Fiengutu 'a Fei'umu 'Ota: Vakai 'oku loi mo hala kae vilitaki pe 'oku mo'oni mo tonu! Featured
KOLOMU FILIHI
Fiengutu 'a Fei'umu 'Ota: Vakai 'oku loi mo hala kae vilitaki pe 'oku mo'oni mo tonu!
'Oku hoko atu 'a e Kolomu Filihi ke vakai lelei ki he ngaahi me'a mo e 'uhinga 'oku fakatou fakaoli mo fakamamahi he fepakipaki 'o e ngaue 'a e 'atamai mo e fakakaukau 'o hange ko e ngaahi me'a mo e 'uhinga lahi na'e veteki ai 'a e Falealea 'o Tonga he 'Ene 'Afio Kingi Taufa'ahau Tupou VI hono mafai faka-Konisitutone mo faka-Lao ko e Tu'i 'o e 'Otu Tonga ko e tupu mei he ngaue pango mo kovi mo'oni he pule kovi mo e taki kovi 'a e Palemia Samuela 'Akilisi Pohiva mo 'ene Kapineti (mo e kau Minisita) mo honau Pule'anga.
'Oku tau fakamalo lahi ki he Sea 'o e Falealea 'o Tonga Nopele Tu'ivakano ko 'ene lotolahi mo faitotonu he feia hono fatongia totonu mo mo'oni kuo foaki kiai 'ehe Konisitutone mo e Lao 'o e fonua 'o fale'i lelei 'a e Tu'i 'o Tonga he tu'unga faingata'a mo fakatu'utamaki kuo a'u ki ai 'a e fonua mo e kakai ko e ngaue pango mo nunu'a kovi mo fakailifia 'o e pule kovi mo e taki kovi 'ohua 'a e Palemia mo 'ene kau Minisita mo honau Pule'anga.
Na'e malo pe 'a e 'ikai ke si'i pongia mo fulutamakia 'a e Sea 'o e Falealea (tapu mo ia) he'ene me'atohi hono fakalautelau 'o e ta'efa'alaua mo ta'engata 'a e ngaue pango mo kovi 'a e Palemia mo 'ene Kapineti mo honau Pule'anga 'o lava ma'u 'a e lahi taha mo ke i toe lahi pe ka e toki to e fakamanatu mai 'e he ngaahi komeni 'a e kakai 'oku nau ma'u 'a e 'atamai maama mo e mahino mo e loto mo e ongo lelei mo e 'ofa mo e mamahi'i fonua.
Na'e ngaue'aki lahi mo malohi foki 'e Samuela 'Akilisi Pohiva he'ene kemipeini falealea 'a e ngaahi kupu fakasosiale 'o hange ko e lao, ako, mitia mo e sipoti he'ene taukave 'a e TEMOKALATI 'oku hunuki he pule lelei mo e taki lelei 'o tefito he 'ata-ki-tu'a, tali-ui, vahevahe-tatau mo e fakamaau-totonu.
Na'a ne hoko pe koia 'o Palemia mo ma'u 'a e MAFAI pea ne to e mafuli fakafokifa mo faka'aufuli hake pe 'o TIKITATO he'ene veuki mo haveki ('o faka'auha) 'a e lao, ako, mitia moe sipoti 'o tefito he pule kovi mo e taki kovi 'ohua 'oku ta'e-'ata-ki-tu'a, ta'e-tali-ui, ta'e-vahevahe-tatau mo ta'e-fakamaau-totonu (pe ta'e-faka-temokalati).
Na'e fai 'a e fakakaukau mo e 'unaloto pehe ange mai 'e hoko hake ki he Palemia mo e Mafai 'o tu'uma'u mo tu'umu'a hono pao-mo-toloaki 'a e pule lelei mo e taki lelei na'a tau tulitelinga he'ene toutou malanga'i mo tu'uaki ka ta koa kuo siva 'a e 'amanaki he 'oku ne fai 'e ia 'a e me'a kehe faka-TIKITATO 'o e pule kovi mo e taki kovi 'oku matu'aki fehangahangai mo e faka-TEMOKALATI.
'Oku mo'oni 'a e Pololoveape 'o e Uike ko e "Fiengutu 'a Fei'umu 'Ota" pea vakai pe 'oku tau sio lelei atu ki he'ene loi mo e halaia ka e kei mafaifai hono taukave pe tokua 'oku mo'oni mo tonuhia!
'Oku toki mahino he tu'unga faingata'a mo fakatu'utamaki 'oku tu'uteputepu ai 'a e fonua mo e kakai 'oku 'ikai ko ha pule mo taki ('o tukukehe ange 'a e pule lelei mo e taki lelei) 'a Samuela 'Akilisi Pohiva (ka koe tangata poto hono fakaloto'i mo faka'ita'i 'a e kakai kenau fehi'a ki he Tu'i. Hou'eiki mo e ma'u mafai ) pea 'i he he'etau filihi ko hona tuha mo Lavulavu hange ko'ena me'a na'e fa'a fakahoko tapu ange mo kiaua ko e ongo Tufiveve pea 'e toe malava pe ketau filihi 'oku fe'unga mo hna manako moe fakakaukau 'o hange ko 'ena tukuange hona ongo 'Ofisi mo e fokoleta 'o e ngaue ke fai kana fakatou HIFO KI LALO ('o hange ko Sisu tokua) kihe kau tufiveve 'oku malava lelei pe hono fai 'e kinautolu honau fatongia!
'Oku toe 'uhinga ia 'oku na fakatou poto hono lau ka e vale hono fai mo 'ikai tatau hona ngutu mo hona tuhu.
Neongo 'ene fakaoli ka 'oku to e fakamamahi pea ka tau ka kata ko 'etau 'ita pea ko 'etau 'ita ko e lahi 'etau mamahi he'ena taku 'ena foungafai kaka, loi mo e siokita tokua 'oku malie pea to e lelesoni!
5 comments
-
'oku ikai ketau sio kiha fa'ahinga tukunga fakakaukau faikehe oku ma'u e Akilisi mo hono kau muimui tamu! koe ngaahi ngaue kotoa a Akilisi hala ha me'a ia e sia'a ai e taha. hange koia oku fakalau ehe tohi ene tonounou he tafa'aki kotoa pe. Na'e ngalingali ange ke tonoutonou pe ha tafa'aki e ua pe tolu kae sai atu aa he toenga ka koe me'a koee oku asi mai ia koe kovi ohua pe he tapa kotoa. Mahino mai ai oku ikai ke taau ia ke taki he oku mo'oni lahi aupito 'ae oho e tokolahi o fili ia Akilisi koe ngaahi poini na'ane taukave'i pea hu pe ki he falealea 'o 'ai e fu'u matu'aki tafoki o fakahoko e opposite ia... Oku taimi ke oua e ngofua ke kau ia he toe fili 'i Novema kae maloloo atu aa ia kuo vaivai fakaesino mo fakaeatamai pea toe mahamahaki fakaesino mo atamai. Tamate'i aa e temo ia katau lele pe he me'a motu'a tuku pe kihe Tu'i kene tataki hono fonua he 'e kei 'ofa ange pe tu'i ia hono kakai. Koe feinga ke too mafai e tu'i he fanga kulii. sio ange ai kihe me'a oku hanga ehe temokalati o fakatupu ihe loto e kau taki..'ae lotokovi moe manumanu siokita moe fie ma'u mafai. koe ngaahi aka kona ia. Manatu'i ma'u pe koe Otua mo Tonga ko hoku tofia koe moto ia.
-
Ko e lahi ange taukapo a e kau Kapineti ko e matolu ange ia enau ngalivale. Ke tukuhifo i he vote, nae mea pau pe kenau malohi he nenau tokolahi, pea nae ikai uhinga enau malohi anautolu nae ikai maumau'i ai e LAO. Naa nau malohi i hono fakatonuhia'i e maumau lao hulu mo toho. Fakamalo tu'a atu TUPOU VI e ofa fonua a e Afio na.
-
Kapau ko e kau temokalati mo'oni, na'a nau 'osi fakafisi kotoa he ko e founga fakatemokalati mo fakamatapule ia ke na fai. Tuku a 'a e tali tonuhia he 'oku utua 'a e 'eeeeee 'enau anga fai.
-
Na'e mahino he NEWS 'anepo 'a e ta'emahino kia Mateni 'a e taha 'o e ngaahi 'uhinga na'e tohi launga ai mo kole fale'i a Tu'ivakano ki he Tama Tu'i. Na'e lea mai a Mateni koe kotoa e 'u 'uhinga na'e ha he tohi 'a Tu'ivakano na'e 'osi tukuhifo 'i he Vote of No-confidence (Fili Fakahaloto 'i he Ta'efalala ki he Taki 'a e Palemia) pea koe tefito'i 'uhinga ia na'e 'ave ai 'e Tu'ivakano ki he Tama Tu'i he koe mafai pe ia 'oku toe kene talamai koe 'u me'a koe ni 'oku 'ikai taau moha pule'anga 'oku nau taukave'i e pule lelei, vahevahe taau, 'ata ki tu'a moe ha fua e ngaahi to'onga 'a e fakamaau totonu. Ko e taukave 'a Mateni na'e tonu ke fai'aki pe fakamaau ne nau 'osi fakahoko he Falealea 'a e nenau tukuange ai e Palemia, koe ta'etoka'i 'oe totonu 'a e Sea 'oe Falealea pea moe fa'ahi na'a nau faka'ilo e Palemia ke hiki 'enau kole fakamaautotonu ki he taupotu taha.
Koe 'uhinga tatau pe 'oku ou fokotu'u atu ki he ni'ihi koia 'oku nau taukave 'oku 'ikai fe'unga e ngaahi 'uhinga na'e 'ave 'e Tu'ivakano ke veuki ai e Fale. Kapau 'oku 'iai ha me'a 'oku vilita'e'unua ai ha pule'anga 'oku ui ia koe TIKITATO pea 'oku fehangahangai ia moe TEMOKALATI pea koe 'uhinga ma'olunga taha ia ke 'ave ki he Tu'i ke holoki ai e Fale. -
'Oku 'ikai pe koha toe loi e paloveape ia, koe Fengutu 'a Fei'umu 'Ota mo'oni eni kuo tau maataa he ngaahi 'aho ni. Pea 'oku toe fakaoli mo fakatufiveve ange e fepakipaki e fakamatala 'ae taki mo 'ene kau seniale. Kalanga a Vuna ko 'enau feinga ke to'o mai e mafai 'oe Tu'i kihe kakai. Toe ta'ota'o atu ki ai moe ki'i minisita polisi fiepoto, tokua 'oku totonu ke 'omi kotoa e mafai 'oe Tu'i kihe kakai, tautefito ki hono fili e Komisiona Polisi moe 'Ateni Seniale. Toe hoko atu a mateni ki he'enau fa'u lao ke kau e kau Minisita he Fakataha Tokoni tokua ke kau e "kakai" hono fale'i e Tu'i. Kuo tau pango'ia hono 'ai ai pe me'a kotoa koe taliui kihe "kakai", ka koe kakai fe koaa 'oku nau 'uhinga kiai? Ke nau fa'u lao mo fa'u tu'utu'uni pea nau toe fale'i e Tu'i 'ihe lao na'a nau fa'u? hange ia ha teuteu 'ehe talatalaaki kiha hopo pea toe tu'u atu pe ia 'o fakamaau he hopo. Pea lolotonga e kikivi mai 'ae minisita lao moe minisita polisi he'anau feinga ke fa'ao mai e mafai 'oe Tu'i kuo 'asi hake e palemia 'o tala na'e 'ikai 'iai ha'anau 'uhinga mo ha'anau fa'ufa'u ke to'o e mafai 'oe Tu'i !!! koe fu'u afe kikii 'o fesitu'a'aki 'oku fu'u fakaoli ki he'etau vakai, pea he'ikai pe toe tuku e loi ia moe mio'i. Ka 'oku kei tala pe foki ia 'ehe kau muimui kuikui 'oku tonu pe a 'aki ia. 'Oku 'ikai ke mahino ia kihe fa'ahinga ko eni 'e uesia kotoa e kakai 'oe fonua 'o kau ai mo nautolu 'ehe nunu'a 'oe pulekovi moe ngaahi ngaue ta'efakalao 'a 'akilisi mo hono pule'anga.\
Ka 'oku tau monu'ia he kei lakoifie ho tau Hau moe Konisitutone fisifisimu'a ke fakahaofi ki tautolu mo hotau ki'i fonua mei he pule kovi moe fakaehaua fakatikitato.