“ MĀLŌ ALOITALAU KAWASAKI...mahalo na'e totonu ke fai ha'o ki'i fakatotolo pea ke toki pulusi mai ho'o fakakaukau ki tu'a ki he 'ātakaí 'o e mītiá. Mahino foki, 'oku atā ki he taha kotoa ke fakaanga'i ho'o 'utá mo ho'o fakamatalá.
'Oku 'ikai tatau 'a e founga "dux" 'a Nu'usilá mo e "valedictorian" 'a 'Ameliká. Ka 'oku na tatau lōua 'i he 'ikai lava ke toki tu'u hake pē 'i he toenga faka-'osi 'o e ta'ú ke fili e tu'unga faka-hokohoko 'o e Foomu VII 'i NZ, pe ko e Kalasi 12 'i 'Ameliká. Kuo faka-ma'ala'ala mai foki 'e Dr. Langitoto Helu (palōfesa fika) 'a e faikehekehe 'o e ola "raw marks" mo e "standardize" 'i hono faka-'aonga'i 'i māmani kotoá. Pea 'oku tatau lōua pē 'a e ongo foungá ni 'i hono faka'aonga'i 'o e ola "standardize."
Ko e Sivi Tutuku 'a NZ 'i he Foomu VII − 'oku ou tui − 'oku ma'u ai 'a e kapitení he ko e Sivi Tutukú 'o e ta'u faka'osí ko e faka-kãtoa ia 'o e ngaahi lēsoni kuo nau ako ki ai talu 'enau hū ki he ako mā'olungá, hangē ko THS. Ko e mā'olunga haha 'oku faka-'availsi ki he faka-peseti 'e 100%. Ko e "valedictorian," 'oku 'ikai ko e sivi faka-'angataha, ka ko e faka-'availsi (standardize) 'o 'enau ngaahi sivi mei he 'enau ngaahi kalasi kotoa mei he Kalasi 9 ki he 12; ko e mā'olungatahá ko e 4.0 GPA (grade point average).
Kaekehe, 'oku faka-'aonga'i 'a e ola "standardize" 'i he founga "dux" mo e "valedictorian" faka-lōua. Pea 'e 'ikai ma'a mo taau ia ki he fānau akó ke tānaki faka-vave'i noa'ia hake pē 'a e "raw marks" ke ma'u 'a e kapiteni 'o e kalasí. 'Oku ta'e faka-potopoto 'aupito 'a e tu'utu'uni 'a e Palēmiá mo 'e ne kau fale'i. He 'oku mamaha 'aupito 'enau 'ilo ki he mala'e akó.
'Oku totonu ai kenau fanongo ki he fale'i 'a e kau mataotao kuo nau ako mo e fakamo'oni 'aki honau ngaahi mata'itohi. Na'e ako 'ifē, pea ko e mata'itohi 'o Pīveni Piukala 'i he hā 'oku ne fale'i ai 'a e Palēmiá ke maumau ai 'a e ta'u ako faka'osi 'a e fānaú? ”