“ 'Oku ou fakamalo atu Talamatangi he tapa kuo ke fai, pea 'oku 'uhinga fakaako mo faka'aati (mo fakalotu) 'ae kolomu ko 'eni: "Fonua moe Tala / Culture and Language" he "Nepituno" koe talanoa kihe ngaahi 'ilo (knowledge) moe poto (skills) 'oku ma'u he ako (eductation) fakaTonga, 'aia 'oku fa'oaki he fonua (culture) mo fetu'utaki he tala / lea (language) he ta moe va, 'o 'uhinga ke tau tanaki kiai he funga 'oe maama, mahino, fiefia moe melino kae 'ikai koe fetau moe fakakikihi, 'aia 'oku lava ko ho'o toitoi mai mo ngaue'aki 'ae hingoa fakatenetene.
'Oku 'ataloa 'ae kolomu ke fai ai ha talanoa fakaako lelei mo maau, pea 'o kapau 'oku 'iai ha'o ma'u pea ke tanaki mai ke tau fevahevahe'aki mo fe'inasi'aki kae hange 'oku ke tu'utau mo fakamoveuveu. Na'a ku talanoa tau'ataina kihe lea 'a Peni Tutu'ila: "'Oku lahi ange 'ae taimi teke he taimi lele" he 'oku malie atu mo loloto fau, 'aia 'oku fakata'anga / fakamaau mo fakatufungalea / fakafaivalea hono anga, 'o 'ikai hange koe lea na'a ke fokotu'u mai: "'Oku lahi ange 'ae taimi taki he taimi heka," 'o tokehekehe 'ene to'onga.
Na'e 'ikai keu ngaue'aki 'ae lea 'a Faifekau Dr Sione Latukefu ko 'ene palofesa ka na'a ku ngaue'aki 'ene lea ko 'ene malie mo loloto pe 'iate ia, 'o mu'aki'aki 'ae vaka mai ai 'ene fale'i kihe fanauako, 'aia 'oku 'ikai fihia ia he faka'uhinga mohu polopalema na'a ke fai. Na'e kau he'ene lea 'o pehe, "Na'a ku nofo 'o kumi ha lea 'e tuha moe taau moe 'alunga moe tukunga 'oe semina 'ae fanauako pea na'a ku fatufau ha lea fo'ou, 'aia koe fai ke hulu koe fai ke maumau."
'Oku fefe keke toe sio kihe 'uhinga pea toki vakai 'ae ma'ungatala! Koia ai, Talamatangi 'oku ou fokotu'u atu keke tuku mai ho'o koloa 'ilo moe poto fufu mo fonu ke tau vahevahe mo 'inasi ai, 'aia 'oku kau kotoa pe kihe fakahulu mo fakalahi 'etau ngaahi nge'esi kato / ipu maha!
'Ofa hulu moe manatu fau,
Hufanga ”