Logo
Print this page

Faingamalie ke langa hake ‘a e Sekitoa ki he Takimamata mo e Tu’unga Faka’ekonomika Featured

Chinese tourists in Tonga Chinese tourists in Tonga

Nuku'alofa, 10 Sune 2016. ‘Oku ‘i ai ‘a e ‘amanaki ‘a e Pule’anga ‘e toe langa’i hake ‘a e sekitoa ki he takimamata mo e ‘ekonomika ‘a Tonga ni.

Ko e hiliange 'eni ‘a hono tali pea fakamo’oni ‘a e ‘Eiki Palēmia, Samuela ‘Akilisi Pohiva pea mo e ‘Amipasitoa Siaina ki Tonga ni, Mr Huang Huaguang ‘aneafi ‘a e aleapau ‘i he vā ‘o e Pule’anga Tongá pea mo e Lepupilika ‘o e Kakai ‘o Siaina ‘o felotoi ke faka’ata ‘akinautolu ‘oku nau ma’u paasipooti  taautaha Tonga mo Siaina ke tu’uta ‘ikai toe fiema’u ha visa ki he ongo fonua ni.

Na’e me’a ‘a e ‘Eiki Palēmia ‘i hono fakamo’oni ‘o e aleapau ni, “ ko e taha eni ‘o e tu’unga ma’olunga ‘o e fengaue’aki mo Siaina pea te ne hanga ‘o e toe tu’uaki ‘a e fengaue’aki fakakaume’a, langa hake ‘a e Takimamata pea mo e ngaahi sekitoa fekau’aki, tokoni ki he tu’unga faka’ekonomika pea fakafaingamalie ‘a e fengaue’aki ‘a e kakai ‘o e ongo fonua’.

Ko e aleapau ni te ne ‘oange ki he tokotaha Siaina folau’eve’eva mai ki Tonga ni pe ko ha tokotaha Tonga folau’eve’eva ki Siaina ke ma’u ha’ane visa ‘aho ‘e 30 ‘i he’ene tu’uta he mala’evakapuna.  Ko kinautolu ‘oku nau faka’amu ke toe nofo loloa atu he ‘aho ‘e 30, ‘i he ‘uhinga ko e ako, ngaue pe ke nofo he fonua ko ia, kuopau ke kole ‘enau visa kimu’a pea nau toki tu’uta.

‘Oku fie fakamahino ‘e he Pule’anga ko e aleapau ni na’e fai ‘a hono fakakaukau’i lahi pea ‘oku mateuteu ‘a e Pule’anga ki hono tokanga’i. ‘I Tonga ni, ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi kautaha (Tour Operators) kuo ‘oange ‘enau ngaahi laiseni ke nau tokanga’i ‘a e kau folau ‘eve’eva mai mei Siaina ki Tonga ni, mei he’enau tu’uta ki he’enau foki. ‘A ia ko e ngaahi kautaha ko eni ‘oku nau malu’i (guarantee) ‘a e kau folau ‘eve’eva mai, te nau ha’u pea nau foki.  ‘E toe tokanga foki mo e Potungaue Immigration ki hono vakai’i ‘a e kau folau mai mei Siaina ki Tonga ni ‘o ngaue’aki ‘a e faingamalie ni,  ke mahino ‘oku nau foki ‘i he ‘osi ‘a e ‘aho ‘e 30, pea kuo ‘i ai mo e lao ke ngaue’aki kiate kinautolu ‘e laka hake ‘enau nofo ‘i Tonga ni he ‘aho ‘e 30, he’e lau kuo nau nofo ta’efakalao, ‘o tatau pe mo e kau Tonga ‘e folau atu ki Siainá.

‘I he taimi tatau ‘oku tui ‘a e Pule’anga ‘e hoko eni ke toe toe langa’i hake ai ‘a e sekitoa ki he Takimamata, he ‘e toe tokolahi ange ‘a e kau folau ‘eve’eva mai ki Tonga ni mei Siaina.  Na’e kau foki ‘a e maketi takimamata ‘o Siana ‘i hono fakataumu’a ki ai ‘a e interview ‘a e ‘Eiki Palemia ‘i he makasini Forbes ‘i he ta’u kuo’osi, he na’e liliu ‘a e interview ‘o paaki ‘i he lea faka-Siaina ko hono tu’uaki ‘a Tonga ni.  Ko ia ‘e fiema’u e kakai Tonga ke tau toe mateuteu ange hange ko e ngaue fakamea’a (handicrafts) mo e ngaahi fale talitali’anga kakai (accommodation) mo e ngaahi sevesi ko ia he ‘e toe lahi ange hono fiema’u.  ‘E tokoni eni ki he tu’unga faka’ekonomika ‘a e kakai pea ki he fonua fakalukufua.

‘Oku fakatokanga’i foki ‘e he Pule’anga ‘oku kau ‘a e kakai ‘o Siaina ‘i he kau folau‘eve’eva ‘oku fakautuutu ki he tokolahiange ‘i he kau folau ‘eve’eva mai ki he ngaahi fonua ‘o e Pasifiki, pea ‘oku kau ‘a Tonga ni ‘i he ngaahi fonua fakamuimui ‘o e Pasifiki ke fakahoko ai ‘a e aleapau ni mo Siaina.   ‘Oku ‘i ai e ‘amanaki ‘e hoko e aleapau ni ke toe tokolahi ange ‘a e kakai folau ‘eve’eva mai ki Tonga ni fakalukufua ‘i he kaha’u pea te ne langa hake ‘a e sekitoa ko eni pea mo e ngaahi sekitoa felave’i.

'Ofisi Palemia, Nuku'alofa.

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.