Fakatamulu nai hono alea’i Patiseti 2017/18? Featured
29 Sune, 2017. ‘Oku loto ‘a e Kolomu Filihi ke fai hano filihi ‘a e kaveinga ‘oku hā atu ‘i ‘olunga ‘o fekau’aki mo e pea tau vakai ki he natula 'o e feme'a'aki ki he patiseti ko'eni 'o fakatatau ki hono fakamafola hangatonu mai 'i he ngalu'ea.
Kapau 'e tali 'e he Kolomu Filihi pe na'e fakatamulu 'a hono ale'ai 'a e patiseti 2017/18 pea 'oku tui ta’e toe veiveiua 'a e Kolomu ni na’e fakatamulu’i hono alea’i ‘o e Patiseti 2017/18 ‘a ia na’e fakapaasi ‘ehe Fale Alea ‘o Tonga ‘i he hengihengi ‘o e ‘aho ni 29 Sune, 2017.
‘Oku fai ‘a e fakamālō lahi heni kia Lord Tu’ilakepa pea mo Lord Nuku pehe ki he toenga ‘o e fa’ahi fakaanga ‘i he fua fatongia lelei neongo 'oku 'ikai hamou ivi faka-paloti. ‘Oku tautautefito ‘eni ki he onog Nōpele ko’eni ‘a ia kna'e ho'ata meiate kinaua 'a e fakahoko hona fatongia totonu faka-Fale Alea ko hono fehu’i mo sivisivi’i ‘a e hu’unga mo e ‘alunga ‘o e pa’anga moe kakava 'o e kakai mo e fonua.
Na’e fakahoko ‘e he ongo Fakafofonga Nōpele ko’eni ‘a e fatongia faka-Fale Alea totonu pea koe me’afua totonu faka-Temokalati ‘oku ngāue’aki ‘e he ngaahi Fale Alea faka-Temokalati. ‘Ikai koia pe ka koe pa’anga lahi mo’oni ‘a e patiseti ko’eni he koe vaeua piliona.
Na’e fakahoko 'e he ongo Nōpele ko’eni mo e ni’ihi ‘oku nau fakahoko e fatongia fakaanga ‘a e fatongia totonu mo faka-temokalati ko’eni kae fakalongolongo pe ‘a e fa’ahi ‘a e Pule’anga mo hono kau poupou ‘o teuteu pe ki he tili.
‘Oku mahino mai ko e patiseti ko’eni na’e tuku pe ki he momeniti faka’osi pea ‘oku ‘ikai ha ‘uhinga ‘e taha ke fai kiai ha tuli tonuhia ka koe ‘uhinga hono fakavave’i koe ta’emaau mo e ‘ikai ke hokohoko lelei ‘a e fokotu’utu’u ngāue ‘a e Pule’anga kae feliuliuaki he taimi kotoa.
‘I hono filihi ‘a e feme’a’aki na’e fakahoko fekau’aki mo e patiseti, na’e mahino mai hono puke fakataha atu ‘a e ngaahi Potungāue nai ‘e ua pe tolu ‘o fakapaasi fakataha ‘a ia koe ‘ata mo’oni ia ‘o e fakatamulu pea ki he ma’u ‘a e Kolomu ni ko ‘ene toki hoko ‘eni 'i he hisitolia 'o e Fale Alea 'o Tonga.
‘Oku fēfē leva ‘a e fanongo atu ‘a e kakai ‘o e fonua ki he founga ‘oku alea’i ‘aki ‘enau pa’anga mo e koloa ‘a e fonua?
‘Ikai koe ‘ata totonu ‘eni ‘o e siolalo ki he kakai ‘o e fonua.?
‘Oku me’angāue’aki ‘e he kau taki faka-politikale ‘a e ‘ikai maa’usia (hūfanga he fakapatu ka tau ngāue ‘aki e lea mo’oni mo mahino) ‘e he tokolahi ‘o e kakai ‘o e fonua ‘a e fakaikiiki ‘o e feme’a’aki ki he patiseti ke lohiaki’i ‘aki ai pe kinautolu pea taki kuikui’i kae tumutumu ai 'a e taumu'a faka-kemipeini ke ifo ki he fanongo tokua.
‘I he taimi tatau kuo ‘i ai si’i tokolahi hotau kaunga fononga kuo ‘osi tau lelei ‘a e ngaahi fo’i vai ia ‘a e kau taki fakapolitikale pea ‘oku ‘ikai pe toe hū atu ha me’a ia tatau ai pe ia pe koe hā 'e hoko.
'Oku ‘ikai koha faka’apē ‘eni ka koe mo’oni ‘oku hoko he soasaieti kotoa pea 'oku lolotonga hoko 'i Tonga ni.
‘Oku mo’oni leva ai ‘a e kau muimui 'o Karl Marx koe ivi malohi taha ‘o ha teke kiha liliu faka-politikale mo hono uki ‘aki ha poupou faka-politikale koe kakai ‘i he levolo ki lalo ange (grassroots) ‘a ia ‘oku si’isi’i kenau mahino’i lelei a e ngaahi me’a ‘oku hoko 'i honau 'atakai.
Kaikehe ‘i he filihi ‘e he Kolomu ni ki he tu'unga hono alea’i ‘o e patiseti lahi taha kuo a’usia ‘e he fonua, ‘oku mahino mai ‘a e tu’unga ta’e fakafiemalie pea kuo paasi fakatamulu’i ‘i he filihi ‘a e Kolomu ni ka ko hono nunu’a ‘e vave ‘ene muimui mai pea ‘e ‘ikai fu’u fuoloa kuo tau sio kiai.
3 comments
-
'Oku tau manatu ki he ngaahi Pule'anga kimu'a, ka tuai hono alea'i e patiseti kuo lele mu'a mai e ngutu o e Kele'a hono ta'aki e faihala mo e fakatuai holo ke fa'ufa'u ha corruption. Ko eni oku alu hake a Akilisi ia o toe ohua ange. Pea oku ou kole atu ketau ki'i kaataki'i pe mo tau sio ki he me'a kotoa na'a ne fakaanga'i, tau pehee 'e 'alu hake ia o 'ai 'o lelei ange i he ngaahi Pule'anga ki mu'a, koeni toe kovi ange ia. Tau ki'i kaataki'i katau sio he kuo tui oku hanga pe ehe TAIMI 'oku hili 'etau Palemia ki he me'afua, pea ko e 'ikai pe ke toe 'iai hono mamafa 'e matua pe 'iate ia ki ha feitu'u pe na'a ne ngaue'i ke matua kiai.
-
Mei fuoloa pe 'ae fktamulu 'ae PM he ngaahi me'a lahi. Ka fepaki ha me'a mo 'ene fkkaukauu pea 'e tautau fkpeka ai & fkheleleu. Pea kane fiema'u ha me'a ke fai mo paasi, 'e vili ta'e motu ke fai mo paasi kanau hiki kiha me'a 'e taha. Na ha mahino meihe FKMTL Patiseti ta ko 'Ofisi Palemia & MIA 'oku fk'uli ai e PM 'oku na fktou maama kulokula, 'aia koe ma'ulalo taha ia he ta'e fai kihe palani (corporate plans) na'e fiema'u ke tulitulifua kiai 'enau faifatongia. Pea koe ola koia, koe fk'uto'uta ia 'ae PM. Kou tui koe ta'ofi 'eni e Sipoti 2019 kae afe'i mai e $ koia kenau kemipeini 'aki kihe fili hoko. Pea hiki moe $ tokoni 'ae Fale Alea kihe taki $200,000 ke fai 'aki ai pe 'enau kemipeini. Me'a fk'ofa mo'oni koe tu'unga fkkaukau mo si'ono fkkuihi e kakai, tokua koe langa fklakalaka 'eni, kae fufuu'i mai 'i loto 'enau kemipeini. Kuo ta'ofi e loto 'oe tokolahii ke fai e Sipoti, kae fai 'enau kemipeini & takitaha uku 'ene fonu, he kuo tokamalie a 'oseni, pea fele 'a muli'one kenau fa'o tavale. Faka'ulia mo'oni ko 'enau taufa'ao lolotonga e ho'ataa malie.
-
'Oku hanga 'e he FAKATOVAVE 'o fanau'i 'a e FAKATAMULU pea hanga leva 'e he FAKATAMULU 'o fanau'i 'a e FEPAKIPAKI mo e FELEKEU pea ko e tupu kotoa 'a e fanau mo e fanga mokopuna 2 mo 3 ko 'eni mei he ongo matu'a ko VALE mo FAKAPO'ULI 'a ia ko e faka'ilonga kotoa ia 'o e PULE KOVI mo e TAKI KOVI.
'Oku ma'u 'a e PULE KOVI mo e TAKI KOVI mei he fehalaaki 'a e 'atamai mo e fakakaukau 'o ne kasia mo kumoa 'a e PULE LELEI mo e TAKI LELEI 'o miuteiti mei he FAIFAIMALIE 'o fanau'i leva 'e he FAIFAIMALIE 'a e FAKATOKANGA pea fanau'i 'e he FAKATOKANGA 'a e MAAU mo e FENAPASI pea ko e tupu kotoa 'a e fanau mo e fanga mokopuna 2 mo e 3 ko ia mei he matu'a ko 'ILO, POTO mo MAAMA 'a ia ko e fakahakohako mei he PULE LELEI mo e TAKI LELEI!
Na'e tupu 'ene FAKATAMULU mei he POTUPOTUKEHEKEHE ka e 'IKAI ke POTUPOTUTATAU hono vahevahe 'a e koloa 'o e fonua ke lavengamonu mo tofu hono kakai. Na'e makatu'unga nai 'a e vahevahe ko 'eni he ha? Pe na'e vahevahe tavale mo "tamulu" he ko e me'a hoko ko e toto 'o VALE mo FAKAPO'ULI mo 'ena to'ongafai ko e PULE KOVI mo e TAKI KOVI?