Poupou‘i kāinga Tonga Pilisipeini fakalahi kava hū mai ki ‘Aositelēlia ^Featured

Ko e polokalama fekumi ko‘eni´ ko e ola foki ia ‘o e fepōtalanoa‘aki mo e felotoi ‘a e ‘Eiki Palēmia ‘o ‘Aositelēlia ko Scott Morrison mo e ‘Eiki Palēmia ‘o Vanuatu ko Charlot Salawi Tabimasmas ‘i he ‘aho 16 Sānuali 2019, lolotonga hono ‘ahia ‘e he Palēmia ‘o ‘Aositelēlia ‘a Port Vila ‘i Vanuatu.

“Na‘a ma felotoi ke fengāue‘aki ki hono fokotu‘utu‘u ha polokalama fekumi ke vakai ange hano holoki ‘o e ngaahi fakangatangata lolotonga´ fekau‘aki e lahi koia ‘o e kava ‘oku ngofua ke hū mai ki ‘Aositelēlia,” ko e me‘a ia ‘a e Palēmia ‘o ‘Aositelēlia ko Scott Morrison.

Na‘a´ ne hoko atu ‘o pehē, “ka ko e fakamo‘oni´ ia ‘o ‘emau ‘amanaki ki hono fakalakalaka ange ‘o e fefakatau‘aki ‘i he Pasifiki´. Ko e kava´ ko e koloa mahu‘inga ‘oku tō ‘i heni´ [‘i Vanuatu] pea ‘oku ‘iai ha māketi lahi mo kaukaua tākai holo ‘i Māmani.”

‘Oku toe poupou‘i fefeka ‘e he kāinga Tonga nofo ‘Aositelēlia ‘a e fokotu‘u koia ‘a e Palēmia ‘o ‘Aositelēlia ki hono tālanga‘i ‘a e kaveinga ko‘eni´, kau foki ai ‘a e komiuniti ‘a e kāinga Tonga ‘o Pilisipeini´.

‘Oku fakatefito ‘a e polokalama fekumi ‘i he ‘elia ‘e tolu, ‘a ia ko e fokotu‘u koia ke fakalahi‘aki ‘a e lahi koia ‘o e kava ‘oku ngofua ke hū mai mo ha tokotaha ki he ‘Aositelēlia´ ni mei he kilo ‘e 2 ki he kilo ‘e 4´; ke toe vakai‘i ange ‘a e polokalama fekumi ko‘eni´ hili ia ha ta‘u ‘e 2 mei hono fua kamata´ pea mo hono lōloa koia ‘o e polokalama fekumi´.

‘Oku laka hake ‘i he kalapu kava Tonga ‘e 10 tupu ‘oku faikava fakauike ‘i Pilisipeini. Tukukehe pē ‘a e ngaahi ‘uhinga fakataufatungamotu‘a´ pehē ki he ni‘ihi ‘o e lelei fakafaito‘o mo fakatupu mo‘ui lelei´, ka kuo hoko ‘a e ngaahi kalapu kava Tonga ko ha kī mahu‘inga ki he ngaahi ngāue ma‘uma‘uluta ‘a e komiuniti Tonga ‘o Pilisipeini´.

‘Ikai ke ngata ai´ ka kuo sila‘i ‘a e ngaahi kalapu kava Tonga ko ha feohi‘anga ‘a e hou‘eiki tangata ke tokoni ki hono veteki ‘o e ngaahi palopalema´ mo fakasi‘isi‘i ‘a e ngaahi uesia faka-‘atamai´, pea ‘ikai koia pē ka ko e hui tu‘a fakapa‘anga foki ia ki he fakalakalaka ‘a e nofo ‘a kāinga he fonua´ ni pehē ki he ngaahi koniseti ‘a e ngaahi kulupu folau mei Tonga´.

Na‘e toe tānaki mai ‘e he Palesiteni ‘o e kōmiti ma‘ae komiuniti ‘a e kāinga Tonga ‘i Pilisipeini ko Faifekau Maile Molitika, ‘a ia ‘oku´ ne toe memīpa foki ‘i he Kalapu Sia Melie ‘i Moorooka ‘o fekau‘aki mo e tafa‘aki faka-mūsika ‘oku tātaitaha lave ki ai ha taha ‘i tu‘a he faikava´.

“‘Oku ‘ikai ngata pē ‘i he ngaahi hiva mo e ngaahi fasi ke fakakakato‘aki ha tau‘olunga ‘i ha kātoanga faimali, fai‘aho pe konseti´, ka ‘oku mau toe tokoni ki hono paotoloaki ‘o e ngaahi fa‘u ‘a e kau punake ‘a Tonga´, kau ai ‘a e kau punake mei he kuo hili´ mo e kau punake lolotonga´.”

‘I he ta‘u 2018 na‘e kātoanga‘i ‘e he kautaha faiva faka-Tonga koia ko e Mamana Tongan Academy of Performing Arts ‘a e mahu‘inga ‘o e ngaahi faiva fakame‘ite´ pehē ki hono paotoloaki ‘o e talēniti mūsika´ ‘aki ‘enau fakahoko ha fu‘u koniseti lahi ‘i Pilisipeini.

Na‘e kau mai ki he koniseti ko‘eni´ ha fe‘auhi hiva kakala faka-Tonga ‘a e ngaahi kalapu kava Tonga´ ke nau hanga ‘o fakafasi ‘a e fa‘u ‘o e taha he kau punake he fonua´ ni. Talu e koniseti´ ‘oku kei fakamafola ‘a e ngaahi hiki mālie mei he ngaahi kalapu´ ‘i he polokalama faka-Tonga ‘a e le‘o ‘o e ‘otu anga‘ofa´ ‘i he Letiō 4EB FM ki he kau fanongo letiō ‘i Pilisipeini mo tu‘apule‘anga.

Na‘e toe fakahū mo e tohi tangi ‘a e kōmiti ma‘ae komiuniti ‘a e kāinga Tonga ‘i Pilisipeini ki he ‘Ōfisi ‘o e Mafai Pule ki he Faito‘o Kona Tapu ‘i he malumalu ‘o e Potungāue Mo‘ui´ ki mu‘a pea tāpuni ‘a e faingamālie ‘i he ‘aho 22 ‘o Mā‘asi 2019.