Tuku e fakahoa Pule’anga kae fai e me’a ‘oku totonu ^Featured

'E matu'aki tokoni kapau 'e malava ke fakatalatala ‘a e fakakaukau ‘a e kakai ‘o e fonua mei hono fakahoa ‘a e pule’anga ‘o e ‘aho ni mo e pule’anga ‘o e ‘aneafi mo e kuonga atu ki mu’a kanau nofo taha mo poupou ki hono teke ke fai ‘a e me’a ‘oku totonu.

‘Oku malie ‘a e ‘alunga faka-politikale ia ‘o e ‘aho he ‘oku ha mahino mai ‘a e manako ‘a e kakai ‘o e fonua ki he politikale pea ‘oku ‘ikai ngata ai ka ‘oku mahino mo e tafa'aki ‘oku nau tu’u mo poupou kiai.

Ko e tau’atāina foki ‘eni ia ‘a e tokotaha kotoa kuo fokai ‘e he Konisitūtone ka ‘i he taimi tatau ‘oku mahu’inga ke ‘alu fakataha ‘a e tau’atāina mo e mahino.

Ko e me’a ‘oku mahino mai neongo ‘oku te’eki ai ke fakalao’i mo fakahū ki he’etau Konisitūtone ‘a e faka-Paati (Party System) ka ‘oku hoko ‘a e paati te’eki faka’ofisiale pe koe kulupu ‘oku ‘iloa koe PTOA koe kulupu pe faha’i ia ‘e taha pea koe toenga leva 'o e fonua ‘oku nau tu’u mo poupou ki he tafa’aki ia ‘e taha.

‘Oku hūmai foki ‘a e Pule’anga ia ‘o e ‘aho ni mo ‘enau paati ‘oku ui koe PAK (Paati ‘a e Kakai) ka ‘oku kei fo’ou pea ‘oku te’eki fu’u mahino hono ‘alunga ka ‘oku mahino ange ‘i hono ‘ai mahino ko e PTOA mo e kakai ‘oku ‘ikai kenau poupou ki he PTOA ko e ongo tafa'aki lalahi pe ia.

‘Oku ‘ikai ke fai ha lau ia heni ki he ngaahi polisī faka-paati mo ‘enau ngaahi vīsone he ‘oku kei a’o’aofia ia ‘i he tu’unga ‘o e ‘aho ni ka ‘oku fu’u fiema’u ke toe ako’i e kakai ‘o e fonua kenau malava ‘o tala ‘a e laini mo e polisī ‘oku lele ai ha faha’i pe paati moe ngaahi lelei tenau ma’u mei ai kapau tenau poupou kiai.

Ko e ‘aho ni ‘oku kei malele holo pe ‘a e kau muimui ‘o fakatatau mo ‘enau ongo mo ‘enau fanaongo talanoa mo e me’a ‘oku nau tui kiai ‘o fakatatau ki he’enau a’usia mo ‘enau malava ke fakakehekehe’i ‘a e mo’oni mo e loi pea ko e koe taimi lahi ‘oku mama’o ia mei he me’a ‘oku totonu pea malava ke hoko koe mo’oni 'o kehe ia mei he mohe misi.

‘Oku fu’u mahino mai ia he ‘aho ni ko e tokolahi ‘o e kakai pea ‘oku ‘ilonga ia ‘i he mītia faka-sōsiale ‘oku nau malele pe kinautolu ke fakatonuhia’i ‘a e me’a na’e fakahoko ‘e he pule’anga pe koe paati ‘oku nau muimui kiai ka ‘oku ‘ikai kenau toe malava kinautolu kenau sio pe ‘oku lelei pe kovi pe fakalao pe ta’e fakalao ‘a e nga’unu koia.

‘Oku toe fu’u malie koe fakahoko ha me’a ‘oku ‘ikai ke muimui ki he lao pe founga ngāue pea ‘oku tala pe ia ‘oku sai pe ia he na’e fai pehē ‘a e ngaahi pule’anga ki mu'a.

Ko e founga politiki ia ‘oku malele kiai ‘a e tokolahi he ngaahi ‘aho ni pea ‘oku mahino lelei mei ai ‘a e fiema’u ke ako’i e kakai kenau mahino’i lelei ‘a e ‘atakai faka-politikale he koe ta’au koia ‘oku ne fakatupulekine ‘e ia ‘a e makatu’unga lelei ke heka ai ‘a e kau taki-fakapolitikale ‘o me’angāue ‘aki ‘a e ongo mo e ma’uhala ‘a e kakai (Hūfanga he fakatapu) ke fakahoko ai ‘enau ngaahi ‘asenita fakafo’ituitui ‘o tatau ai pe pe ‘oku fou he founga ngāue pe fakalao pe ta’e fakalao.

‘Oku fu’u ‘ilonga ia he ngaahi ‘aho ni pea koe fakatātā mahino ia ‘e taha ‘a e polokalama tanuhala ‘a e Pule’anga ‘a ia ‘oku tuku ‘a e ‘isiū ia pe ‘oku fou he founga ngāue mo e lao kae taukave’i ‘e he ni’ihi pe koe hā na’e ‘ikai ke fehu’ia ai ‘a e tanuhala ‘i he taimi ‘o Semisi Sika kae toki fehu’ia e tanuhala ‘a e Pule’anga ‘o e ‘aho ni.

Kapau na’e hala ‘a e tanuhala he taimi ‘o Sika pea faka’ilo faka-Fale Alea ‘a Sika kapau na’e faihala ka ‘oku ‘ikai koha fakatonuhia ia kene taki mama’o ‘a e talanoa mei he ‘isiū koe fakalao pe koe ta’e fakalao.

Ko e founga tatau na’e ngāue’aki ‘e he kau muimui ‘o e PTOA ko ‘enau fakatonuhia’i ‘a e ngaahi nga’unu na’e fehu’ia ‘e he kau fakaanga ‘o e taimi koia ‘o tala‘oku sai pe he na’e fai pehē pe mo e Pule’anga ‘o Feleti Sevele pe ko Tu’ivakanō.

He’ikai ketau malava ke tau ‘omai ha faihala ke fakatonuhia’i ‘aki ha faihala pea ‘oku fiema’u ke fakatalatala ‘a e fa’ahinga politiki koia mei he kakai ‘o e fonua 'a hono tuku 'a e kaveinga ia mo e isiū ki he tafa'aki kae fai e fakahoa Pule'anga ia.

Neongo koe pole lahi ‘eni ka ‘oku totonu ke fai ha vakai fakalelei kiai he koe kau taki faka-politikale pe tenau ikuna heni pea me’angāue’aki ‘a e fa’ahinga tōnounou, ongo mo e ta'emaa'usia 'a e kau poupou ke fakahoko ai ‘enau ngaahi ‘asenita fakafo'ituitui ‘a ia kapau 'e 'ikai fakangata leva ko 'ene hokohoko seini ai pe 'a e longoa'a mo e pēteni tatau.