Totongi mo’ua lau kilu ‘o e Minisitā Polisi Mateni Tapueluelu ki he Fakamaau’anga Featured
Minisitā Polisi Mateni Tapueluelu
26 Sepitema, 2017. Kuo ma’u ‘a e fakamatala mei he loea na’a ne fakafofonga’i ‘a e kau Talatalaaki William Clive Edwards ‘i he ngaahi hopo ‘i he vaha’a ‘o Mateni Tapueluelu, Laucala Tapueluelu mo e Nusipepa Kele’a mo e kau Talatalaaki kuo ‘osi totongi kakato ‘a e mo’ua ‘ova he pa’anga ‘e 2 kilu ko’eni ‘o Mateni Tapueluelu ki he kau Talatalaaki.
Ko e mo’ua foki ‘eni ‘o Mateni Tapueluelu lolotonga ‘ene hoko koe ‘etita ‘o e nusipepa Kele’a pea na’e toutou mo’ua ‘i hono faka’ilo ia ki he lau’i kovi’i ‘a ia na’e laka hake ‘a e mo’ua ko’eni ‘i he pa’anga ‘e 2 kilu tupu.
Na’e fakamahino ‘e William Clive Edwards ki he ongoongo ni kuo fakahā mei he Fakamaau’anga kuo ‘osi totongi ‘a e mo’ua ko’eni ‘i he uike ni pea kuo tuku atu ‘a e pa’anga totongi ko’eni ki he Fale Pa’anga ke tufotufa mei ai ki he kau Talatalaaki ‘o e ngaahi hopo ko’eni.
‘Oku kau foki ‘a e totongi ko’eni ‘a e mo’ua ki he'ene toutou hopo mo William Clive Edwards, Samiu Vaipulu pehe ki he kau Minisitā ‘e toko 7 ‘o e Pule’anga motu’a ‘a ia na’e kau kiai ‘a Lord Tu’ivakanō, Dr. ‘Ana Taufe’ulungaki, Dr. Viliami Uasike Latu, Sione Sangster Saulala mo Fe’ao Vakata.
‘Oku mahino foki koe konga ia ‘o e ngaahi fiema’u kimu'a pea hoko koha kanititeiti ki he teu fili ko’eni ‘i he ‘aho 16 ‘o Nōvema kuopau ke fakapapau'i 'oku 'ikai ha mo'ua ‘i he Fakamaau’anga Polisi mo e Fakamaau'anga Lahi.
‘Oku mahino koe pa’anga lahi mo’oni ‘eni ke malava ke totongi pea 'oku faingata'a ka ‘oku mahino pe foki ‘oku ma’u ‘e he Minisitā ko’eni ‘a e poupou ‘a e ni’ihi ‘a ia'e malava pe kenau tokoni ke totongi ‘a e mo’ua ko’eni.
13 comments
-
nuanga hala ke 'i ai ha loto taaufehi'a ia ko e fifili 'a e kakai he na'e tukuaki'i mai he paati PTOA 'a e mahu'inga 'a e 'ata kitu'a 'a e me'a kotoa pe 'o 'ikai toe fakapulipuli. Ko e ha hano faingata'a ki he tangata ni ke ne tu'u hake 'o talamai 'a e source ne ma'u mei ai 'ene pa'anga pe na'e noo pe ha. 'ikai ke 'i ai hano faingata'a hono talamai ki he kakai ke nau 'ilo kae fiemalie e kakai. kapau leva 'oku faingata'a hono tuku mai ha fakamatala 'oku fu'u fiema'u 'e he kakai ke nau 'ilo kiai mahino leva 'oku 'i ai 'a e kaakaa. he'ikai toe tuku e mio'i ia.
-
Fakamalo atu he fakatalanoaa ke mahino 'oku fai ee poupou ki he faitotonu mo e mio'oni kae kanoni'aki 'a e 'ofaa.
Kapau 'e 'asi ha pa'anga lahi mei he'eta faanauu 'o 'ikai ha makatu'unga lelei, 'oku 'ikai fai lelei'i 'etau tauhii; pea 'ikai ke tau 'ofa ki he kaha'u 'etau faanaau.
'Oku solova 'a e mo'ua fakalaoo iaa pea hufanga pe he loopholes he laoo; pea malava hoko ko e kanititeitii. Ka ko fe ko aa ee molalee mo e konisenisi mo'uii ? 'Oku fefe ko aa ee Pule lelei, 'ata ki tu'aa (transperebcy) mo e accountability?
'Oku 'ikai fakafotunga mai 'e he fa'ahinga founga ngaue ko 'eni 'a e kehekehe 'a e ngutuu mo e tuhuu? Kuo 'osi mahino ee loooiii ia mo e lau'ikovii kuo $200K...malie ee -
'oku malie kiate au a e muomua etau taufehia ki he kii motua ni naa tau fakailo pea moua taufiefia ai he kuo mau e fkmaau totonu alu pe kii motua kumi e paanga ke totongi hono moua kuo tau ita kitautolu. Totonu ke tau o a o polisi fktotolo.Faifai pea teu pehe oku tau ilifia he motua ko eni kuo tau teke fefeka pehe ai ke oua naa fili. Oua e fili ai kapau oku tau ilifia ai. Koe kakai iai honau kete alu o lesisita he fili hoko
-
Falakiko Vahe 'o muimui fefe koaa he lao ne mo'ua he fakamaau'anga hono maumau'i e lao. Pea 'oku 'i ai 'a e totonu 'a e kakai ke nau 'ilo pe ko 'ene pa'anga mei fe na'e totongi 'aki 'ene mo'ua he ko e kakai tenau fili ai ke ne fakafofonga'i kinautolu 'i falealea. 'Oku ikai ke nau fiema'u ha kakai tila ke nau huu ki he falealea he oku kau 'a e pa'anga ia 'e lau kilu ko eni he lahi pea ko e tupu ia 'a e kautaha nusipepa hei'ilo pe 'oku a'u ia 'o kilu. Kaekehe muimui kuikui ai leva koe ia Falakiko he ko e loto. 'uha toki hifo hhhhhhhhhh
-
To atu 'a e totongi mamafa 'o e me'a ko e loi.
-
Kapau na'e muimui ki he Lao na'e 'ikai ke mo'ua, kapau na'e 'ikai ke teu e fili he'ikai totongi. Ka kuo totongi 'i he ngaahi makatu'unga ee
-
Fakafiefia e mahino ku muimui pe a Mateni Tapueluelu kihe lao.Koe huunga mei fe ene paanga ko eni oku ikai koha tau pisinisi ia a tautolu.Malo e ngaue lahi MATENI.
-
Malie e .. ke tau 'ilo mai pe ko e silini 'eni mei fe??? .. Oku 'ikai keu tui ko ha silini tokotaha 'eni 'a e Kele'a mo Mateni ka oku ou tui koe ngaahi kave 'eni kuo nau alamai..
Money for favour kiai.. -
Pea 'oku tonu foki ke 'ave lekooti ko ia,'oe source of funds ki he Ofisi Supaviasa Fili, ke mahino 'oku ma'a mo haohaoa e kanititeiti ko eni mei ha fa'ahinga me'a fakapa'anga kae toki lava ke lesisita. Pea ''oku tonu pe foki ai ke declare 'e teni 'ae source of funds kimu'a pea toki run.
-
Sione T
Ko 'ete 'alu ki he Bank o fakahu ha pa'anga lahi, 'oku 'eke ia ai koeha e source of fund 'o talamai ko e requirement mei he Reserve Bank.
Ko e mo'ua koeni he'eku mahino'i na'e totongi ia ki he Fakamaau'anga, ko e fehu'i: Ne toe 'iai ha ki'i 'eke pehee 'e he Fakamaau'anga ha source of fund o e fu'u pa'anga ni? He ko e ki'i vahe Fale Alea ia ku hange ha loi hhahaaa