“ ‘Oku hanga foki he’e fo’i issue ko ‘eni ‘o faka’ata mai ki tu’a (put in reality and perspective) ‘ae tonounou ‘ae Palemia mo e Kapineti.
‘Oku ha mai koe makatu’unga ‘oe tuai hono fakahoko ‘o Sika kihe lakanga Minisita Takimamata koe ‘afio’i he ‘ene ‘Afio ‘ae manumi ko ‘eni ne fai he’e Palemia ‘ihe he’ene fakahoko tu’utu’uni (tautea’i) ki a Lavulavu. Pea mo’ene feinga ke tu’utu’uni fakatikitako pe kihe anga hono fakalele ‘oe fonua, ‘ikai ke fou he founga totonu moe lao.
To nounou ‘ae Palemia: Ne mahino meihe ‘ene faitu’utu’uni (tautea) ‘o Lavulavu ‘ene tonounou he’ene pehe ‘oku ne tautea’i ka koe ola ia ‘ene tu’utu’uni, kapau na’e hoko, ko ‘ene fakapale’i ‘e ia ‘a Lavulavu. Pea ne toe hanga ‘e ia o hiki hake ‘a Lavulavu ki ‘olunga hange ko ‘eni. To’o mei ai e Minisita kihe MOI (tautea’i) kae hoko atu pe koe Minisita Takimamata (fakapale’i). ‘Ikai ngata pe he’ene fakapale’i, ka ‘oku ne hiki’i hake ‘a Lavulavu ki ‘olunga hange ko ‘eni. ‘Ikai ke ‘iai ha Potungaue Takimamata ia, ka teu fokotu’u ‘e au (‘Akilisi) e Ministry of Tourism keke me’a mai (Lavulavu) ‘o Minisita ai. Koe ‘uhinga malohi ia ne vilikikihi ai e Pule’anga ko ‘eni ke fakapaasi hono fulihi e lao ke lava pe he’e Kapineti ‘o fai hono tamate’i pe fokotu’u ha Potungaue (Ministry) ‘ikai toe kau ki ai e Falealea. Pea koe ‘uhinga ia, ‘ihe ‘eku tui ‘a’aku, ‘oku tuai ai e fakamo’oni huafa ‘a ‘ene ‘Afio kihe fo’i liliu lao ko ia. Pea ‘oku ou faka’amu ke ‘oua na’a fakamo’oni ‘ene ‘Afio he liliu lao ko ‘eni.
Kapau tetau siosio lelei atu kihe fo’i liliu lao ko’eni ‘oku ‘ikai ke toe kehekehe ‘ae feinga ‘ae Pule’anga ke liuliu e lao moe fo’i tu’utu’uni ‘ae PM kia Lavulavu ‘aki pe ‘uhinga koe founounou ‘e nau sio kihe nunu’a ‘e hoko mei hano liliu ‘oe lao ‘o tatau pe moe founounou e sio ‘ae PM kihe nunu’a ‘ene fai tu’utu’uni kia Lavulavu. Kuo fua he’e fonua ia e kanonga tamaki ‘ene faitu’utu’uni founounou. Kuo he holo e Takimamata ‘ia ‘o ‘ikai ke malava ke nau fakahoko lelei ho nau fatongia kihe Fonua, hange ‘oku nau lue vilovilo takai pe ha fo’i seakale kae ‘ikai ke nau lue hangatonu mo laka ki mu’a e ngaue. Pea ‘e tatau pe ia kapau ‘e tali e liliu lao ‘oku nau feinga ki ai, mahalo na’a sai pe Pule’anga ia ko ‘eni he ko ‘enau faka’amu pe ‘a nautolu ke fokotu’u e Ministry of Tourism, Ka ‘ihe kaha’u ha hu mai ha Pule’anga fo’ou, who know pe koeha ha ngaahi Ministry te nau fie fokotu’u ‘o sii affect ai e Fonua kotoa, hili ko ia ‘oku ‘ikai kau atu e Falealea ia (kau fakafofonga kotoa ne fili) ki hono talanga’i mo fakakaukau’i. ‘Ihe ‘eku sio ‘a’aku, ‘oku fu’u fakattu’utamaki ‘aupito e feinga liliu lao ko ‘eni pea ‘oku ou lotu ke ‘oua mu’a e fakamo’oni huafa ki ai ‘ene ‘Afio.
Fakamalo atu hono ‘o hake e kaveinga mahu’inga ko ‘eni ke tau talanga ai mo ‘oatu ai e tau ngaahi view.
Malo ”