Hokohoko lelei hono Lohiaki’i e fonua: Tōtu’a Folau Palēmia & Kau Minisitā pea Hikitō ngāue’aki ngaahi me’alele Pule’anga Featured
Palemia mo e Kau Memipa Kapineti
Nuku'alofa, 7 'Okatopa 2015. Kuo mahino lelei mai ki he fonua ‘oku ‘ikai fakahoko ‘e he Palēmia mo ‘ene Kapineti ‘a e tukupā na’a nau fakahoko ‘i he’enau kamata mai pē he fatongia ‘e fakasi’isi’i ‘a e folau ‘a e Hou’eiki mēmipa ‘o e Kapineti.
Na’e toe fakahoko mo e tukupā ‘e ‘ikai kenau toe ngāue tu’a taimi ‘aki ‘a e ngaahi me’alele Pule’anga pea ‘e tau pē foki ‘i he ngaahi Potungāue ‘a e ngaahi me’alele hili ‘a e taimi ngāue.
Kuo mahino mai foki ko e koto loi ‘eni ki he fonua mo hono kakai pea ‘oku ‘alu pē ‘a e taimi ke toe fakalalahi ange ‘a hono fakahoko ‘a e ngaahi fakapatū loi pehe ni kae hili koia ‘oku fakahoko ‘a e me’a kehe ia. Kuo sio mata mo e kakai 'o fakamo'oni'i 'oku hoko totonu 'a e ngaahi me'a ko'eni pea 'oku 'i ai 'a e totonu ke 'ohake 'eni ke 'ilo kiai 'a e kakai 'o e fonua telia na'a pehe 'e he ni'ihi ko'eni 'oku 'ikai ke fai ha 'ilo ki he'enau me'a 'oku fakahoko.
‘Oku ‘i ai ‘a e Potungāue ia ‘oku ngāue’aki pe ‘e he sekelitali (PA) ‘a e Minisitā ‘a ia na’a ne fili mai mei hono vāhenga fili ‘a e me’alele ‘a e Potungāue ‘o ‘alu ai ki honau ‘api ka ‘oku ‘utu kotoa pe ‘eni ‘e he Potungāue tukukehe ange ‘a e ’ikai ha totonu fakatatau ki he tu’utu’uni ngāue kene ngāue’aki ha me’alele.
Kuo heva atu e lahi ia ‘o e folau ‘a e Palēmia mo ‘ene kau Minisitā neongo ‘oku te’eki ke ‘osi e ta’u ni mei he lahi ‘a e folau ‘a e Kapineti ‘o e Pule’anga motu’a ki he ta’u ‘e taha pea ko e fakamole ‘oku ‘eve’eva atu ia he laukilu lahi. Ko e Palēmia 'oku fu'u lahi fau 'ene folau pea lahi mo e taimi ia 'oku mama'o ai mei he Fale Alea.
Ko e me'a mahu'inga ia ketau tokanga kiai heni ko hono tala ‘a e me’a kehe kae fakahoko ‘a e me’a kehe ia ki he kakai mo e fonua. ‘Oku hokohoko lelei hono fai ‘a e fa’ahinga to’onga ko’eni ‘e he Pule’anga ko’eni pea ‘oku mahino mai kuo hoko ‘a e loi ia ko e me’angāue angamaheni kenau unga mei ai.
‘Oku toe fakaloloma he ‘oku ‘alu pe ‘a e taimi ia mo e ‘ikai pē ha tokanga mai ia ‘e taha pē ‘e ufi mai ‘a e Pule’anga ia ki he sio atu ‘a e kakai mo e fonua. ‘Oku tu’utelinga ‘a e kakai ‘o e fonua ki he faka’ilo faka-Fale Alea ‘oku lolotonga fakahoko ka ‘oku tautoloi pe ‘e he tafa’aki Pule’anga ‘i he ‘uhinga tatau ke kaufaki’i ‘a loi he kuo nau taha ‘i he toto mo e kakano. 'Oku mahino mai 'a e ta'au 'oku hu'u atu kiai pea kuo hā mai he ngaahi malanga poupou 'a e Hou'eiki Minisitā 'i Fale Alea ke ta'ofi e faka'ilo faka-Fale Alea.
Ko e founga 'eni 'o e pule faka-Tikitako pea 'oku fepoupouaki 'a e kau taki mo femalu'i'aki he 'oku 'ikai toe kehe ha taha. ‘Oku mo’oni heni e lau ‘a e himi SUTT “ko tonu ‘oku lusa pe kaukaua pe ‘a loi”. ‘Oku tau faka’amuange ke ‘oua na’a ‘ohovale pe kuo hoko e loi ia ‘o mo’oni 'i he ki'i fonua ‘oku taku ko e fonua lotu.
16 comments
-
Koia Mark pea oku folau fakatoloua pe a e Palemia ia moeTokoni Palemia he folau tatau kae li'aki e fonua. Pea koe folau a Pooi oku toe to'o pe moia mei he tukuhau a e kakai. Toatu e faitotonu oku moto aki ehe Famili moe paati PTOA eee
-
Pea koe toe fu'u folau ko ena ki Honolulu kihe konifelenisi 'ae IUCN, fu'u toko fiha ko ia, 'e kilu ia 'e fiha. Fielau 'enau fa'a mo'ua koe vale he tanaki. Pea puke atu mu'a a 'Ofa Vatikani 'o fa'o he koniteina mongukuusi ke 'oua na'a toe 'asi moe palaku.
-
'Oku peesi mu'a mai he Kele'a 'o e uike ni 'a e pehe; 4 MILIONA E FOLAU I HE PULE'ANGA 'O TU'IVAKANO, KA E 6KILU E PULE'ANGA 'O 'AKILISI.
Ko e hilo 'a e nusipepa he'ikai ke toe 'osi, oku te'eki osi e term a Akilisi, ko e fuu folau ki Malta he COP21 i Tisema 2015 na'e 5kilu pe koaa ia pe 5miliona, pea ko e fuu folau koena he oo ki UN nae alu ai a Mele Amanaki mo me'a na'e Kilu ia e fiha. Ofa mai aa tuku aa e loi ke faka'osi'osi 'aki e ngaue faka palemia ho'o mou Tamai, mou 'ALU ATU AA KIMOUTOLU FANAU MO E FANGA MOKOPUNA 'O 'AKILISI HA HALA KEHE TUKU AA E LOI. -
'Oku ha mahino mai he'ene sipinga mo'ui 'a 'ene taaufehi'a ki he tukufakaholo. 'Oku ha lelei pe ia he'ene ngaahi to'onga ki he Tu'i mo e Hou'eiki. Tangata 'oku natula anga ta'efk'apa'apa lahi eni. Ko ha tangata 'ulungaanga lelei 'oku 'i hono tu'a ha fa'ee lelei mo ha famili lelei. Kuo nau talaki 'e fa'u mo e LAO KE FILI 'E HE KAKAI E HOU'EIKI. KO E SISIPINGA ENI 'A HA KAKAI LOTO TANGIA MO FIEMA'U MAFAI.
MAHALO KUO FIE HOU'EIKI IA HEI'ILO PE KOEHA E 'UHINGA KU TOI MAI AI. KA KO 'ENE FEINGA PE KE VETEKI E FONUA NI KETAU HANGEE KO E NGAAHI FONUA E KAUNGA'API 'O MOVETEVETE. 'I HE'EKU FK'UHINGA 'OKU 'IKAI KE TOE KEHEKKEHE IA MO E FAMILI IA NE TUPU MEI AI. HE KO KITAUTOLU MO 'ETAU TO'ONGA MO'UI KO E MOTOLO IA KE FKHAA ATU'AKI KITAUTOLU KI MAMANI.
KAPAU KO HA TAHA KITA NE AKONAKI'I MO TUPUHAKE HA FAMILI MELINO PEA TE TAU FKTETU'A KI HA OLA LELEI. PEA KAPAU NE TAU TUPU HAKE HA NGAAHI FAMILI NE 'IKAI AKONAKI'I KITAUTOLU KO E OLA PE ENI TE TAU A'U KIAI. KO E MOVETEVETE 'A E FONUA NI. KO E 'ASENITA FKPULIPULI IA 'A E SIANA NI KO 'ENE FEINGA KE TAU MOVETE KAE FAINGOFUA 'ENE 'AI'AINOA'IA HE'ETAU NGAAHI FKFONUA, FKSOSIALE, FKLOTU, ETC.
Kapau te tau sio kia ‘e malava pe ketau fehu’ia ‘a e famili ne ha'u mei ai ‘o hange koe ‘uhinga ‘i ‘olunga. PEA 'IKAI NGATA AI 'E MALAVA PE KE TAU PEHEE KO E FAMILI NE TUPU HAKE AI 'A 'AKILISI KO E FAMILI MOVETEVETE. 'A ENI PE IA ‘OKU HA HE'ENE SIPINGA HE TAIMI NI PEA KOE FAKAMO’ONIU IA. He 'oku 'i ai e lea 'oku taka he fonua ni. 'AI KE NGALI NA'E AKONAKI'I KOE HO'O FA'EE. KO E FA'AHINGA SIPINGA FK-HITILA MO FK-TIKITATO KO ENI 'OKU TONU KE TAU 'AI KIAI E LEA KO ENI "'OKU 'IKAI KO HOMOU PEITO ENI KEKE FA'ITELIHA KIAI"
KAINGA O TONGA MOU 'A'AA KE MOU SIO LELEI KI HE FA'AHINGA MO'UI 'OKU AKAFIA 'IA SETANE MO KUMUA 'EHE TEVOLO KE MOU TOKANGA. NA'A NE LEA HE FKTAHA KO ENI E UN NE TOKI 'OSI 'O FELAVE'I MO E TAKI LELEI MOE NGAAHI ME'A PEHEE. ME'A ENI 'OKU UI KO E 'IKAI KE 'ULUAKI VAKAI HIFO KIA KITA PE ‘OKU FEFEE KAE TU'U ATU MOE FIE FAITOTONU KI HE HA'OHA'ONGA E KAKAI POTO MO MATAOTAO. -
Ko e palangi mo'oni pe e fai hiva ia he 'oku 'ikai teunga faka-Tonga ia. Lahi pe folau ki muli kuo ngalo e teunga fakafonua ia. Malie Tonga.....
-
Pea hange 'oku 'asi e faaitaha honau teunga - fa'ahinga 'oku tupenu totolofa meimei kookoo, ni'ihi 'oku tupenu meimei totolofa kae kei kookoo pe, ngaahi ta'ovala malu'i pea hange 'oku 'ikai fie 'unu e ongo va'e ke vaofi. Mahalo si'i lahi pe ta'utu fuoloa he vakapuna he fefolau'aki. Pea 'oku sifatafata e faihiva, mahalo si'i ongo ki hono mafu 'ene toki tofanga he fu'u monuu lahi pehee, 'ae toutou folau, petiemi lalahi, 'ikai toe faka'efihi e fanga ki'i sea economy class, 'ikai taliui ki he kakai kae 'umaa e monu'ia kihe famili moe kaungame'a. Koe a'ua'u ia 'ae temo-tonga.
-
Fakamalo atu Vivili mo Seaafafine
'Ai ke Title 'aki e
SATANA MO HONO FANGANGA pea kole ka Pila Tomu ke ne fakafasi mai he he he! -
'Ai e lau 'a e kau Fakalady;
Hanga mai ko e kau MAAFIA, siitu'a atu ko e kau FAKA'AUHA. 'UHA HELEPELU HIFO. -
Vivili, 'io, 'oku malie ka 'oku tonu ke title 'aki e fo'i hiva 'a e TAHA KILU NIMA MANO he na'e 150,000 ki he Forbes pea toe 150,000 eni kia Piveni.
-
Malie tama Sifa e fo'i fasi fakafonua fo'ou 'a e Pule'anga 'o e Kakai. Malie lahi pea toe lesoni pea 'oku 'ikai ke kei pa'anga 'aki...