‘Eke fakalao ‘e Paula Tupou hono tuku ia ki tu’a mei he Komisoni ‘Uhila ^Featured

Na’e hu foki ‘a Paula Tupou ‘o hoko koe taha ‘o e kau Komisiona ‘a e Komisoni ‘Uhila ‘a Tonga pea fokotu’u foki ia ki he lakanga koe CEO le’ole’o ‘a e Komisoni ‘o fetongi ‘a Lord Dalgety ‘i he mahina ko ‘Okatopa 2017.

Na’e kau foki ‘a Paula Tupou ‘i he le’o lahi ‘‘i hono teke ke fakahoko ha ngaue fakalelei ki he Komisoni ‘Uhila ‘a Tonga pehe ki he CEO he taimi koia ko Lord Dalgety pea tukuaki’i foki ki he ngaahi faihala kehekehe.

Na’e hu mo Senimili Tui’onetoa ‘i he mahina ko ‘Okatopa 2017 ‘o hoko koe Komisiona ‘i he Komisoni ‘Uhila ‘a Tonga pea na’e lahi ‘a e laaulea kiai ‘a e fonua tautautefito ki he hu ko'eni 'a Senimili he ‘oku ‘ofefine ‘aki pe ia ‘e he Minisita Pa’anga Pohiva Tui’onetoa ‘a ia ‘oku ‘i ai ‘a e mafai ke fokotu’u ‘a e kau Komisiona.

Na’e fakataha leva ‘a e Poate ‘a e Komisoni ‘i he ‘aho 17 ‘o ‘Okatopa 2017 ‘o fakapaasi ke fakamalolo’i ‘a Lord Dalgety mei he lakanga CEO ‘a e Komisoni pea ke hoko hake ‘a Paula Tupou ‘o le’ole’o ‘i he lakanga ka e kamata mei he faka’osinga ‘o Ma’asi 2018.

Na’e iku ke fakafisi ‘a Lord Dalgety 'i he'ene ta'efiemalie ki he nga'unu ko'eni pea hoko hake ai pe ‘a e Paula ‘i ‘Okatopa 2017 ‘o le’ole’o ‘i he lakanga CEO ‘a e Komisoni.

Na’e toe fokotu’u foki ‘a Senimili Tui’onetoa Fonua kene hoko koe Sekelitali ‘a e Komisoni ‘i he fakataha tatau.

Na’e ‘ikai ke fuoloa ‘a e lele mai ko’eni ‘a e Komisoni kuo kamata ke hoko ‘a e fehulunaki ‘i he va ‘o Paula Tupou mo Senimili Fonua pea iku ki hono tukuaki’i ‘e Paula Tupou ‘oku kaunga kau ‘a Seinimili mo e Minisita ‘i hono fakafaingata’a’ia’i ‘ene ngaue.

‘Oku kau ‘i he tukuaki’i ko’eni ‘a pehe 'oku fakahoko ‘a e ngaahi ngaue hala ‘i he Komisoni ‘o kau ai hono liliu ‘a e miniti ‘o e fakataha ‘a e Komisoni fekau’aki mo e ngaahi tu’utu’uni kia Paula kene fakahoko ka na’e ‘ikai fakapaasi ‘i he fakataha pehe ki he tukuaki’i ‘e Paula ‘oku fakafamili’i ‘e Seinimili mo e Minisita ‘a hono fakelele ‘a e ngaue ‘a e Komisoni.

Na’e fakalalahi ‘a e va ko’eni ‘o ‘iku faka’ilo ai ‘e Senimili Fonua ‘a Paula Tupou ki he Fakamaau’anga fekau’aki mo e fakamoveuveu mo e fakamanamana pehe ki he ‘ulungaanga ta’e taau ‘i he mahina ko Siulai.

Ko e ngaahi fakamoveuveu ‘a Paula Tupou na’e tukuaki’i kiai ko’ene tala ki he kau Komisiona ke ‘oua tenau fanongo kia Senimili he ‘oku vale pea na’a ne fakahoko ‘a e pango 'i he Fale Alea.

Na’e kau atu foki kiai ‘a e lea ‘a Paula Tupou ‘o pehe ‘oku toe si’i pea ne ‘ave ‘a e ngaahi me’a kia Lord Dalgety kanau sio kiai.

‘Oku pehe foki 'e Seinimili ia ko hono fakahoko ‘e Paula Tupou ‘a e ngaahi lea ko’eni makatu’unga ‘i he ‘ikai kene fiemalie ki hono toe tu’uaki ‘a e lakanga CEO lolotonga ‘oku kei le’ole’o ai.

Na’e iku foki ki he fakafisi ‘a Senimili mei hono lakanga ‘i he Komisoni ‘i he’ene loto pe ‘a ‘ana ke fakafisi ‘i he mahina pe kuo tau situa kiai.

Na’e fakahoko foki ha tohi mei he Sea ‘o e Komisoni ‘Uhila ‘i he ‘aho 24 ‘o e mahina ni ‘o fakahoko kia Paula Tupou ‘a hono fakamalolo’i ia mei he’ene le’ole’o ‘i he lakanga CEO ‘a e Komisoni ‘o makatu’unga ‘i he ‘ikai ke fe’unga ‘ene fua fatongia ‘o fakatatau mo e ‘amanaki ‘a e Komisoni.

Kaikehe ‘i he’ene a’u mai ki he ngaahi ‘aho ni kuo fakahoko ‘e Paula Tupou ha ngaue ke fakahoko ha fakatonutonu fakalao makatu’unga ‘i he’ene ta’efiemalie ki hono tuku ia ki tu’a mei he lakanga.

‘Oku tui ‘a Paula ko e ngaahi fatongia na’e tuku ange kiai kene fakahoko na’e ‘ikai ke paasi ia he fakataha ‘a e Komisoni ka na’e liliu ‘e Senimili mo e Minista ‘a e miniti ‘o e fakataha ko’eni 'o iku ki hono toe tanaki atu 'a e ngaahi fatongia 'oku 'ikai totonu ia kene fakahoko pea iku tukuaki'i ia kiai.

Na’e toe fakahu atu pe foki ‘e Paula Tupou ha’ane launga ki he ‘ofisi ‘o e Ombudsman fekau’aki moe kaveinga ni.

‘Oku te’eki foki ke mahino ha tu’utu’uni ‘a e Fakamaau’anga ki hono faka’ilo ko’eni ‘e Senimili ‘a Paula Tupou ki he anga ta’etaau pehe kiha aofangatuku mei he Ombudsman ka ‘oku lolotonga fakahoko pe foki he taimi tatau mo e ngaue ‘a e fakafofongalao ‘a Paula ke fakahoko ‘ene ‘eke ki he maumau mo e tu’unga ta’efakalao hono tuku ia ki tu’a ‘i he Fakamaau’anga.

Ko e kaveinga 'eni na'e lahi 'a e laaulea kiai 'a e fonua pea 'oku lahi foki hono talanga'i 'i he mitia.