Menu
cache/resized/7a303faa48902efd848c7494b9385c2b.jpg

RED

Rapid Engineering Diagnostic

Specialize in:

...

Fakatau Nima Kilu ($500,000) Potungāue Ngaahi Ngāue Lalahi Me’angāue ‘a Tomifā Paea Featured

Ngaahi Me'angaue 'a e Vava'u Construction 'a Tomifā Paea Ngaahi Me'angaue 'a e Vava'u Construction 'a Tomifā Paea

Nuku’alofa,  7 ‘Okatopa 2015. ‘Oku lolotonga fakahoko ‘a e ngāue ‘a e Potungāue ki he Ngaahi Ngāue Lalahi ke fakakakakato ‘a e ngāue ki hono fakatau mai ‘e he Potungāue ‘a e ngaahi me’angāue ‘a e Kautaha Vava’u Construction ‘a ia ‘oku Pule’i ‘e Tomifā Paea.

Ko e ngaahi me’angāue ko’eni ‘oku lava ke mamata kiai ‘a e tokotaha kotoa he ‘oku nau pākingi kotoa ‘i Poutaha ‘o hoko atu ki ke Falekoloa Sonasi (EM Jones) ‘a ia ko e ‘elia foki ‘eni na’e ngāue’aki ‘e he Kautaha Vava’u Construction lolotonga ‘enau tanuhala na’e fakahoko ‘i Tongatapu ‘i he ngaahi ta’u kuo maliu atu.

Na’e tali foki mo fakapaasi ‘e he Kapineti ‘e fakahoko ‘a e fakatau mai ko’eni  pea ‘oku fe’unga ‘a e mahu’inga ‘o e me’angāue ko’eni mo e pa’anga ‘e Nima Kilu ($500,000) pea koe me’angāue ko’eni ko e me’angāue sekeniheni pea na’e ‘osi ngāue’aki ‘e he Kautaha Vava’u Construction ‘i he ta’u nai ‘e 4 kimu’a ‘eni mo hono ‘amanaki fakatau atu ki he Potungāue ‘a e Ngaahi Ngāue Lalahi.

‘Oku ‘i ai ‘a e hoha’a lahi heni ki he tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e teuaki fakatau koeni he ko e ngaahi me’angāue ko’eni ‘oku lava ke mamata atu pe kiai ‘a e kakai ‘o e fonua mo ‘ilo’i ‘a e tūkunga ‘oku ‘i ai pea ‘oku lahi ‘a e ngaahi me’angāue ai ‘oku ‘osi mahino mai pe kuo nau si’i tō tau. ‘Oku ‘i ai mo e konga ‘e fu’u fiema’u lahi ia ‘e ha misiume makatu’unga ‘i hono motu’a mo e motolo ‘oku ‘i ai he ‘oku faingata’a ke toe ma’u.

‘Oku fehu’ia heni pe ‘oku fakahoko ‘a e ngāue ko’eni ‘o fakatatau ki he lao fakatau ‘a e Pule’anga (Procurement Regulations) pea na’e fakahoko hano fakamahu’inga ‘e ha kau fakamahu’inga tau’atāina pe ‘oku kei lele pe he founga na’e faka’ilo Faka Fale Alea ai ‘a Minisitā ‘o e Potungāue ko’eni ‘Etuate Lavulavu.

‘Oku ‘i ai ‘a e hoha’a lahi faufaua heni ‘a e kakai ‘o e fonua he ko e fakatau ‘eni ‘oku lolotonga fakahoko e ngāue kiai ke fakahoko ‘e he Potungāue tatau mo e Minisitā tatau pea ‘oku fehu’ia lahi ‘a e tu’unga falala’anga ‘o makatu’unga he ngaahi me’a kuo ‘osi hoko pea kuo  fakamo’oni’i.

‘Oku toe fehu’ia foki mo hono kei talitali tu’u ‘e he Kapineti ‘a e ngaahi fokotu’u ‘oku ‘oatu mei he Minisita ko’eni lolotonga ia ‘oku nau ‘ilo pe ki he ngaahi palopalema ‘e fehangahangai moe Pule’anga ‘ikai ngata ai ka ‘oku ‘ikai kenau kui pe po’uli (hūfanga he fakatapu) ka ‘oku nau malava pe ‘o mamata ki he tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi me’angāue ko’eni.

‘Oku mahino foki ‘a e vāofi ‘i he vā ‘o e Minisitā ko’eni mo e tokotaha ‘oku ‘a’ana ‘a e me’angāue Tomifā Paea pea ‘oku ‘ikai puli ‘i he fonua ‘a e ngaahi fakapale kuo fakahoko ‘e he Minisitā ko’eni kia Tomifā Paea ‘o hangē kohono fakanofo ke Sea he Poate Fale’i ‘a e Takimamata pea ko’eni kuo ‘amanaki ke fakatau mai mo e ngaahi naunau fakamisiume ko’eni ke tokoni ai pe ki he tauhi vā ko’eni ‘i he funga ‘o e ivi mo e pa’anga tukuhau ‘a e fonua.

Na’e fakahoko foki ‘i he funga ‘o e tauhivā ko ‘eni mo e feinga ke totongi ‘e he Pule’anga ‘i ha founga pe 'e malava ai 'a e nō lau miliona ‘i he Pangikē ANZ ‘a Tomifā Paea ka 'oku ‘i ai 'a e fakamatala falala’anga ‘oku ki'i mohetolo atu ‘eni he ‘oku ki’i tō atu ia ki he moana vavale.

‘Oku ‘osi talamai tonu pē ‘e he hisitōlia ngāue ‘o e Minisitā ko’eni ‘i he fo’i mahina pe ko’eni ‘e 10 ‘o e Pule’anga ‘o ‘Akilisi Pōhiva ‘a e tu’unga ta’e falala’anga mo’oni pea ko e fatongia totonu ‘eni ‘o e mītia mo e kakai  ‘o e fonua ke ‘oatu ‘eni telia na’a fanongo mai aa ‘a e Palēmia pea fakahoko a ha ngāue ki he fa’ahinga founga ngāue ko’eni.

Kaikehe kapau ‘oku tu’ulāhoko ai pē ‘a e fakatau ko’eni lolotonga ia ‘a e fakatatali ‘a e fonua ki ha tautea ‘o e Minisitā ko’eni ‘e fakahoko ‘e he Palēmia fakatatau ki he’ene palōmesi pea ‘oku mahino mai ko hono tukuange ‘eni ha faingamālie ke fāngota faka’osi ai leva ‘a e Minisitā ‘i he kakava ‘o e kakai moe ivi ‘o e fonua kae toki fakahoko hono tautea pe ko hano toe fakapale’i.

‘I he taimi tatau ‘oku ‘i ai 'a e fifili pe koe hā ‘a e lelei ‘a e Palēmia mo e Kapineti ‘e ma’u mei heni.
    

9 comments

  • Totonu
    Totonu Monday, 16 November 2015 21:01 Comment Link

    Sione Mokofisi KOe kuma na kuo fuoloa si'ene namu ha'aha'a (hufanga he fakatapu).'Oku te'eki longo hifo 'ene kaiha'a mo hono foha he kakava 'o e kakai kuo ne toe 'ai e fo'i fakanafala ko 'eni.'Oku ou tui 'oku 'ikai toe 'uiai ha atamai ia 'oe kapineti,moe kau tauataina he kuo tala ia e Mateni faka'ofa fiho 'o Lavulavu he koe uta 'e 8000 na'e fai 'aki e ngaue.Sione vakai'i atu he 'oku 'ikai tetau vale (hufanga he fakatapu)he kapau koe 8000 kuo fai atu e tanu ia 'i Niuatoputapu.Kou fokotu'u atru Tama Tonga Tu'u 'O Ngaue Ke Poupou Ki He Lotu Ke Malu'i "a Tupou,

    Report
  • Talofa
    Talofa Monday, 16 November 2015 11:00 Comment Link

    Ka ko e me'a pe he 'oku faka'ofo'ofa mai ange 'u misini ia he'ene 'asi he 'u taa he 'ete sio totonu. Ka kou sai'ia ke fai mo fakatau, fai mo tau Bankrupt pea nifi 'a Greece katau nefe kitautolu.

    Report
  • Halataufa
    Halataufa Wednesday, 11 November 2015 11:34 Comment Link

    Ikamanu 'oku sai pe fakatau ia ka koe lao ki he fakatau mai (procurement regulations) kuopau ke fakamahu'inga (valuation) 'e ha kautaha taukei fakamahu'inga tau'ataina 'e 3 kae ma'u 'a e mahu'inga totonu. Koe fakamahu'inga 'o e me'angaue ko'ena koe fai pe 'ehe Pule ngaue 'Enisinia 'a e Potungaue 'a ia 'oku 'ikai tau'ataina. 'Oku ai e tu'utu'uni ke muimui kiai. Faka'amu 'oku mahino atu.

    Report
  • ikamanu tuipulotu
    ikamanu tuipulotu Wednesday, 11 November 2015 09:55 Comment Link

    Okapau oku keingaue as ngaahi meangaue mamafa ko eni pea fkpapauii ehe Tafaaki enisinia oku sai pe ,koe monuu lahi eni lahi pea ai koe ha Ha hano kovi ke Aonga atu kihe ngaue ae potugaue ko eni. Lava o mau mai e fkikiiki pe koe ha fua e u mea ko eni.Loader e fiha?.loki?,etc? This is a good buy.malo e gauge.

    Report
  • Sione Tomasi
    Sione Tomasi Tuesday, 10 November 2015 13:51 Comment Link

    Poupou atu ki he Minista ko Lavulavu moe teuteu langa mesiume ma'ae Potungaue Lalahi. Kole atu kapau 'e lava ke fakatau atu moe ngaahi misini maumau 'oku fokotu'u he maka 'i Pili ke tokoni atu ki he'etau fokotu'u misiume.

    Report
  • Mamahii Fonua
    Mamahii Fonua Sunday, 08 November 2015 21:59 Comment Link

    Koe tohi 'ena 'a e fale'i fakalao 'a e Potungaue 'a e Ngaahi Ngaue Lalahi Posesi Bloomfield 'o fale'i fekau'aki mo e teuaki fakatau ko'ena.

    I n t e r n a l M e m o

    TO: To: Acting CEO
    Cc : Director Corporate
    : Director Land Transport
    : Director PPD

    21st August, 2015

    FROM: MOI Legal Specialist/Posesi Bloomfield - Advice No. 216/2015

    SUBJECT: MOI Legal Advice re Procurement of Vava’u Construction Equipment

    Dear Fotu,

    Subject matter was referred to me this morning for advice by Mandie (through Liu). My advice is as follows;

    1. Contract for purchase has been signed by all parties (with Pesa on behalf of the Ministry). My understanding of Procurement procedures is that we first get approval from procurement before signing the purchase agreement. This will be a problem for the Ministry of Finance.

    2. Vava’u Construction Equipment (VCE) may seek to enforce the agreement, but I am comfortable that no Government Procurement Contract is enforceable until it is approved by the Ministry of Finance. This is sole source procurement and I do not see any supporting documents for the use of this method.

    3. The Ministry will need full written authorization from the Acting CEO, the Hon. Minister, and a Cabinet paper if Procurement Regulations are to be ignored.

    4. This was the first time I have seen the contract. The contract is extremely inadequate as an official Government Document to fully protect the Government. What redress does the Government have if the equipment is substandard? What redress does the Government have if the equipment is currently used as security by a Bank/Lender?

    5. I had advised previously that all Ministry contracts should be drafted to a minimum standard, and provided templates for a number of legal agreements, including purchase. This contract is a 1 page document for the purchase of $500,000 worth of equipment, via sole source, and signed already. There should have been many other normal contractual terms in this agreement, which have been left out. We can draft a new revised agreement for your consideration.

    6. The valuation for this equipment should be confirmed with Maile, and possibly get an independent valuation.

    7. Suggest a credit check (with Banks and Lenders) be run to ensure the equipment is free and clear of all legal obligation.

    Best,
    Posesi.

    Report
  • Sione A. Mokofisi
    Sione A. Mokofisi Sunday, 08 November 2015 20:46 Comment Link

    'OKU OU TOE NĀMU'I HA KI'I KUMĀ: (Fk-tapu atu) Ko e fo'i vai Tonga eni 'e taha kuo toe vilo'i mai 'e he Minisitā kaiha'a, kākā, mo e maumaulao (corrupted) ko 'eni. Ko e maumaulao mo e kākā'i 'e koloa mo e pa'anga 'a e Pule'anga tu'o fiha eni kuo hikinima ki ai 'a e Kapineti, mo e Palēmiá? Mei honau lēkootí, tetau lava ai 'o faka-'uhinga'i fk-totolo (inference logic) ko e ki'i kumā mate pē mo 'eni. Fakapō e va'inga'aki e pa'anga 'a e Pule'angá...
    (1) Ko e hā 'oku fakavave'i pehē ni ai 'a e fakataú ni? 'Ikai na'e founga peheni pē 'a hono foaki e ngaahi ngāue tanu hala mo e foasoa 'o Vava'u ki he foha 'o Lavulavu?
    (2) Kuo sivi'i e ngaahi me'a ngāué ni pe 'oku kei toe honau laumālié?
    (3) Pe ko e fiema'ú ha fa'itoka 'o e ngaahi mīsini ngāue mamafá ni (heavy equipment) ke hoko ko e mēsiume 'o Lavulavu pea mo Tomifā?
    (4) Pea tenau toki kakata mai mei Las Vegas ha 'aho vavé ni pē: "Potoange pē 'emau ta'e akó he fu'u kau poto fuhifuhi mata'itohí mo 'enau kau loea, mo 'enau kau Nōpelé."

    Report
  • Sina
    Sina Saturday, 07 November 2015 16:22 Comment Link

    Tau ta foki a tautolu o lotu 'ata'ata pe mo sio Ki langi. Kae tuku ke lele Ki pule'anga mo hono kau Taki o oho tu'ulu he kelianga maka a Lavu moenau palaku moui mai. Fakalangata'aki kakai pakupaku lohiakii mautolu kakai e fonua kemau poupou mo Fili kia nautolu pea nau hu Ki loto pea ngalo mautolu ia. Sihova e tokoni mai Ki homau mamahi he Ko Koe ae fakamaau totonu....

    Report
  • Sifa
    Sifa Saturday, 07 November 2015 13:56 Comment Link

    Na'e talaki 'e he Kapineti he kamata'anga mai pe 'o e ta'u ni, tenau toki kamata he'enau ngaahi palani 'i Siulai 2015, he tenau fakaa'u ai leva e ngaahi palani 'a e Pule'anga motu'a. Tau nofo kotoa mo e fakatetu'a ki he'enau kamata 'i Siulai. A'u 'o 'ohake 'e he Fanau 'a Akilisi he feisipuka ko Siulai e kamata ai e Pule'anga fo'ou pea tenau vakili e me'a lahi 'o e ngaahi Pule'anga kimu'a. Koeni ko Novema eni, ko e me'a pe 'oku tau sio mata ko hono vakili 'e Lavulavu 'a e totongi tukuhau 'a e kakai 'i he lotolelei kiai a e Kapineti. Tau sio mata he folau ta'emalolo 'a e Palemia mo e Hou'eiki Kapineti.
    Pea kuo te sio atu leva kita ia, ta 'oku nau tatau kotoa pe, Lavulavu mo e toenga 'o e Kapineti mo honau kau poupou ko enau taumu'a pe 'akinautolu ko e faka'auha, kakaa 'oku fakautuutu, ko e loi mo e fasitutu'u ko e konga lahi ia o enau moui, toe kau atu kiai mo e tama mo'ua lahi koeni ko Tomifa, 'alu 'o no lahi pea ha'u ke fakafihia e Pule'anga kiai pea ko 'ene fakafihia atu ai pe ia mo e kakai e fonua.
    Ta ko si'otau mamahi he'ikai ke toe 'osi!

    Report

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

back to top