“ KO E HOOSI TATAU, MO E TOKOTAHA TATAU PE 'OKU HEKA MAI AI...'Oku ne polopolo mai koaa ko e "fk-kaukau tatakii (theme)" ki he 2016 ke hokoatu 'a e "pule lelei."
Me'a pango, 'oku malanga'i mai 'e he ngutu tatau na'a ne (1) fekau mo fk-ngofua e ngaahi maumau lao 'a e kau taki ma'olunga 'i Pule'anga; (2) lohiaki'i e kakai; (3) foaki fk-pone'i ki honau kainga mo e kainga 'o e kau taki; (4) kaakaa'i si'i kakai 'oku nau mo'ulaloa ki he kau taki 'o e ngaahi potungaue; (5) mo ngaue hala'aki mo kaiha'asi e pa'anga mo e koloa (corruption) 'i loto Pule'anga.
Mahino mai ko e puhi-hoe 'ata'ataa 'a e Palemia he 'oku 'ikai ha'a ne 'ilo 'e taha ki he "pule lelei". 'Oku ne fk-'aonga'i 'a e founga kaakaa (cunning) ke maumau'i e lao, pea toki kole fk-molemole pea tangi halotulotu ke ongo'i fk-'ofa'ia (emotional forgiveness) 'e he si'i matu'a kuo laui-ta'u hono taki hala'i kinautolu. Ka 'oku 'ikai puli e kalasi kaakaa fk-'atamai ko ia 'iate kitautolu 'oku 'ikai ilifia ke tau 'eke fk-kikihi'i 'a e fai-totonu.
Ko e founga 'enau taki 'i he 2015, ko e fk-'ilonga ia 'o e "taki kaakaa" (con artist). Kuo ne kalangaki'i 'i Fale Alea ke "tuku a e lao ki he tafa'aki ka e fai e ngaahi me'a 'oku loto ki ai 'a e Kapineti." 'Oku 'ikai ko e "taki lelei" ia. Ko e taki fk-popula ia ke lele ta'e fk-lao (tyrannical leader).
Na'e 'ikai taumu'a pehee 'a e maa'imoa 'a 'Ene 'Afio Tupou I ke malu'i 'a e totonu 'a e Tonga kotoa 'i he Konisitutone. Pea mapule'i ai mo fk-ngatangata 'a e mafai 'o e kau taki 'o e Pule'anga 'aki e lao 'o e fonua. Ko e "taki lelei" 'oku 'ikai lohiaki'i mo ngaue'aki e ngaahi founga kaakaa mo ta'e totonu (immoral) ke fk-pulou'i e kakai kenau si'i nofo pe 'i he fk-po'uli mo e masiva 'ilo.
'Oku 'ikai ha'a ku falala 'e taha ki he puhi favai mai ko 'eni 'a e Palemia. Ko e hoosi tatau pe 'eni mo e tokotaha tatau na'e heka mai ai 'i he ta'u kuo 'osi (same horse, same rider) 'o malanga'i mai 'a e me'a tatau. 'Oku 'ikai ko ha fanga vale kimautolu e?
'Oku mou toe fiema'u pe ke hokoatu ho'o mou fa'o tavale 'a e ki'i melie fk-ngatangata (scarce resources) 'o e fonua ki homou kato. Hili ko ia, 'oku si'i hala 'emau ngaahi 'oa fangota 'a kimautolu, pea kuo mau kina he piko homau tu'a he fua kavenga ke mou tufi fa'iteliha.
Kuo 'osi taimi kemou fetukutuku ki Hala Pule'anga. ”