Hokohoko lelei hono Lohiaki’i e fonua: Tōtu’a Folau Palēmia & Kau Minisitā pea Hikitō ngāue’aki ngaahi me’alele Pule’anga Featured
Palemia mo e Kau Memipa Kapineti
Nuku'alofa, 7 'Okatopa 2015. Kuo mahino lelei mai ki he fonua ‘oku ‘ikai fakahoko ‘e he Palēmia mo ‘ene Kapineti ‘a e tukupā na’a nau fakahoko ‘i he’enau kamata mai pē he fatongia ‘e fakasi’isi’i ‘a e folau ‘a e Hou’eiki mēmipa ‘o e Kapineti.
Na’e toe fakahoko mo e tukupā ‘e ‘ikai kenau toe ngāue tu’a taimi ‘aki ‘a e ngaahi me’alele Pule’anga pea ‘e tau pē foki ‘i he ngaahi Potungāue ‘a e ngaahi me’alele hili ‘a e taimi ngāue.
Kuo mahino mai foki ko e koto loi ‘eni ki he fonua mo hono kakai pea ‘oku ‘alu pē ‘a e taimi ke toe fakalalahi ange ‘a hono fakahoko ‘a e ngaahi fakapatū loi pehe ni kae hili koia ‘oku fakahoko ‘a e me’a kehe ia. Kuo sio mata mo e kakai 'o fakamo'oni'i 'oku hoko totonu 'a e ngaahi me'a ko'eni pea 'oku 'i ai 'a e totonu ke 'ohake 'eni ke 'ilo kiai 'a e kakai 'o e fonua telia na'a pehe 'e he ni'ihi ko'eni 'oku 'ikai ke fai ha 'ilo ki he'enau me'a 'oku fakahoko.
‘Oku ‘i ai ‘a e Potungāue ia ‘oku ngāue’aki pe ‘e he sekelitali (PA) ‘a e Minisitā ‘a ia na’a ne fili mai mei hono vāhenga fili ‘a e me’alele ‘a e Potungāue ‘o ‘alu ai ki honau ‘api ka ‘oku ‘utu kotoa pe ‘eni ‘e he Potungāue tukukehe ange ‘a e ’ikai ha totonu fakatatau ki he tu’utu’uni ngāue kene ngāue’aki ha me’alele.
Kuo heva atu e lahi ia ‘o e folau ‘a e Palēmia mo ‘ene kau Minisitā neongo ‘oku te’eki ke ‘osi e ta’u ni mei he lahi ‘a e folau ‘a e Kapineti ‘o e Pule’anga motu’a ki he ta’u ‘e taha pea ko e fakamole ‘oku ‘eve’eva atu ia he laukilu lahi. Ko e Palēmia 'oku fu'u lahi fau 'ene folau pea lahi mo e taimi ia 'oku mama'o ai mei he Fale Alea.
Ko e me'a mahu'inga ia ketau tokanga kiai heni ko hono tala ‘a e me’a kehe kae fakahoko ‘a e me’a kehe ia ki he kakai mo e fonua. ‘Oku hokohoko lelei hono fai ‘a e fa’ahinga to’onga ko’eni ‘e he Pule’anga ko’eni pea ‘oku mahino mai kuo hoko ‘a e loi ia ko e me’angāue angamaheni kenau unga mei ai.
‘Oku toe fakaloloma he ‘oku ‘alu pe ‘a e taimi ia mo e ‘ikai pē ha tokanga mai ia ‘e taha pē ‘e ufi mai ‘a e Pule’anga ia ki he sio atu ‘a e kakai mo e fonua. ‘Oku tu’utelinga ‘a e kakai ‘o e fonua ki he faka’ilo faka-Fale Alea ‘oku lolotonga fakahoko ka ‘oku tautoloi pe ‘e he tafa’aki Pule’anga ‘i he ‘uhinga tatau ke kaufaki’i ‘a loi he kuo nau taha ‘i he toto mo e kakano. 'Oku mahino mai 'a e ta'au 'oku hu'u atu kiai pea kuo hā mai he ngaahi malanga poupou 'a e Hou'eiki Minisitā 'i Fale Alea ke ta'ofi e faka'ilo faka-Fale Alea.
Ko e founga 'eni 'o e pule faka-Tikitako pea 'oku fepoupouaki 'a e kau taki mo femalu'i'aki he 'oku 'ikai toe kehe ha taha. ‘Oku mo’oni heni e lau ‘a e himi SUTT “ko tonu ‘oku lusa pe kaukaua pe ‘a loi”. ‘Oku tau faka’amuange ke ‘oua na’a ‘ohovale pe kuo hoko e loi ia ‘o mo’oni 'i he ki'i fonua ‘oku taku ko e fonua lotu.
