Menu
Latest News

‘Uta ki he Langa Fo‘ou ‘Ekonōmika ‘Aositelēliá? Featured

Ko e Harbour Bridge ‘o Senē, ‘Aositelēliá, taulanga mo e lotokoló. ‘Oku kei ma‘ui‘ui pea tupulaki lelei ‘a e tu‘unga ‘ekonōmiká ‘Aositelēliá hili ‘a e Covid-19. (Photo: Ian Waldie/Getty Images). Ko e Harbour Bridge ‘o Senē, ‘Aositelēliá, taulanga mo e lotokoló. ‘Oku kei ma‘ui‘ui pea tupulaki lelei ‘a e tu‘unga ‘ekonōmiká ‘Aositelēliá hili ‘a e Covid-19. (Photo: Ian Waldie/Getty Images).

Liliu lea ‘a Sione Ake Mokofisi – ‘ētita tu‘apule‘angá

SENĒ, ‘Aositelēlia – (Mei he fa‘u ‘a Robert Carling, Ph.D ‘ekonōmika mo e saienisi-politikale): Kuo tafemai ‘a e ngaahi fakaikiiki ‘ekonōmiká ko e ongoongolelei ‘a e māhina ko Suné ma‘á ‘Aositelēliá kotoa.

Fakataha ‘o e ngaahi fakamatalá – ‘a ia ‘oku ‘omai ai ‘a e fakamatala mahinotaha ‘o e mānava ‘a e ‘ekonōmiká – na‘e lipootimai ko e kuata ‘uluaki ‘o e 2021 ko e kuata hono tolu hokohoko ‘a e tupulekina, ‘a ia na‘e hiki hake ai ‘a e GDP (gross domestic product) ki he tu‘unga ofi ki he peseti ‘e taha (1.0%) ‘i ‘olunga ‘i he faka‘osi‘osi ‘o e 2019, kimu‘a ‘i he holoki ‘o e ‘ekonōmiká ‘e he mahaki-tō (pandemic).

Tatau mo e tu‘unga ma‘u-ngāué kuo fakalaka ia ‘i he kamakamatamai ‘a e mahaki-tō. ‘Oku kau ‘a ‘Aositelēlia ko e taha ‘o e ngaahi fonua ‘i māmani ‘e lava ‘o pōlepole‘aki ‘a e ikuna pehē ni.

Pea, tahá ‘o e ngaahi kautaha tauhi kulētiti tu‘ukimu‘a faka-pa‘angá (Standard and Poor’s), kuo nau fakahāmai kuo to‘o ‘a e “fakafuofuo tōlalo” na‘e ‘oange ki he AAA kulētiti ‘o e Pule‘anga ‘Aositelēliá ‘i he lavelavea faka-‘ekonōmika na‘e hoko ‘i he 2020.              

Koehā na‘e founga totonu mai?

Taha e ‘uhingá ko hono lolomi ‘o e Covid-19 ‘ihe vavetahá mo mahinotonu kimu‘a pea toki fakatokanga‘i ‘e ha tahá lolotonga ‘ihe ngaahi ‘aho fakapo‘uli ‘o e tātāpuni ‘o e ngaahi vaha‘afonuá.

Tukukehe ‘a Vikitōliá, ko e mafola faka-lotofonua ‘a e mahakí talu mei he vaeua‘anga ‘o e 2020, na‘e vaivai ‘aupito pea taimi nounou ke fakafepaki‘i ‘a e foki mālohimai ‘a e mo‘uilelei ‘a e fonuá.

[Robert Carling is a Senior Fellow at the Centre for Independent Studies. He served as Executive Director, Economic and Fiscal at the New South Wales Treasury from 1998 to 2006. He also served as Commonwealth Treasury, the World Bank and the International Monetary Fund. He holds academic qualifications in economics and finance from the London School of Economics and Political Science (UK), Georgetown University (USA), and the University of Queensland.]

 

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

back to top