Notice
  • One of the files that is needed for the correct operation of the System - CW Gears plugin appears to be missing! Please install a fresh copy of the latest version to fix this issue.

Report comment

'Oku 'oatu e talamonu ki he ongo fafine moe mataapule he ngaue ma'ongo'onga kuo nau ikuna. Koe monuu 'eni ia ki Tonga pea fielau hono faka'ai'ai e ako faka'atamai 'e he kau taki 'o Tonga he kuohili, he ne nau sio loloa mai ki he Tonga 'oe 'aho ni.

Kuo lava homou fatongia koe okooko fakaako ki ha 'ilo mo ha taukei ke kukukuku mai ki he langa fakalakalaka 'i hotau ki'i fonua. Ko e toe 'eni pe 'e malava 'e he pule'anga lolotonga 'o fakamahu'inga'i e ngaue lelei kuo lava 'aki hano ngaue'aki kimoutolu ki he'etau langafonua 'oku fai.

Fekau'aki mo e tokolahi hotau kakai ako lelei moe tu'unga 'oku 'i ai hotau ki'i fonua 'i he 'aho ni, 'oku 'i ai e ongo me'a lalahi 'e ua (2) 'oku ou fakatokanga'i 'i he faifatongia 'a e pule'anga 'i he ngaahi ta'u mai ki mui ni, tautautefito ki he taimi ne kamata ai e faifatongia 'a e pule'anga lolotonga:

'Uluaki, ko e lahi e fakakaukengi mo e fakapone (cronism), fai-mata'aa'aa pe 'i he loto'i ngaue faka-pule'anga. 'Oku 'asi lahi hono fakangaue'i 'oe ni'ihi 'oku pikinga famili, kainga, pe tuifakapolitikale tatau moe kau taki ma'olunga, Palemia mo 'ene paati fakapolitikale. Ko hono 'ai ke mahino ange, 'oku fakapolitikale'i e me'a kotoa he loto'i pule'anga.

Ua, 'oku tokolahi e ni'ihi taukei he ngaue fakapule'anga 'oku 'ikai ke ma'u ha 'anau ngaue he pule'anga lolotonga. Ko e tokolahi e ni'ihi ko 'eni 'oku te'eki ai kenau ta'u penisoni, ka 'oku nau 'i he tu'unga maatu'otu'a fe'unga mo fakapotopoto ki he taki 'oe ngaahi ngaue. Ne nau ngaue he ngaahi ta'u lahi ki mu'a he tukungaue 'ae ngaue fakapule'anga ki mu'a he 2006. Ka neongo e lahi 'a 'enau taukei 'oku 'ikai ke lava ke nau tokoni 'aki honau kotoa ki he faifatongia 'a e ngaahi potungaue 'a e pule'anga.

Tu'unga he ongo poini 'i 'olunga, 'oku ou taki ai 'a 'etau fakakaukau ki he ngaahi pole ki he pule'anga lolotonga pe 'e malava ke tuku e fakapone kae lava ke nau ngaue'aki e koloa fufuu 'oku nofo atu moe tokolahi e kau ako lelei mo taukei 'i he fonua ni. Ko Tonga ni ko fonua ia 'oe Tonga kotoa kae 'ikai koe PTOA pe. 'Oku 'i ai e fatongia 'oe pule'anga ki he Tonga kotoa.'Oku 'ikai ko ha fonua 'eni 'o ha fa'ahinga kulupu (fakapolikale, fakalotu, etc.), ka koe fonua 'o kitautolu kotoa.

'E malava nai 'e he pule'anga mo e PSC 'o toe fakakaukau'i ange e tu'unga 'oku 'i ai e ngaue fakapule'anga, he 'oku fu'u ma'ulalo e tu'unga faifatongia. Hiliange ko ia 'oku tokolahi e kakai lelei mo fe'unga, mo taukei ange 'iate kinautolu 'oku lolotonga 'i loto 'i he ngaue fakapule'anga ka 'oku nau lolotonga ta'ema'ungaue pe 'ikai ha 'a nau ngaue tu'uma'u.

Kapau 'e 'ikai fai leva ha me'a ki he ongo palopalema ko 'ena e ua 'i 'olunga, 'oku 'i ai e tui, 'e 'ikai ke fie nofo Tonga ta'e ma'u ngaue e kau Toketa Filosefa ko 'ena 'i 'olunga he 'oku fu'u fiema'u kinautolu 'i he toenga 'oe Pasifiki, NZ. Aust, mo 'Iulope foki. 'Oku tonu ke ako heni e kau taki 'oe lolotonga ni. Fakamu'omu'a e ako, pea fakamahu'inga'i e ako 'i ho'o mou ngaahi siate langafonua! Ne tui hotau kau taki he kuohili 'e 'auha hotau kakai ko e masiva 'ilo.