Polokalama tanuhala koe laku maka fai ki moana ^Featured

Neongo na’e lahi hono fakaanga’i ‘o e polokalama tanu hala ‘a e Pule’anga ka na’e ‘ikai tuku ai ‘a e vivili ‘a e Palēmia pehe ki he’ene tangata fale’i mo ‘ene kau naite ke fakahoko ‘a e polokalama ko’eni.

‘Oku faka’ofo’ofa pe ‘a e tanuhala ia ka ‘oku ‘ikai koha fiema’u vivili ia ‘a e fonua lolotonga ia ‘oku tō lalo faka ‘ikonomika ‘a e fonua mo e feinga ketau matatali 'a e covid-19 mo hono ngaahi fakamole fakapa'anga.

‘Oku ‘ikai ngata ai ka koe ngaahi kautaha ‘oku nau fakahoko ‘a e polokalama ni ‘oku ‘ikai ha’anau taukei ki he fa’ahinga ngāue pehe ni pea ‘oku ‘i ai honau hisitōlia faka ngāue.

Na’e fai hono lohiaki’i ‘ehe Pule’anga ‘a e kakai mo e fonua ‘o tala ‘oku te’eki ke fakamo’oni ha ngaahi konituleki ki he tanuhala neongo hono paaki atu ‘a e tatau ‘o e ngaahi konituleki kuo ‘osi fakamo’oni’i.

Ko e me’a tatau ki hono tala ‘oku ‘ikai ha konituleki ngāue mo Sione Foaki kae iku ki hono fakahoko ‘e Sione Foaki ia ‘a e ngāue ki he hala ‘o Holopeka ‘i Ha’apai pea ‘oku kei tukufetuli ai ‘a e Pule’anga mo e kautaha uta na’a nau fakafolau mai ‘a e ngaahi me’a ngāue ‘a Sione Foaki ke fai mo totongi ange ‘e he Pule’anga ‘a e pa’anga na’a nau palōmesi kiai.

Na’e toe faka’ikai’i mei he Pule’anga ‘oku ‘ikai ha konituleki mo Lavulavu ka kuo mahino ia he ‘aho ni ko Lavulavu mo’ene Kautaha ko e Inter-Pacific ‘oku ne fakahoko ‘a e tanuhala ‘i Vava’u.

Ko e ngaahi hingoa ko’eni na’e ‘osi ‘ohake ‘i he hoha’a ‘a e ngaahi kautaha mītia mo e kakai ‘o e fonua ka na’e faka’ikai’i fefeka 'eni mei he Pule’anga pea tala ‘oku loi pea koe fakalotokovi.

Kuo mahino ‘i he vakai ki he tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e tanuhala he ngaahi ‘aho ni ko e laku maka fai ki moana.

‘Oku ‘uhinga ‘eni he koe taumu’a kemipeini pe ‘eni ki he teu fili ‘i Novema 2021 pea ko’ene ‘osi pe ko’ene leveleva ia.

Kuo ‘osi lea ‘a e Palemia koe polokalama ko’eni ‘e kakato ki he ta’u ‘e 3 ki he 4 pea kapau ‘e ‘ikai toe lava mai ‘a e Palemia pea ko’ene lava ia ‘a e tau’olunga koia.

Koha Palēmia fo’ou ki he fonua ni kapau ‘e ‘ikai hoko atu ‘a Tui’onetoa ‘e ‘ikai tene tali ha fa’ahinga ngāue ta’e palani mo lele lao tepile pea mu’omu’a e ngāue kae tulimui atu e founga ngāue mo e lao ‘i mui ke fakatonutonu.

‘Oku mahino mei he tu’unga ‘o e ngāue tanuhala ‘a e fakatamulu mo e ‘ikai palani’i lelei ‘a e ngāue kae fakahoko fakavave’i mo fakamamata pea ‘ikai ha kau ‘enisinia sivile mataotao kenau fale’i mo siofi pea ‘oku mahino lelei pe ia ‘e ‘ikai ke tu’uloa mo ola.

Ko e tanuhala na’e fakahoko ‘e Lavulavu ‘ihe Vava’u 16 ‘i he ta’u 2014 koia ‘eni ‘oku toe fakahoko pe he feitu’u tatau pea faifunga atu pe pea koe founga tatau pe ‘oku fakahoko ‘aki .

‘I he’ene pehe leva ‘e ‘ikai ke tolonga pea neongo koe taumu’a kemipeini ‘eni ka kuo maama ‘a e kakai ‘o e fonua ‘o ‘ilo koe pa’anga tukuhau pe ‘eni ‘a e fonua mo e kakai ‘oku fakahoko ‘aki ‘a e kemipeini ko’eni ka ‘oku fa’o ‘a e pa’anga ia he kato ‘o e fangapone tokosi’i ‘a e Palēmia.

Ko e palani va’inga foki ia ‘a e ‘enisinia mo e fale’i ‘a e Palēmia ka koe pango koe palani ‘eni kuo ‘ume’umea pea kuo ‘ilo ‘ehe kakai hono pa’usi’i ‘enau tukuhau pea 'oku fakatupu loto mamahi kiate kinautolu.

Ko e kualatī (quality) ‘o e ngāue mo hono tu’unga faka polofesinale ‘oku fu’u ma’ulalo fau ia pea ‘e ‘ikai tolonga he ‘oku fakatamulu mo taumu’a fakakemipeini.

‘Oku ‘afio hifo ‘a Sihova ko e ‘osi ‘a e ta’u ‘e 2 pe 3 mei heni kuo tau sio mata ki he ola hono hua’i noa’ia ‘a e kakava mo e ivi ‘o e kakai totongi tukuhau ‘o e fonua pea ‘oku totonu ke ‘omai ‘a kinautolu ‘oku nau fai ‘a e ngāue pango ni kenau taliui kiai he kaha’u.

Na’e toutou ‘ohake hono fiema’u ke fakahoko ‘a e ngāue 'e ha ngaahi kautaha ‘oku taukei pe koha ngaahi kautaha muli pea tanu pe ‘a e ngaahi hala lalahi mo mahu’inga taha kae fai’aki ‘a e lelei taha pea ola mo tolonga.

‘Oku ‘ikai ngata ai ‘e ‘aonga ‘a e tukuhau kuo tanaki ‘e he kakai ‘o e fonua pea koe fakatātā ki he fa’ahinga ngāue tolonga pe ola pea tu’uloa pehe ni koe Hala Taufa’āhau mei Nuku’alofa ki he Mala’evakapuna Fua’amotu.

‘Oku tui pea ‘ikai ha toe veiveiua ‘a e Kolomu Filihi ko e polokalama tanuhala ‘a e Pule’anga ko hono laku ‘a e pa’anga tukuhau ‘a e fonua ki moana.