimu’a kuo ‘osi taimi ke ‘oange ‘e he Palēmia ‘a e Minisitā Polisi kia Mateni Tapueluelu kane fai mo ‘aka ‘a e ni’ihi ‘oku kei pikiloi he potungāue ni mo ngāue fakamu’omu’a nima pe”.
‘Oku ‘i ai ‘a e ngaahi me’a heni ‘oku totonu ketau ki’i filihi he ‘oku mahu’inga ke fakaloloto atu ‘a e ‘ilo ‘a e fonua ki he ngaahi mo’oni’i me’a kapau ‘e hoko ‘o mo’oni ‘a e fokotu’u fakatuputupulangi ko’eni. ‘Oku mole ke mama’o ha feinga tukuhifo heni ka tau nofo pe mu’a ki he poini ‘a ia ‘oku lue atu ai ‘a e filihi.
Ko e ‘uluaki foki ‘oku lolotonga mo’ua ‘a Tapueluelu ‘i he hopo ko e ‘ikai totongi hono mo’ua hange koe tu’utu’uni ‘a e Fakamaau’anga pea kuo iku mole ai hono Sea ‘i he Fale Alea. ‘I he taimi tatau ‘oku kiu mai ‘a e ngaahi hopo na’e mo’ua ai ‘a e Matapule ni kimu’a pea ‘oku kei fakatatali ki he ‘otu tangi ‘oku ‘amanaki fakahoko. ‘Oku fēfē hono tu’unga falala’anga?.
Ko hono ua ‘i he ‘etau filihi ‘a e kaveinga ni ‘oku lolotonga tuku ki tu’a ‘a Tapueluelu mei he Fale Alea makatu’unga he tu’utu’uni ‘a e Fakamaau’anga pea koe tu’u ‘a e Lao ‘oku ne fakamahino koia kotoa pe ‘e fokotu’u ‘o hoko ko e Minisitā kuopau kene hoko koe memipa ‘o e Fale Alea ‘o kau kiai mo e fili mei tu’a ‘ehe Palēmia ‘i hono mafai. Kapau ‘e hoko ‘eni ‘e liliu fakavave nai ‘etau Lao?.
Ko e tolu ‘a e me’a tetau filihi ko e hoko nai ‘eni koe ‘ikai ke malava ke fakahoko ‘e he Potungāue Polisi ‘a e loto ‘o Tapueluelu mo e Kele’a ke faka’ilo ‘a e kau ma’u mafai ‘i he Pule’anga ki mu’a. ‘I he’etau filihi ange ‘a ‘eni ‘oku tau sio atu leva ‘oku fakahoko ‘e he Potungaue Polisi honau fatongia ‘o fakatatau ki honau mafai mo e tu’utu’uni ‘a e Lao ka ‘oku ‘ikai koe founga ‘oku tukuhua ‘aki ‘i he fonua ni koe lele ‘a e ngāue kae toki muimui atu hono fakalao’i.
Ko e fā ‘o e me’a ketau filihi koe mafai ‘o e Minisitā Polisi hange koia ‘oku tu’utu’uni ‘ehe Lao Polisi 2010 ‘a ia ‘oku tuku ‘a e mafai ki hono fakahoko ‘a e fatongia (operation) ki he Komisiona Polisi mo e Potungāue kae maau pe ‘a e Tangata’eiki Minisitā ‘o fakahoko ‘a e fatongia ‘o e Potungāue ki he Kapineti kae tautautefito ki he’ene fiema’u faka-pa’anga. ‘E malava fefe ‘e Tapueluelu kene ‘aka ki tu’a ‘a e kau Polisi ko’eni kapau ‘oku ‘ikai hano mafai ki hono fakalele (operation) ‘a e Potungaue. ‘E fefe ha lau ‘a e Poate ‘a e Kau Polisi (Police Board) ‘oku nau tokanga’i e kau Polisi.
Ko e nima tetau filihi ko e hisitōlia ngāue ‘o Mateni Tapueluelu ‘i he Potungāue ni he na’e taha pe ‘a e Polisi, Pilisone mo e Tamate Afi ‘i he taimi na’e kei fuafatongia ai he Potungaue ni. ‘E fēfē nai katau filihi hono histōlia ngāue mo e tu’unga ne ‘au kiai neongo ‘e ngali fakatamaiki katau a’u kiai.
He’ikai foki ketau ofo ka hoko ‘a e ‘anau ko’eni makatu’unga ‘i he hisitōlia ngāue kuo tau a’usia mai ‘i he hoko hake ‘a e Pule’anga ‘o e Kakai ki he fohe pea ‘e toe malie ange hano feinga’i ke vete ‘eni he ‘oku tau filihi mo filihi pea tau ‘ilo he’ikai malava ‘eni ke hoko. ‘I he taimi tatau ‘i he’etau taukei ‘i he mahina ‘e 11 ko’eni ‘oku fa’ahoko pe ‘a e me’a ‘oku tau ‘amanaki ‘oku ‘ikai malava pea koe malie taha ‘a e ngaahi tali ‘e tuku mai ki he kakai ‘o e fonua.
12 comments
-
Neongo hono filihi 'e he Kolomu ko'eni 'a e ngaahi me'a ni ka 'oku tau sio atu kitautolu ki he ngahai fakakaukau 'a e Taki pea 'e ma;ava pe ke hoko 'eni ia. Kaikehe kuo kehe 'eni kuonga pea kuo fu'u fakamamahi ki he anga 'etau vakai.
-
Ka lava e me'a ni ta koe fakamoonii ia e pule'i faka'aapuaka'i hotau fonua ni.
Fekau ke alu hake pe o uluaki fakahu e kau fakalanga tutu oe 16/11.