Viliami Tungī Mailefihi ^Featured

Ko e ‘eiki ‘a Tungī Mailefihi ko Siaosi Tuku’aho ‘a ia na’e hoko koe Palemia ‘o Tonga mei he ta’u 1890 ki he ta’u 1893. Ko e ‘ene kui tangata ko Tungī Halatuituia. Ko e laini tukufakaholo Tungī mei Tatakamotonga koe tuku’au mai ia mei he laini Ha’a Tu’i Takalaua.

Ko ‘ene fa’e ko Mele Siu’ilikutapu ‘a ia koe mokopuna ia ‘o e Tu’i Vava’u ko Fīnau ‘Ulukalala III (Tuapasi). Na’e hoko ‘a Tungī Mailefihi koe Pilinisi Kalauni ‘o Tonga lolotonga ia ‘oku te’eki ke ‘i ai ha ‘alo ‘o e Tu’i II Siaosi Tupou II kimu’a ia pea toki ‘alo’i ‘a Sālote ‘a ia na’a na toki ta’ane kimui ‘i he ta’u 1917.

Na’a ne ako ‘i he Kolisi ko Tupou pea na’a ne hoko atu ki he Kolisi Newington ‘i Senē ‘i he ta’u 1896. Na’e kau foki ia ‘i he kau Nōpele ‘e toko fitu ‘i he fonua na’a nau ako ‘i he kolisi ‘iloa ni. Na’a ne kau foki ki he Siasi Uēsiliana Tau’ataina ‘o Tonga.

Ko Viliami Tungī Mailefihi ‘a e fili ‘a ‘Ene Afio Siaosi Tupou II ke ta’ane mo Sālote neongo na’a na vā mama’o ‘aki ‘a e ta’u ‘e 12 mo e māhina ‘e 5. Na’e hoko ‘a e ta’ane ko ‘eni ke toe makape hake ai ‘a e tu’unga ‘eiki ‘o Viliami Tungī Mailefihi tukukehe ange ‘a e ngaahi monu’ia ki he taloni ‘a ia na’e fakapatonu kiate ia mo hono hako.

‘Ikai ngata ai ka na’e tokoni lahi ‘ene taukei mo ‘ene matu’otu'a ange ki hono faka’uto’uta ‘a e pule ‘a Kuini Sālote Tupou III ‘i He’ene hoko ki he Taloni koe Kuini ‘Ofeina ‘o Tonga ‘i he ta’u 1917. Na’a ne hoko koe Palemia ‘o Tonga mei ta’u 1923 ‘o a’u pe ki he’ene pekia ‘i he ‘aho 20 ‘o Siulai ta’u 1941 ‘i hono ta’u nimangofulu ma fā (54).

Na’e mahino pe ‘i he ‘Otu Tonga ni ko hona hako tenau fālute ‘a e ngaahi ha’a Tu’i lalahi ‘o e fonua; Ha’a Tu’i Tonga, Ha’a Tu’i Takalaua mo e Ha’a Tu’i Kanokupolu hangē pe koia kuo hoko ‘i he ngaahi ‘aho ni.

Na’e ‘i ai hona ‘alo ‘e toko tolu ‘a ia ko Pilinisi Taufa’ahau ‘a ia na’e hoko ki he Taloni ko Taufa’ahau Tupou VI, Pilinisi Tuku’aho (Pekia) mo Pilinisi Fatafehi ‘a ia na’e ‘hoko ki he hingoa Tu’ipelehake.