Logo
Print this page

‘Oku fakalao nai e keli mo hono mamau’i ‘o e ‘ātakai ‘i he paaka Va’epopua? Featured

Ko hono faitaa'i mei he 'ataa 'a e fu'u keli he paaka Va'epopua Ko hono faitaa'i mei he 'ataa 'a e fu'u keli he paaka Va'epopua

28 Tisema, 2016. ‘Oku fai hono fehu’ia lahi ‘a e tu’unga malu ‘o e ‘ātakai pehe ki hono faka’auha ‘a e tongo mo e ngaahi me’a mo’ui ‘i he langa paaka ‘a e Palēmia ‘i Pātangata ‘a ia ‘oku ‘iloa ko Va’epopua.

‘Oku makatu’unga ‘eni ‘i he keli mo hono faka’auha ‘o e tongo pehe ki he ngaahi me’a mo’ui ‘i he ‘elia ko’eni kae malava ke fakafehokotaki mo tahi ‘a e paaka ‘a e Palēmia.

Na’e toutou me’a hangatonu mai pe foki he Letiō Tonga moe Letiō 87.5 ‘a e Palēmia ‘i he ta’u 2015 ‘o tapou ki he kakai ‘o e fonua ke ‘oua ‘e taa mo faka’auha ‘a e tongo pea na’e faka’ohovale ‘ene me’a hangatonu mai he tu’uaki ko’eni ‘o ho’ata mai ‘oku ‘i ai ‘ene tokanga mavahe ki he ‘atakai.

Ta koaa ‘oku kehe ‘a loto ia mo tu’a pea mo’oni ai e fakahua ‘a e kau mamata hele’uhila “fakapipiki e fakatātā faiva kehe kae hulu ‘a e faiva kehe”.

‘Oku mahino pe foki ‘a e taukave ia ‘a e Palēmia mo hono kau poupou ‘oku to’o ‘a e konga ‘o e fakamole ki he paaka ko’eni mei vahenga ‘o e Palēmia pea ‘oku faka’ofo’ofa pe ia ka ‘oku mahino ngofua pe foki ‘i he taimi tatau ko hono lakanga koe Palēmia ‘o e fonua ‘oku malava ai kene ngāue’aki ‘a e koloa mo e me’angāue ‘a e fonua ki he’ene taumu’a fakataautaha ko’eni.

‘Oku ‘ikai puli ‘oku faka’ofo’ofa ‘a e ngāue ko’eni ia mo matamata lelei he koe tu’u’anga veve fuoloa foki ’eni ‘a e fonua. ‘I he taimi tatau ‘oku ‘i ai ‘a e lao mo e tu’utu’uni pea kuo pau ke muimui pau kiai.

‘Oku te’eki ke a’u ki he ta’u ‘e 10 ‘a e poloseki ki hono tukuange ‘a e kona mo e kinoha’a mei he lingi’anga veve ko’eni pea na’e fakapa’anga ‘e ‘Aositelelia ‘a e poloseki ko’eni. ‘I he’ene pehe leva ‘oku ‘i ai ‘a e fifili pe kuo fe’unga ‘a e ‘elia ko’eni ke ma’unga nofo kiai ha kakai pe ‘ikai?.

‘Oku fehu’ia foki pe na’e ‘osi fakahoko hano savea’i pe ‘e uesia ‘a e ‘atakai ‘i he founga ‘oku fakahoko’aki ‘a e langa paaka ko’eni ‘a ia ‘oku ‘iloa koe EIA (Environmental Impact Assessment) ‘a ia ‘oku tu’utu’uni ‘i he lao moe founga ngāue ‘a e fonua.

Ko e founga ngāue fakamamani lahi foki ‘eni pea kuopau ke fakahoko ‘a e EIA ia ke fakapapau’i ‘oku malu ‘a e ‘atakai pea ke kei tolonga telia ‘a e kaha’u ‘o e fonua.
Na’e fakahoko ha faka’eke’eke ki he ‘Ofisi ‘o e ‘Atakai pea mahino mai pe ia ‘oku ‘i ai ‘a e tu’utu’uni mo e lao kiai.

‘I he vakai mei he vavā ‘oku ‘ilonga mo mahino koe keli ko’eni ‘oku lahi pea ‘oku fou mai he ‘elia ‘oku kamata tupu hake ai ‘a e tongo. ‘I he taimi tatau ‘oku toe fehu’ia pe koe ha ‘a e taumu’a ‘o e kanali ko’eni ‘oku keli pea koe taumu’a ki he folauvaka pe koe fakamatamata lelei pe ‘o ‘ikai hano fu’u ‘aonga ‘i he funga ‘o e maumau ‘a e ‘ātakai.

Ko e halanga 'o e fu'u keli ki tahi mei he paaka Va'epopua 'i hono faitaa'i mei 'olunfa 'a ia 'oku fehu'ia hono tu'unga fakalao mo e malu 'a e 'ātakai

‘Oku totonu foki ke fua tautau ‘a e ngaahi ngāue ‘oku fakahoko ki he langa fonua ‘o fakahoa ki he lelei fakalukufua ‘a e fonua pea ke famamu’omu’a ‘a e lao, mahu’inga ‘o e ‘ātakai, mo e lelei fakalukufua ka ‘oku ‘ikai koe ‘asenita fakafo’ituitui.

‘Oku faka’ofo’ofa ‘a e ‘ata ki tu’a ‘o e ngāue ia ko’eni ka ‘oku toe faka’ofo’ofa ange kapau ‘e muimui ‘i he founga mo e lao he “oku mahu’inga ange ‘a e talangofua he fai feilaulau”.

 

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.