Logo
Print this page

Tonga ko ‘etau ‘alu ki fe? Featured

Tonga ko ‘etau ‘alu ki fe?

Lau 'a e 'Etita

Tonga ko ‘etau ‘alu ki fe?: Totu’a e faihala mo e faihia

‘Oku ‘alu pe ‘aho mo e fakautuutu ange ‘a hono fehu’ia ‘o e halanga ‘oku ‘alu kiai ‘a e fonua pea ‘oku lahi mo hono fehu’ia ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e faitu’utu’uni ‘a e kau taki tukukehe ange ‘a e ‘alu ke fakalalahi ange ‘a e faihia ‘i he fonua mo hono fetuku holo ‘a e faito’o konatapu.

‘Oku fai ‘e he ngaahi kautaha mitia honau fatongia totonu pea poupou ki ai mo e mitia faka-sosiale hono ‘ohake ‘a e ngaahi kaveinga ‘oku kaungatonu ki he mo’ui ‘a e kakai mo hono fehu’ia ‘a e founga hono tataki ‘a e fonua.

‘Oku kau mai mo e kakai ‘o e fonua ‘i he talanga ‘i he mitia faka-sosiale ‘a ia koe faka’ilonga ‘o ‘enau ‘ilo mo ‘enau hoha’a ki he founga ‘oku fai’aki honau tataki pea ‘oku mahino mei ai ‘oku mo’ui ‘a e laumalie ‘o e temokalati.

‘Oku kehekehe ‘a e fakaanga mo e loto kovi pea kehekehe mo e taufehi’a mei he fatongia ko hono tala ‘a e mo’oni he ‘okapau ‘oku mo’oni ‘a e me’a ‘oku fai kiai ‘a e fakaanga pea ‘oku mahu’inga ke tali pea tau ako mei ai pea kapau ‘oku ‘ikai mo’oni pea ‘oku natula lau’i kovi’i pea ‘oku ‘osi fakatoka ‘ehe lao ‘a e feitu’u ke fakatonutonu mei ai 'i he founga maama mo faka-sivilaise.

‘Oku hoko foki ‘a e fakaanga ‘i he mitia mo e mitia faka-sosiale koe kuli le’o pea ‘oku tokoni lahi ki hono ta’ota’ofi ‘a e kau taki mei ha’anau homo atu ‘o hange ha fanga hoosi hola (hufanga he fakatapu).

Ko e ngaahi tu’utu’uni ‘oku hoko ‘i he Pule’anga he ngaahi ‘aho ni mo e founga ‘oku fai ‘aki ‘a e tataki ‘o e fonua ‘i hono ‘ai mahino ‘oku fu’u fakalilifu pea ‘oku ‘i ai ‘a e tokolahi ‘o e kau taki ‘oku ‘ikai ha’a nau teitei teteki pe tokanga mai ‘e taha ki he hoha’a mo e fakatokanga ‘oku fai mei he kakai.

Ko hono lolo ‘o e fakaanga mo hono fakamanamana’i ‘o e kau ngaue he Pule’anga mo ‘ene ngaahi poate koe founga faka-tikitato ia pea mo faka-papeliane pea koe me’a pango ‘oku lolotonga hoko ‘eni ‘i Tonga ni he ngaahi ‘aho ni.

‘Oku ‘ikai puli foki ‘a e tui ‘a e Palemia ‘o e ‘aho ni ki hono tuku fakatafa’aki ‘a e lao pea ko hono ola koe felekeu ‘a e founga ‘oku tataki ‘aki ‘a e fonua ‘o ‘ikai ke mahino pe ‘oku hu’u ‘a e fonua ki he halafononga fe.

Kuo lahi ‘a e mo’ua pa’anga ‘a e Pule’anga ‘i he ngaahi fakatonutonu mo hono tukuaki’i hala’i ‘a e kakai ‘oku nau taufehi’a kiai pea ‘oku ‘amanaki ke toe lahi ange ‘i he kaha’u.

Kuo nau mamau'i 'a e ngaahi aleapau pea teke mo e ngaahi kaveinga 'oku 'ikai ke faka-Konisitutone.

Kuo fekau’i ‘i he founga kehekehe ‘a e kau taki ‘o e ngaahi Potungaue ‘a e Pule’anga mo e ngaahi Poate kenau fakafisi mo malolo mei he ngaue.

Ko e fakamuimui taha ko hono fekau ‘a e pule ‘o e Poate Taulanga ke malolo mei he ngaue ko’ene feinga ke fakamavahe’i ‘a e ngaahi vaka ‘o e taha ‘o e kau Minisita mei he Uafu Faua pehe ki hono ‘eke honau mo’ua ‘oku laukilu ki he fonua.

‘I he taimi tatau ‘oku nima’aki ‘e he Pule’anga ‘a e kakai siokita, fakalai mo fakahekehe mo ta’e’ofa ke fakahoko ‘enau ngaahi faka’amu pea ‘oku ta’e’amanekina ‘a e kakai 'e ni'ihi ‘oku taku ‘oku nau poto kenau fakahoko ‘a e ngaahi faka’amu faka-tikitato ko’eni.

‘Oku fakautuutu ‘a e hiki e totongi e tukuhau pehe ki he koloa pea kuo pikoua ‘a e tu’a ‘o e kakai he feinga kenau manava.

'Oku 'ikai ke holo 'a e totongi 'a e ngaahi sevesi 'a e Pule'anga pea hange ha loketi 'a e patiseti 'a e fonua ka 'oku kei ma'ulalo 'a e koloa hu atu moe pa'anga hu mai.

‘Oku holo ‘a e tu’unga ‘o e ako pea koe sipoti ‘oku ‘i he tu’unga moveuveu mo ‘ikai faka-polofesinale hono fakalele pea kuo feinga ‘a e pule’anga kene pule’i ‘a e sipoti ‘i he fonua ‘o fou 'i he founga fakamalohi mo fakamanamana.

‘Oku kaka ‘a e kalafi ‘o e faihia ki he ‘ataa pea lahi mo e mate he hala pehe ki hono fetuku holo ‘a e faito’o konatapu.

‘Oku toe fakaleleloto foki ko hono tala ‘e he Palemia pehe ki he Minisita Polisi ‘oku nau ‘ilo ‘a kinautolu ‘oku nau fetuku holo ‘a e faito’o konatapu ka ‘oku ‘ikai hanau mafai kiai.

‘Oku fakahoko mai ‘e he konga 'o e ngaahi me’a ‘oku hoko hotau ‘atakai hange koia 'oku ha konga lalahi 'i 'olunga ‘a e vaivai ‘a e tu’unga hono fakalele ‘o e fonua pea muimui mai mei mui ‘a e fehu’i ki Tonga pe ko ‘etau ‘alu nai ki fe?.

 

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.