‘Ikai tali Minisitā Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga fakafo’ou Konitueki Pule Letiō Tonga ^Featured

Na’e ‘oatu foki ‘e he ongoongo ni ‘a e fakamatala fekau’aki mo e ta’efiemalie ‘a e Palēmia ‘i hono toe fakafo’ou koia ‘a e konituleki ‘a Nanisē Fififta ki mu'a atu ka ko'eni kuo toe mapuna hake 'a e kaveinga ni.

Na’e toe līpooti foki ‘e he ongoongo ‘a e Kaniva Tonga ‘i he kongaloto ‘o ‘Epeleli ‘a hono meimei tuli ‘o e Sea ‘o e Poate Fakatahataha ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga ‘oku kau kiai ‘a e TTC, Komisoni Fakamafolalea ‘a Tonga mo e Tonga Post Tapu Panuve makatu'unga 'i hono fakapaasi 'e he Poate ke fakafo’ou ‘a e konituleki ‘a Fififta.

Kaikehe ko’eni kuo iku pe ki hono fakangata mai mei he Minisitā Ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga Hon. Poasi Tei ‘i ha’ane tohi hangatonu ki he Pule Lahi ‘o e Komisoni Fakamafolalea ‘a Tonga Nanisē Fififta ‘i he ‘aho ni.

‘Oku malava pe foki ke fehu’ia ‘a e fekaukau’aki ‘a e ngaahi tu’utu’uni ‘a e ma’umafai pea ‘oku ‘ikai puli he ‘oku ‘i he malumalu ‘o e Palēmia mo e Kapineti ‘a e Potungāue ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga 'a ia 'oku fakamalumalu ai 'a e Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga pea na'e fakahā 'e he Palēmia 'oku 'ikai kenau poupou ange ki hono Pule'anga. 

‘Ikai ngata ai ka na’e ‘osi ‘i ai pe ‘a e tohi ‘a e Palēmia ki mu’a ‘o fokotu’u atu ki he Minisitā (Poasi Tei) ‘ene fakakaukau mo ‘ene ta’efiemalie ki he ngāue ‘a e Komisoni ko’eni mo e fakahoko fatongia 'ene kau ngāue. Na'e kau ai 'ene fokotu'u ke fakamalōlō'i 'a Viola Ulakai koe taha 'o e kau ngāue 'a e Komisoni.

Ko e Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga (TBC) 'oku 'i he malumalu ia 'o e Potungāue Ki he Ngaahi Pisinisi ‘a e Pule’anga (Public Enterprises) 'a ia 'oku Minisitā ai 'a Poasi Tei.

‘I he taimi tatau kuo ‘i ai 'a e laaulea fakafonua pea kau mai ki ai mo e ngaahi kauataha ongoongo faka-Pasifiki mo fakavaha’a Pule’anga ke fakapekaki'i fefeka 'a hono fakafe’atungia’i ‘e he Palēmia ‘a e ngāue ‘a e Letiō Tonga.

'Oku 'i Tonga ni foki he uike ni mo e Kautaha 'a e ngaahi Kautaha Mitia 'a e Pasifiki (Pacific Islands Media Association) ke fai ha fakatalanoa ki he Palēmia 'o Tonga fekau'aki moe kaveinga ni.

‘Oku mahino mai foki na’e faka paasi ‘ehe Poate Fakatahataha ko’eni ke fakafo’ou e Konituleki ngāue ‘a Fififta ‘o fakatatau ki he tu'utu'uni ngāue 'a e Komisoni mo e lao pea makatu’uga he ngaahi fale’i fakalao na’a nau ma’u ‘o kau ai ‘a e fale’i mei he Fakahinohino Lao ‘a e Pule’anga, Loea ‘a e Komisoni Fakamafolalea 'a Tonga Petunia Tupou mo e Loea ‘a Nanisē Fifita William Clive Edwards.

‘Oku hā pe foki ‘i he tohi ‘a e Minisitā ‘e ne fakamahino mai ‘oku ‘iai ‘a e mafai ‘oku tuku kiate ia ‘e he Lao pea ko hono fakafo’ou ‘o e Konituleki ‘a Fififta ‘oku totonu ke fuofua fakamafai’i (consent) ‘e he Potungāue.

‘I ha fakamatala na’e tuku mai mei he Fakafofonga Lao ‘a Nanisē Fifita William Clive Edwards, kuo kamata atu ‘ene ngāue fakalao ki he me’a ni he ‘oku ‘iai ‘a e fehalaaki lahi ‘oku hoko ai pea ‘oku totonu ke fakatonutonu.

‘Oku lolotonga fakamanatua foki he uike ni ‘a e mahu’inga ke taua’atāina ‘a e ongoongo ‘i he fonua ‘o fou he lao pea ‘ikai ke mo’ulaloa ki ha ngaahi tu’utu’uni ‘oku mole ai ‘a e taua’atāina fakaongoongo.