Feinga Potungāue Ako ke Fakakakato Ngāue ke Totongi Pa’anga Taha Kilu Nima Mano (150,000) kia Piveni Piukala ^Featured

‘Oku fe’unga ‘a e mahu’inga ‘o e ngāue ko’eni mo e pa’anga ‘e taha kilu nima mano ($150,000).

Na’e fakahoko ‘a e faka’eke’eke ki he Potungāue Pa’anga pea na’e fakahā mei ‘Ofisi ‘o e CEO ‘oku lolotonga fakahoko ‘a e ngāue ko’eni ke fou pē ‘i he founga ngāue pea kuopau ke fou ‘i he komiti fakatau (procurement committee) ‘o fakatatau ki he lao mo e founga ngāue.

‘Oku fehu’ia lahi ‘e he kau ako ‘o e fonua kae tautautefito ki he kau faiako mo e kau ngāue ‘i he Potungāue Ako ‘a e Pule’anga ‘a e fo’i ‘aliaki ko’eni he kuo mahino lelei ko e loto pe ‘eni ‘o e Palēmia pea ‘ikai ngata ai ko’ene pone ‘a Piukala he ko e kaungame’a fafale hono foha ko Siaosi Pohiva.

Na’e fakahoko foki ‘a e tālanga lahi fekau’aki mo e ngāue ko’eni ‘oku vili ta’e’unua kiai ‘a e Palēmia mo Piukala pea na’e ‘osi faka’eke’eke ‘a e kau mataotao he mala’e ‘o e ako mo e sivi hangē ko Dr. Vīsesio Pongi mo Dr. ‘Uhila Mo e Langi Fasi ka ‘oku mahino mai ‘a e tuiaki ‘a e Palēmia ka ko e Minisitā Ako ke fakahoko pe ‘a e ngāue ko’eni.

Na’e ‘osi fakamahino ‘e Dr. Fasi mo Dr. Pongi ‘oku ma’u kātoa pē he sofiuea (software) lolotonga ‘oku ngāue’aki ‘e he Potungāue ‘a e founga naunau ke fakahoko ‘aki hono sivisivi’i ‘a e ngāue ‘a e fānauako ka ‘oku mahino ‘eni ‘e to e fai ‘a e fakamole ko’eni ia tokua he ‘oku poto anga ‘a Piukala ia he kau mataotao na’a nau ako mo ngāue tonu ‘i he mala’e ni.

‘Oku mahino foki ‘a e ‘ikai ufi ‘a e hū mai ‘a Piukala he kapau na’a koha toe taha ange na’e sio lōlōa ki he tu’unga maau ‘oku ‘i ai ‘a e Potungāue mo e  ako ‘i he fonua ni tukukehe ange ‘a e tu’unga faka-politikale ‘o e Palēmia  ka ‘oku mahino mai pe ‘i he’ene fakamatala ‘oku hā mai he mītia ‘a e ‘afungi mo e fu’u fiepoto ‘o hangē ‘eni ia ‘oku laka ia he kau mataotao ‘oku nau fa’u ‘a e polokalama ‘a e Microsoft.

Kapau leva ko e ‘uhinga ‘ene vilitaki ko e ‘ofa fonua pea na’e totonu ke ngāue ta’e totongi pe ia ma’a e fonua he ‘oku ‘ikai mahino ‘a e ola ‘o e fo’i fakanafala ‘oku pūlou kema mai moia. ‘Ikai ngata ai ko e konga ia ‘ene tokoni ki he Palēmia ka ko e tangata’eiki hono kaungatangata pea kuo ‘ilo lelei kiai ‘a e Tonga kotoa.

Kuo mahino foki mei he Potungāue Ako na’e fekau’i (commission) ‘a Piukala ‘e he Palēmia ‘i Siulai 2015 kene hū mai ki he Va’a Sivi ‘o fakahoko ‘a e ngāue ai pea ‘oku ta’e totongi tokua (volunteer) pe ‘ene ngāue koia ke muimui’i tokua ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e sivi 'a e fanau ako ‘o a’u ki he foomu 7. ‘Oku tau manatu heni ki he faiva fuhu ‘a ia ko e fakapoi ‘a e hema kae tau lelei e mata’u ia 'i he loto kapa pa’anga ‘a e Potungāue.

‘Oku ‘asi foki he tohi ‘imeili ‘a e taha ‘o e kau Tokoni Talēkita ki he kau faiako ‘a ‘ene fakahā ko e fehikitaki ‘oku lolotonga fakahoko ‘i he Potungāue ko e Minisitā pe ‘oku ‘ilo ki hono ‘uhinga. Ko e me’a mālie ‘eni he ‘oku toe fehu’ia pe heni pe ko e fē ‘a e ‘ata ki tu’a (transparency)?. Ko e anga maheni 'oku 'omai 'a e 'uhinga ki he kau ngāue ke 'oua 'e 'ao'aofia  ha tu'utu'uni ka 'oku 'ikai ko hono fakahoko fakakautau. Ko hono fa'o mo'oni 'eni 'o e mo'oni, 'ata ki tu'a mo e fetaliui'aki 'i he kopate 'a ia 'oku 'ikai toe kehe ia mo hono tuku fakatafa'aki 'o e Lao hangē ko e tautapa 'a e Palēmia ka ko e Minisitā Ako ia 'a e fonua.

‘Oku ‘i ai ‘a e tailiili ki he ngaahi fakamole ko’eni ‘a e Pule’anga ‘i he funga ‘o e ngaahi kaveinga ‘oku ‘ikai fakapapau’i pea ko e ngāue ko’eni ki hono fakakakato ‘a e konituleki kae totongi ‘a Piukala ko e ‘ata totonu ia ‘o e filifilimānako (nepotism) ‘a ia ko e taha ia ‘o e ngaahi fili tefito ‘o e temokalati.