Fakapolitikale'i pea fakavalevale hono teu fakatau atu Komisoni Letiō Tonga ^Featured

‘Oku mahino pe foki koe talu ‘a e hū mai ‘a e Pule’anga ko’eni mo hono taketi’i ‘a e Komisoni ‘o makatu’unga ‘i he’enau tu’u tau’atāina ‘o ‘ikai ke taki holo ‘e he Pule’anga ‘o hangē koe faka’amu ‘a e Palēmia pea koe lēsoni mahino kuo mea’i ‘e Hou’eiki pea ‘ilo 'a e Tonga kotoa kiai.

'Ikai koia pe ka kuo kau mai mo e ngaahi kautaha ongoongo fakavaha'a Pule'anga mo e ngaahi fonua muli hono fakaanga'i 'a e Pule'anga fekau'aki mo e kaveinga ko'eni.

‘Oku ‘ikai toe veiveiua ko e nga’unu ko’eni ‘oku faka-politikale ‘o makatu’unga ‘i he ‘ikai ke muimui ‘a e Komisoni mo 'ene kau ngāue ki he ngaahi tu’utu’uni mo e ‘asenita ‘oku tuku fakahangatonu mai mei he Palēmia mo e Pule’anga.

Na’e me’a foki ‘a e Tokoni Sea ‘oe Fale Alea Lord Tu’i’afitu lolotonga ‘a e feme’a’aki ki he kaveinga ko’eni ‘o fakahā ‘ene ta’efiemalie ki he nga’unu ko’eni ‘a e Pule’anga pea na’a ne me’a foki koe fokotu’u fakavalevale ‘eni pea ‘oku totonu ke tuku pe ‘a e Komisoni 'i he tu’unga ‘oku ‘i ai he ‘oku lelei ‘enau fua fatongia.

‘Oku toe fakaloloma foki koe poupou na’e fakahoko ‘e he Minisitā Pa’anga tokua koe Letiō Tonga ‘oku ‘ikai ha’a ne tupu pea ‘oku fiema’u kene totongi hono ‘inasi pa’anga (dividend) ki he Pule’anga pea'oku ne toe 'eke 'ene totongi sevesi ki he Pule'anga 'i he taimi 'oku fakamafola ai 'a e ngaahi fakatamaki fakaenatula.

Ko e fo’i tuki kuikui ‘eni he ‘oku lahi mo e ngaahi pisinisi ia ‘a e Pule’anga ‘oku ‘ikai totongi ‘inasi pea kuo hoko ‘a e totongi ‘inasi koe faka'alinga lelei mo e faka’ali’ali tokua ‘oku ‘i ai e fakalakalaka mo e tupu lolotonga koia ‘oku ‘ikai lelei ‘a e sevesi ki he kakai pea toe fiema’u mo e pa’anga ke fakalele lelei honau fatongia (operation) tukukehe ange ‘a e toe hikihiki e totongi sevesi hange koe ‘uhila mo e vai ‘o ‘iku fua pe ‘e he kakai masiva ‘o e fonua.

Ko e Komisoni Fakamafolalea ‘a Tonga ko e sevesi ia ‘oku fiema’u ke fakahoko pea ko e fatongia totonu ‘o e Pule’anga ke totongi ‘a e sevesi koia ki hono kakai 'o hange koe ngaahi sevesi kehe ki he mo'ui mo e ako 'a ia 'oku ala malava ke fua 'ehe Pule'anga.

‘Oku ‘ikai toe kehekehe ia mo ‘hono totongi faka-kemipeini ke fakamafola mai ‘a e tau’akapulu fakavaha’a pule’anga mo e ngaahi va’inga ‘a e ‘Ikale Tahi pea ‘oku lelei pe ia he koe sevesi ki he kakai.

‘Oku malie foki he 'oku 'ikai ketau 'ilo pe koe fē ‘a e pone ‘a e Pule’anga ‘oku teke mui mai he fakakaukau siokita mo ta’e-fakatemokalati ko’eni pea ‘oku mahino ‘oku ‘i ai ‘a e Kautaha fakahekehekehe tenau iku fakatau mo fakalele‘a e koloa tupu’a ‘a e fonua na’e fokotu’u ‘i he funga ‘o e vīsone mo e langafonua ‘a e kau mamahi’i fonua mo fakapotopoto he kuohili.

Kaikehe ‘oku totonu ke tuku pe ‘a e Komisoni ‘a e Letiō Tonga ke fakahoko hono fatongia he ‘oku te’eki ke maumau lao pe tene fakatupu ha fa'ahinga fakatu;utamaki 'oku ala lavea fakalukufua ai 'a e malu mo e 'ikonomika 'o e fonua pea ‘oku mahu’inga hono fatongia.

‘Oku toe fakamanatu atu ai pe ki he Hou'eiki Minisitā ke mou mea'i kapau 'oku ta'omia ‘oku totongi ‘uhila, telefoni mo vai ‘a e ngaahi Potungāue kotoa ‘a e Pule’anga ka ‘oku ‘ikai koe Komisoni Letiō Tonga pe ‘oku ne ‘eke ‘ene totongi sevesi ki he Pule’anga ‘o hangē koe fakatuputupulangi ‘a e Minisitā Pa’anga.

‘I he taimi tatau ‘oku 'i ai 'a e faka'amu ke tuku pe mu'a 'a e Komisoni he’ene kei lelei he koe kau Politikale ‘oku ha’u pe mo ‘alu pea koe fili 'ena 'o e 2018 'oku 'i he tuliki pe ka ‘oku fiema’u ‘e he kakai ‘o e fonua ‘a e sevesi ko’eni ke tu’uma’u pea kuo vaeua senituli ‘ene faifatongia.