“ 'Oku ou tui tatau mo Helu - koe ngaahi tukuaki'i mamafa ko 'eni 'e tolu 'oku nau fengataaliaki mo mamaha fau kotoa pea 'oku nau fakaha mai e si'i e 'ilo moe taukei he mala'e 'oe ako. Ka neongo ia, kole ke tanaki atu e ngaahi fakakaukau ko 'en:
1) Koe curriculum koe DNA ia 'oe sosaieti Tonga - koe fo'i palani faka-ako fakalukufua ia ma'a Tonga ni. Ne fo'u e curriculum 'ehe kakai maataotao he ako mo 'ilo lahi kihe sosaieti Tonga mo mamani foki. 'Oku 'ikai fa'u e curriculum 'e ha tokotaha pe tokoua pe tokotolu. 'Oku 'i ai e ngaahi kupu 'oe sisitemi ako 'oku 'osi fokotu'u ke nau siofi e taau 'oe palani ako ko'eni. Ne ngaue'aki nai e ngaahi kupu ni?
2) Makatu'unga 'i he mahu'inga fakaako mo faka-fonua 'oe curriculum, 'oku 'ikai taau ke fai hano lilu faka-vave. Hange tofu pe ko DNA - 'oku lilu maamaalie - kae ma'u ha taimi fe'unga 'e he toenga 'oe ngaahi kupu fekau'aki ke nau faka-tonu mo muimui mai ki he tofa-hala 'oku fai atu mei taumu'a.
Ko e curriculum 'oku 'i ai hono ongo konga lalahi 'e 2 - i) KAKANO pe content, ii) FOUNGA pe processes. Koe kovi koia hono fakavave'i ha liliu 'oe curriculum he 'e fakapaalataha lilu ki he 'kakano' 'oe curriculum ka e li'ekina 'e 'founga'. Koe 'founga' 'eni 'oku kau ai hono fai 'oe 'faiako', kau atu kiai moe sivi'i 'oe ako (assessment). Koe taimi lahi 'oku fiema'u ai ke fai hano liliu e ngaahi founga ni. Koe fakakukau ni ne 'osi tala moe kole 'ehe kau faiako tokolahi.
3) Koe founga sivi'i 'oe ako (assessment) ne tonu koia ke fakamuimui taha hono liliu. Ko hono fakavave'i koia hono lilu 'oe assessment 'oku 'i ai leva e faingamalie lahi ke hala 'aupito 'a 'ene fua ne fai he koe fanau 'ne faiako'i kianutolu he ngaahi founga 'oku 'ikai potupotutatau pe taau moe founga 'oku fai 'aki e sivi.
4) 'Oku hala 'aupito ke tau pehee 'oku talamai 'e he raw-mark e 'tunuga totonu' e tamasi'i pe ta'ahine ako. Hala ataa! Koe raw-mark 'oku ne talamai e lahi e ngaahi fakakaukau ne 'manatu'i' 'e he tamasi'i/ta'ahine ako he lolotonga e sivi!
Koe 'tu'unga totonu' 'oha tamasi'i pe ta'ahine ako 'oku 'ikai pea 'ikaii lava ia ke tala he 'ene me'a ne manatu'i lolotonga hono supavaisa ia he houa 'e 3 'i he loki sivi. Koe tu'unga totonu 'o ha tamasi'i pe ta'ahine ako 'e toki lava ke tau sio kiai kapau te tau tukuange ha ngaue kene fai 'i 'api pe he ngaue'anga, pe hili ha ngaahi ta'u 'osi hono teu'i fakaako 'aki e curriculum 'i lokiako.
5) Fakamuimui koe kole: Tau faka'apa'ap'i mu'a e ngaue 'oku fai 'e he kau faiako! Tuku hono tukuaki'i e kau faiako he ko kinautolu 'oku nau fai hono fakamanava'i e curriculum kae malava 'e he hakotupu e fonua 'o maakupusi hono kakano mo fakafotunga e ngaahi misi 'ae fonua Koe faiako koe tokotaha tatau pe mo koe mo au. Koe kau faiako 'oku 'ikai ke nau fakakaungataaki pe tauataaina he loto'ataaloa; 'oku 'i ai honau ngaahi famili, kau taki, moe potungaue, pule'anga 'oku ne pule'i kinautolu.
Faka'apa'apa atu ”