“ KO E HA 'OKU TAU TOE KOLEKOLE FAKA-LELEI AI KI HE PALEMIA KE FAKAMATALA MAI, KUO PALOPALEMA'IA LAHI 'A E AKO 'ETAU FANAU, PEA KO IA NA'A NE 'ULUAKI MALANGA'I MAI?
1. Ko Palemia 'Akilisi Pohiva na'a ne kamata hono tala 'i he kamata 'o e 2015 (TV Tonga mo Viola Ulakai), tokua ne lahi 'a e launga 'a e matu'a 'i he palopalema 'o e polokalama (software) komipiuta 'a e SPBEA.
2. Ko e kamata ia 'o e fokotu'u kaakaa ke fakahu mai ai 'enau fakakaukau faka-pone, mo e faka-famili: Kautaha 'a Piveni Piukala mo Siaosi Pohinva. 'Uluaki, kenau tala (a) kuo 'i ai 'a e palopalema faka-komipiuta, pea (b) kuo tolalao 'a e tu'unga ako 'a Tonga, pea (c) 'oku 'i ai 'a e taukei komipiuta 'e ha'u 'o fai e fetongi.
3. Na'e pulusi atu 'i he Nepituno, mo e toenga 'o e mitia 'i Tonga ni, 'a 'eku faka-fuofua ko e feinga eni 'a e Palemia ke faka-pone'i mo faka-famili'i 'a hono fetongi 'o e polokalama komipiuta 'a e SPBEA.
4. Na'e pulusi atu 'i he Nepituno (mo e nusipepa Niuvakai) 'a e faka-matala 'a Dr. Vesisio Pongi 'a ia na'a ne ako'i 'a Piveni Piukala mo Siaosi Pohiva 'i he SPBEA. Na'e pulusi atu 'ene tohi kia Peveni mo Siaosi 'e 'ikai lava 'e ha'a na polokalama komipiuta 'o faka-fetongi 'a e polokalama lolotonga 'a e SPBEA. Ko 'ena feinga ki he "raw marks" 'e hoko ko e palopalema'ia ai 'a e fanau ako mo e matu'a.
5. Na'e pulusi atu 'i he Nepituno, Niuvakai mo e toenga 'o e mitia Tonga 'a e faka-manamana mai 'a Siaosi Pohiva 'e faka'ilo au he ko e loi 'oku 'ikai ke 'i ai ha'a na kautaha mo Piveni Piukala. Hili ko ia, na'e tala tonu 'e Piveni 'i he faka-'eke'eke mo Viola Ulakai (TV Tonga) 'oku na kautaha ngaue mo Siaosi.
6. Na'e pulusi atu 'i he Nepituno, mo e Niuvakai, 'eku faka-totolo ko e faka-fuofua ki he mahu'inga 'o ha polokalama komipiuta mamafa pehe ni 'e laka 'i he pa'anga lau-miliona (multi-million dollar project). Pea ko e pa'anga lahi ia 'oku feinga ki ai 'a e Palemia ma'a Piveni mo Siaosi.
7. Na'e pulusi atu 'i he Nepituno, mo e toenga 'o e mitia Tonga, 'a e tala 'e he 'Ofisi 'o e Palemia, nusipepa Taimi 'o Tonga, mo e letio mo TV: "'Oku loi 'a Sione Mokofisi" 'oku 'ikai ha palani ke fakatau mai 'a e polokalama komipiuta mei a Piveni mo Siaosi ki he pa'anga laui-miliona.
8. Ko e 'uluaki totongi ena kuo totongi 'a Piveni Piukala TO$150,000 - $200,000; fiha hono totongi 'o Dr. Pongi mo hono kaungaa taki 'i he SPBEA 'i he 'ena folau mai ki Tonga ni 'o fale'i 'a e Palemia mo e kau Puleako?
9. 'I he 'eku faka-fuofua, kuo a'u 'a e fakamole ki he liliu ni ki he $500,000, 'a ia ko e 50% ia 'o e miliona, ka 'oku kei kamakamata 'a e ngaue ni.
10. Kuo tau mei a'u ki he miliona, ka 'oku te'eki ai vaevaeua 'a e fetongi polokalama komipiuta (software) na'e 'uluaki tala 'e Palemia 'Akilisi Pohiva. ”