Holomui Polokalama Faka-Takimamata ‘i he Uafu Vuna?: Ola nai ‘o e Ngāue Ta’e Palani? Featured
Tohi Ki he 'Etita
4 'Okatopa, 2015.
Kataki pe ‘Etita kae halatu’u atu ‘a e ki’i fakahoha’a ko’eni ke fai pe ha tokanga kiai kapau koe ‘asenita ngāue ‘a e Pule’anga ko'eni ke fakasi’isi’i ‘a e fakamole noa’ia.
Ko e me’a mālie ‘eni kuo tau vakai kiai ‘a hono fakahoko ‘ikai ha palani ‘a e ngaahi ngāue ‘a e Pule’anga ‘o hangē koia ko e polokalama fakafiefia tokua na’e ui ko e tourism fun night na’e kamata fakalele fakauike ‘e he Potungāue Takimamata 'o lele faka-Falaite. Ko e polokalama ‘eni na’e talaki ‘e kātoa kiai ‘a e kakai mo e kau folau’eve’eva ‘o fai ai ‘a e ngaahi polokalama fakafiefia pea ko e konga ia hono fakalakalaka ki mu’a ‘a e takimamata ‘i he fonua.
‘Oku oli lahi ‘eni he na’e lele tu’o ua pe ‘a e polokalama fakamole pa’anga noa'ia ko’eni pea ko’eni kuo ‘ikai toe lele ko e lahi ‘a e fakamole pea na’e ‘ikai palani’i ke ‘i ai hano patiseti ki he ta’u fakapa’anga 2015/2016. Ko e fakatātā mo’oni ‘eni ‘a e me’a ‘oku ui ko e faka’alinga lelei mo e fakapatū ke sio mai 'a e fonua ‘oku fai ha ngāue neongo 'oku 'ikai ha palani pea ta'eta'epau hono ola.
Ko e founga ‘eni ‘Etita ‘a e Minisitā ‘a e Potungāue pea kuo mahino ki Tonga ni ‘oku lahi ange ‘a e fakamatala he ola he ‘oku ‘ikai puli ki he Tonga kotoa ‘a e ivi fakapa’anga ‘o e fonua. ‘Oku ‘ikai fai ha lau ia ki he kau tāme’alea ‘oku nau fakalelea filo ‘i mala’e vakapuna ‘a ia ko e fo’i fakamole pa’anga ‘ata’atā pē moia kae hili koia ‘oku ‘ikai koha fiema’u tu’uaki vivili (priority) ia ki hono maketi’i ‘o Tonga.
Ko e me’a ‘eni ‘oku ui ko e ngāue ‘ikai tomu’a palani pea ‘oku lahilahi ‘ene ho’ata mai mei he Pule’anga ko’eni. Ko e Pule’anga ‘eni na’e taku ko e Pule’anga ‘o e kakai pea ko e Pule’anga pe ‘eni ‘e taha ‘oku lahi taha ai ‘a e longoa’a ‘a e fonua 'i he ki’i taimi nounou.
Na’a ku a’u tonu foki ‘o sio he polokalama ko’eni pea na’e mahino mai ko e papālangi pe ‘e uanga’ahoa na'e ‘asi he polokalama pea ‘ikai lau kiai 'ikai ha fokotu'utu'u mahino mo ha palani (strategy) 'e hā mai 'e hokohoko lelei atu. ‘I he taimi tatau na'e lele ‘a e polokalama ni ‘o fe’au’auhi ia mo e ngaahi pisinisi takimamata ‘i loto Nuku’alofa ‘a ia ‘oku nau tokoni ki he ‘ikonomika ‘a e fonua. 'Oku fehu'ia pe na'e a'u kiai 'a e fakakaukau 'a e Potungāue ni mo honau taki pe 'ikai?.
‘Oku ‘oatu pe ‘Etita ‘a e ki’i fakahoha’a ni ke tau vakai pe kiai pea ‘oku tau faka’amu pe ‘e ‘ikai ke toe fakapatū hake ha toe fo’i fakatuputupulangi ta’e palani ‘i he kaha’u vave mai.
Faka'apa'apa Atu,
Mate Mālie'ia
