“ Si'oto'ofa,
'Oku fakafiefia atu mo fakamafana fau 'a e fakakaukau 'oku lau mo e fokotu'utu'u 'oku fatu -- 'o hange ko e tanumaki mo e pouaki kuo feia 'e S. Tataliatu -- 'a ia ko hono talanga'i mo teuaki ke fokotu'u ha 'Akatemi 'Akapulu 'a Tonga [Tonga Rugby Academy]. Ko ia ai, 'oku tekaki atu 'a e fakamalo mo'oni ki he talaki mo teuaki 'o e ngaue lahi ni, 'a ia 'oku 'ikai ngata pe he'ene fonu he mamafa. fihi mo faingata'a ka e to e mohu he faka'ofo'ofa, ma'uhinga mo e 'aonga.
'Oku ho'ata mai he langangaue ni ko e talanga'i mo teuaki ke fokotu'u ha "'apiako" 'akapulu. 'a ia 'oku fakataha'i fakatouloua 'a e "fakakaukau" [thinking; theory; conception] mo e "fakahoko" [doing; practice; action] 'o e 'akapulu, 'o 'ikai tefito pe he "fakahoko" 'o e 'akapulu. 'E hoko hono fokotu'u ha 'apiako 'akapulu ke tefito 'a e ako 'akapulu fakatou'osi he "fakakaukau" mo e "fakahoko" 'o e 'akapulu, 'o mu'omu'a ma'u pe 'a e 'uluaki ka e muimui ma'u pe 'a e ua, 'a ia 'oku tau'aki huluhulu 'e he taha 'a e taha.
'Oku toki mo'oni he langa-nague faka'ofo'ofa, ma'uhinga mo 'aonga fau ko 'eni 'a e lea heliaki 'Ingilisi malie ko e: "Back to basics," 'a ia 'oku ala liliu ko e: "Foki ki he tefito," 'o tautefito ki he fiema'u vivili ke fakalelei / fakafenapasi 'a e tu'unga felekeu 'oku 'i ai 'a e 'akapulu 'a Tonga 'i Tonga ki he tukunga maau he'ene foki ki he tefito, 'a ia ko hono fakataha'i fakatouloua 'a e "fakakaukau" 'o e 'akapulu mo e "fakahoko" 'o e 'akapulu. ['O hange pe ko ha to e tufunga, nimamea'a mo e faiva pe, 'a ia 'oku 'ikai ngata pe hono ngaohi mo fa'u ke tonunga mo 'aonga ki he nofo ka 'oku to e fa'u ke tatau, potupotutatau mo faka'ofo'ofa ki he sio mo mafana, vela mo tauelangi ki he loto mo e ongo].
'Oku kau heni 'a e foki ki he tefito 'o e fakakaukau / teoli fakaTonga 'o e ako, 'a ia ko e liliu fakata-va, fakafuo-uho mo fakangaue 'a e 'atamai mei he vale [ignorance] ki he 'ilo [knowledge] mo e poto [skill]. Na'e makatu'unga 'a e ako fakaTonga he ngaahi mala'e / vahevahe fakaha'a lalahi 'e tolu [three general forms of social activity], 'a ia ko e ha'a tufunga, ha'a nimamea'a mo e ha'a faiva, 'o to e 'iloa he lea 'Ingilisi ko e material [tufunga], fine [nimamea'a] and performance [faiva] arts, 'a ia 'oku fa'oaki 'a e 'ilo mo e poto he fonua / culture mo fakafetu'utaki kinautolu he tala / lea / language, 'o hange ko e tufunga langafale [material art of house-building], nimamea'a koka'anga [fine art of bark-cloth-making] mo e faiva fanifo [performance art of surfing (that is, wave-sliding)] mo e ha fua. ['Oku 'ange'ange 'a e felekeu 'a e faiva 'akapulu 'i he felekeu 'a e faiva ako ko e 'ikai ke foki ki he tefito, 'o tau mo'unofoa kitautolu he ako ki he ngaahi 'ilo mo e poto fakaUesite ka e fakasi'esi'aki 'a e 'ilo mo e poto tupu'a. mohu mo loloto fakaTonga ['a ia na'e tefito hono ako'i he fakaha'a ko e tufunga, nimamea'a mo e faiva], 'a ia 'oku to e foki mai ki ai 'a e Uesite ka tau ke i mo'umo'ua 'alua ai pe kitautolu].
'Oku fakamamafa hono ako'i 'a e takitaha 'o e tufunga, nimamea'a mo e faiva kotoa honau ngaahi makatu'unga taautaha, 'o hange mata [eye] pe, hono tatau, ava [hole] 'o e toki he tufunga langafale, mata pe ava 'o e kupesi he nimamea'a koka'anga mo e mata pe ava 'o e ngalu / peau he faiva fanifo ['o hange pe ko e heliaki he faiva ta'anga, tu'akauta he faiva hiva mo e hola, kaiha'asi pe haka-funga-haka he faiva haka].
'Oku 'i ai 'a e ngaahi 'aati fo'ou kuo hu mai ki Tonga, 'o hange ko e tufunga tongiukamea [material art of steel-cutting], nimamea'a tuimatala'i'aku [fine art of embroidering] mo e faiva 'akapupu [performance art of rugby-playing]. Ko ia ai, 'e lava ke to e ui he 'uhinga ko ia 'a e 'Akatemi 'Akapulu Tonga [Tonga Rugby Academy] ko e 'Akatemi Faiva 'Akapulu Tonga [Tonga Performance Art of Rugby-Playing Academy].
'O hange pe ko e kotoa 'o e tufunga, nimamea'a mo e faiva, 'oku tefito 'a e faiva 'akapupu he sino he'ene fakahu 'a e pulu he mata pe ava, 'o tatau pe 'a e sikalamu, laini-'auti, paasi, lele'i, molo, ulaki, 'aka-fakato, 'aka-fakatotolo, 'aka-tolopukiki, tata'o, 'aka-fakahu mo e ha fua -- 'o hange pe ko e makatu'unga 'a e faiva fanifo he sino he'ene fakahu 'o e papafanifo 'o fakaheke he mata pe ava 'o e ngalu / peau, 'a ia 'oku kamata mei he fasi-e-ngalu / ngalu-e-fasi ki he tuku-e-ngalu / ngalu-e-tuku, 'o fai toka'one mo e lau-kai. ['Oku ma'u mei heni 'a e lea Tonga heliaki ko e: "Tokanga he ko e ngalu 'e fasi!" 'Oku makatu'unga 'eni hono fakataha'i 'a e "fakakaukau" 'o e faiva 'akapulu mo e faiva fanifo mo e "fakahoko" 'o e faiva 'akapulu mo e faiva fanifo, 'a ia 'oku tefito he tatau mo e potupotutatau mo e faka'ofo'ofa / malie, 'o fakaola ko e mafana, vela mo e tauelangi.
Te u tatau atu ka e fai ha afe 'o lepatu'u pe mei tu'angalu he funga 'o e fakakaukau mo e manatu.
'Ofa lahi mo e hufaki,
Hufanga
Tt. 'Oku malie ma'u pe 'etau fakatoknga mo fakakaukau ki he langiloa hono fakahuafa 'a e Sitetiume Fakafonua 'o Tonga ko "Teufaiva"! ”