Logo
Print this page

Tali 'a e Potungaue Fefolau'aki Vakapuna Sivile ki he tukuaki'i fekau'aki mo e setifikeiti 'a e Lulutai Featured

Tali 'a e Potungaue Fefolau'aki Vakapuna Sivile ki he tukuaki'i fekau'aki mo e setifikeiti 'a e Lulutai

30 Sepitema, 2020. ‘Oku ‘oatu heni ‘a e tali ‘a e Potungāue ki he Fefolau’aki Sivile, ki he ngaahi tukuaki’i takihala mo ‘ikai mo’oni kuo fakamafola ‘i he mitia, fekau’aki mo e ngāue ki hono fakahoko ‘o e setifikeiti ‘o e kautaha vakapuna Lulutai Airlines Ltd (“Lulutai Airlines”).

Fakatatau ki he Lao ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile 2014, ko e fatongia ki hono fakapapau’i ‘a e malu moe hao ‘a e fefolau’aki vakapuna, pea pehe foki ke fakakakato e ngaahi fiema’u ‘o e Kautaha Fakavaha’a Pule’anga ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (ICAO), ‘oku tuku kotoa ia ki he Talēkita ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (Talēkita Sivile).

‘I he Lao ‘a Tonga, ko e Talēkita Sivile tokotaha pe ‘oku ne fakangofua, pea toe fakamo’oni ‘i he setifikeiti kotoa pe fekau’aki moe fefolau’aki vakapuna ‘i Tonga.

‘Oku ‘i he Lao foki, ‘a e faka’atā ki he Talēkita Sivile, ke ne kumi fale’i mei ha fa’ahinga tokotaha pe, ke tokoni ange kiate ia ki he ngaahi ngāue faka-setifikeiti ‘o ka fiema’u.

Ko e ‘ofisi Pasifiki ki he Malu ‘a e Fefolau’aki Sivile (PASO), na’e fokotu’u ia ‘e he ngaahi fonua Pasifiki ‘e ni’ihi ‘i he Talite ‘i he 2005. ‘Oku tuku mai leva ‘e he PASO ‘a e kau ngāue konisaliteni (consultants) ke totongi kinautolu ka nau fakahoko e sevesi fakakonisaliteni ki he ngaahi fonua, ‘i he taimi ‘e fiema’u atu ai kinautolu.

Ko e PASO leva mo ‘enau kau konisaliteni, ko e founga (option) pe ia ‘e taha ‘e ala ngāue’aki ‘e Tonga ke tokoni mai ki he ngaahi ngāue faka-setifikeiti. Ko Tonga ko e fonua tau’ataina pea ‘oku pule kakato pe ki he’ene ngaahi ngāue fakalotofonua. ‘Oku ‘ikai ko ha lao ia ke ngāue’aki ‘a e kau konisaliteni ‘a e PASO, tukukehe ‘i ha kole atu ‘a e Talēkita.

Ko e fakafehoanaki ki heni, na’e ‘ikai kole tokoni ‘a Tonga ki he PASO pea mo ‘enau kau konisaliteni ‘i hono fakahoko ‘a e ngāue ki hono foaki atu ‘a e setifikeiti ‘a e kautaha vakapuna Real Tonga Ltd ‘i he 2013. Na’e ‘osi ‘iai foki ‘a e taimi na’e holomui fakataimi ai ‘a Tonga mei he PASO ‘i he ngaahi ta’efiemalie, kae toki foki.

‘I Sune ‘o e 2020, na’e fakahu mai ki he Talēkita Sivile ‘a e tohi kole mei he kautaha vakapuna Lulutai Airlines Ltd ki ha’a nau setifikeiti fefolau’aki vakapuna. Fakatatau ki he ngaahi fakangatangata ‘a e Covid-19, na’e fetu’utaki fakavavevave leva ‘a e Talēkita ki he kau konsaliteni ‘a e PASO ke ‘omi ha’anau fale’i ki he tohi kole ‘a e kautaha.

Ko e taimi foki ko ‘eni’ (Sune 2020), na’e ‘ikai ke ‘iai ha Aleapau Ngāue (Service Level Agreement) ‘a Tonga pea mo e PASO (ko e fiema’u ia ‘a e Talite). ‘I he taimi tatau na’e ‘osi fai tu’utu’uni e PASO ‘e ‘ikai ke nau toe ngāue kinautolu mo ha fonua na’e kei mo’ua ange ha ‘anau ‘inivoisi (kuo ‘osi totongi kakato ‘e Tonga ‘enau ngaahi ‘inivoisi’) ke totongi.

Ko e kau konisaliteni PASO na’e fuofua fetu’utaki kiai ‘a e Talēkita Sivile na’e kau ai ‘a Mr. Tevita Tohi. Ko Tevita Tohi ko e taha ia he kau fale’i taukei mau’olunga mo fakamo’oni ako lelei taha ‘i he mala’e ‘o e fefolau’aki sivile ‘i he Pasifiki. Kuo laka hake he ta’u ‘e 30 ‘a e ngāue ‘a Tohi ‘i he sekitoa fefolau’aki sivile ‘i he Pasifiki.

‘Oku faka’apa’apa’i foki ‘a Tohi ‘e he ngaahi potungāue fefolau’aki sivile ‘o e fonua Pasifiki, neongo ‘a ‘ene ‘iloa ko e ‘inispekita faitotonu mo faingata’a ‘i he’ene fusi a’u ‘a e Lao. Ne ‘osi ngāue foki ‘a Tohi ko e inisipekita fefolau’aki sivile ‘a e Ma’u Mafai ki he Fefolau’aki Sivile ‘a Nu’usila (NZCAA) he ta’u lahi.

Ne hoko foki ‘a Tohi ko e ‘Ofisa Mau’olunga ki he Fefolau’aki Sivile ‘a e PASO, ‘o ne ngāue fakakonisaliteni ai ma’ae PASO ‘i Papua Niu Kini, Kilipati, Tuvalu, Ha’amoa, Vanuatu, pea mo Tonga ni foki.

Ko Tohi foki ko e tangata’i fonua Tonga, pea ‘oku kau ia he kau konisaliteni toko si’i ‘aupito mei he ngaahi fonua Pasifiki ‘oku fakangāue’i ‘e he PASO. Ko e taukei ‘a Tohi ke ne fale’i ‘a hono fakapapau’i ‘a e tu’unga malu ‘o e fefolau’aki sivile ‘e ‘ikai lava ke fehu’ia ‘e ha taha ‘i he Pasifiki.

Ko e ngāue ‘a Tonga ki hono fakasetifikeiti ‘o e kautaha vakapuna Lulutai Airlines, ko e ngaahi houa lahi ‘aupito, ‘i he mahina ‘e tolu. Ko e fakafehoanaki ki heni, ko hono fakasetifikeiti ‘o e kautaha vakapuna Real Tonga Airlines Ltd na’e fakakakato ia ‘i loto he mahina pe ‘e taha.

‘I he kamata mai ‘a e ngāue, na’e tali pe ‘e he PASO ‘a e kole ke fakahoko ‘a e ngāue ni ‘e Tohi ‘i hono lakanga ko e konisaliteni ‘a e PASO. Ko e ‘uhinga ki ai ko e ngaahi faingata’a ‘o e Covid-19, pea mo fiema’u vivili ‘a e fonua’ ke toe hoko atu ‘a e ngaahi sevesi fefolau’aki vakapuna fakalotofonua, ‘i he founga malu, pea ‘i he fuofua faingamalie pe ‘e lava.

Ko e me’apango, ‘i he kamata pea lele mai e ngāue, kuo toe ‘omi ‘a e palani ngāue makehe ia ‘a e PASO ‘o fakaha mai ‘e fiema’u ke nau fakafolau mai ‘enau kau konisaliteni fo’ou ‘e toko fa mei Nu’usila (neongo na’e ‘osi mahino ko e kau paasipooti Tonga pe ‘e malava ke folau mai lolotonga ‘a e Covid-19) pea ko ‘enau totongi ki he ngāue na’e ‘ofi ki he $500,000.

Ko e palani ‘a e PASO ko e fakafuofua’ ‘e toki fakakakato e ngāue ia ki Sune ‘o e 2021.

‘I he ‘uhinga ko e fu’u taimi loloa, pea mo e totongi ‘a e PASO, na’e ‘ikai tali ai ‘enau palani ngāue ‘e he Talēkita Sivile ‘a Tonga.

Fakatatau ki he tu’unga na’e ‘i ai ‘a e ngāue, na’e tali lelei pe ‘e Tohi ke hoko atu pe ‘a ‘ene ngāue, kae ‘ikai ‘i he malumalu ‘a e PASO. Na’e toe hanga foki ‘e he Talēkita Sivile ‘o tānaki mai mo e kau ‘inisipekita konisaliteni kehe ke tokoni ko hono fakahoko e ngāue fakasetifikeiti ‘a e kautaha Lulutai.

Ko e taha ‘o e kau ‘inisipekita ko ‘eni ko e konisaliteni na’e ngāue ma’ae Ma’u Mafai ki he Fefolau’aki Sivile ‘a Nu’usila (NZCAA), pea koe taha ko e konisaliteni na’e ngāue ma’ae Ma’u Mafai ki he Fefolau’aki Sivile ‘a Fisi (CAAF). ‘Oku ‘ikai foki ke ngāue’aki ‘e Nu’usila pea moe Fisi ‘a e PASO.

‘I he me’a ‘a e ‘Eiki Palemia ‘o Tonga, pea pehe foki ki he ‘Eiki Minisitaa ki he Ngaahi Ngāue Lalahi ‘i he ‘aho 23 ‘o Sepitema 2020, na’e kau ai e pehe na’e kole ‘a e fale’i ‘a e PASO, pea na’e kau ‘a e PASO ‘i he ngāue ki he setifikeiti. ‘Oku ‘iai ‘a e tui na’e ‘uhinga eni ki he kau ‘a Tevita Tohi he ngāue (ka ko e konisaliteni angamaheni ‘a e PASO ‘i he ngaahi taimi na’e ngāue mai ai ki Tonga ‘i he kuohili).

‘Oku fakamahino heni na’e ‘ikai ngāue’aki ‘e he Talēkita Sivile ‘a Tonga, ‘a e PASO mo ‘enau kau konisaliteni, ki he ngāue ki hono fakasetifikeiti ‘a e kautaha vakapuna Lulutai Airlines.

‘I he taimi tatau, ‘oku kei mahu’inga’ia pe ‘a e Potungāue Fefolau’aki Sivile ‘i he sevesi ‘a e PASO, pea ‘e hoko atu pe ‘a e fengāue’aki moe PASO ‘i he kaha’u ‘i he ngaahi ‘aatakai faingofua ange.

Ko e ngāue ki hono fakahoko ‘a e setifikeiti ‘o e kautaha vakapuna Lulutai Airlines ‘oku fakahoko ia ‘i he malumalu ‘o e Ngaahi Tu’utut’uni ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile ‘oku ngāue’aki ‘e Nu’usila (‘aia ‘oku ‘iloa ko e ngaahi Tu’utu’uni ‘a e ICAO), ‘aia na’e tali fakalao ke ngāue’aki ‘i Tonga ni ‘i he 2015.

‘I he taimi tatau, ko e ngāue ‘a Tonga ki hono fakahoko ‘a e setifikeiti ‘a e kautaha vakapuna Lulutai Airlines, kuo pau ke ‘atita’i ia ‘e he polokalama ‘Atita tau’ataina hoko ‘a e Kautaha Fakavaha’a Pule’anga ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile (ICAO) ‘i he’enau misiona hoko ‘oku ui ko e ICVM (Coordinated Validation Mission).

‘I he’ene pehe, kuo fakapapau’i ‘e he Talēkita Sivile ko e ngaahi fiema’u kotoa na’e fiema’u lolotonga ‘a e ngāue ki hono fakahoko ‘a e setifikeiti ‘o e kautaha vakapuna Lulutai Airlines na’e fakakakato kotoa ia ‘o fakatatau ki he ngaahi fiema’u ‘a e Lao mo e Ngaahi Tu’utu’uni ki he Fefolau’aki Vakapuna Sivile.

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.