Logo
Print this page

Fakalelei'i 'o e Lao ki he Kau Neesi Featured

Dr. 'Amelia Afuha'amango mo Palofesa Mary Chiarella, Palofesa Jill White AM mo e kau Neesi mei he Va'a Mahaki 'ikai Pipihi (NCD) Dr. 'Amelia Afuha'amango mo Palofesa Mary Chiarella, Palofesa Jill White AM mo e kau Neesi mei he Va'a Mahaki 'ikai Pipihi (NCD)

Nuku'alofa, 20 'Epeleli 2016. ‘Oku lolotonga ‘i Tongá ni ha ongo Palōfesa mei he ‘Univesiti ‘o Sydney; Palofesa Jill Wihte AM mo Palofesa Mary Chiarella, ‘o fakahoko ha fakataha ki hono to e fakalelei’i ‘a e Lao ki he kau Neesi 2001.

Na’e fakahä ‘e Palofesa Jill White AM ko e taumu’a ‘o e fakalelei ko ‘eni ki he malu ‘o e kakaí.

“Na’e fakaafe’i mai kimaua ki heni ke ma tokoni ki hono toe tohi ‘o e Lao ko ‘ení ki he kau neesí pea mo e ngäue fakaneesí, ‘oku fakataumu’a ‘eni ki he malu ‘o e kakai ‘o e fonuá.”

“Ke fakapapau’i ‘oku lelei ‘a e me’a kotoa pë, pea ke fakahoko ‘e he kau neesí honau fatongiá ‘aki honau lelei tahá, pea fakapapau’i ‘oku malu pë ‘a e kau mahakí.”

Na’e lave ‘a Palofesa White AM ki he ngaahi elia tefito ‘e fai kiai ‘a e sio ki hono fakalelei’í ‘a ia ‘e kau ki ai ‘a e ngaahi fatongia ‘o e poaté pea mo e ngaahi läunga ‘oku hü mai ki he potungäué.

“Ko e konga ‘o e fakalelei ko ‘ení ‘e fakahoko ki he poaté, ko e anga hono fokotu’utu’u ‘o e poate, anga ‘o ‘enau ngaué, pea mo honau fatongia ka ko e me’a mahu’inga ko e tafa’aki koia ‘oku nau tokanga’i ‘a e ngaahi launga.”

‘I he lau ‘a  Palofesa White AM ko toki fuofua taimi ‘eni ke fai ai ha fakalelei ki he Lao ko ‘ení talu mei he 2001.

“Kapau temau fakahoko lelei ‘a e fo’i ngäue ko ‘ení ‘e ‘aonga ia ki Tonga ‘i ha ta’u ‘e 10 ki he 15. Ne fa’u ‘a e lao ko ‘ení pea kamata ngäue’aki ‘i he 2001, pea na’e fai ‘a hono toe fakalelei’i ‘i he 2004 pea mo ha toe ki’i liliu si’i pe ‘i he 2014, ‘a ia ko e toki fuofua taimi ‘eni ke fai ai hano siofi mo hono fakalelei’i ‘o e laó.”

Taimi tatau na’e pehë ‘e Dr. ‘Amelia Afuha’amango mei he Potungaue Mo’uí ‘oku nau faka’amu ke a’u ki he ta’u fo’oú kuo maau ‘a e ngäue ki he fo’i lao ko ‘ení.

“Ko hono liliu ‘o e laó ‘oku ki’i fuoloa ‘a e ngäue ki ai. Te na ‘omai ‘a ‘ena ngaahi fokotu’utu’u ki he fekau’aki mo e ngaahi me’a ke liliú pea ‘e ‘omi ia kia kimautolu ke mau fakapaasi pea mei ai leva te mau ngäue fakataha mo e ‘Ofisi ‘o e Fakahinohino Laó ki hono fa’u ‘o e fo’i laó ‘o fakatatau ki he ngaahi me’a kuo mau felotoi ki aí pea ko e faka’amu ia ke a’u ki he ta’u fo’oú kuo kakato ‘a e ngäue ko iá.”

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.