Menu
cache/resized/7a303faa48902efd848c7494b9385c2b.jpg

RED

Rapid Engineering Diagnostic

Specialize in:

...
Latest News

Tauhi E Sapate 'O Ta'engata Featured

Ma'u'anga Kelesi 'Aho Sapate Falelotu Laumalie Ma'oni'oni, Neiafu, Vava'u Ma'u'anga Kelesi 'Aho Sapate Falelotu Laumalie Ma'oni'oni, Neiafu, Vava'u

Nuku’alofa, 29 Siulai 2015. Ko e kaveinga pelepelengesi ‘eni ki he fonua ‘a e tauhi ‘o e Lao ‘o e Sapate pea ‘oku kau foki ia ‘i he ngaahi pou tuliki ‘o ‘etau Konisitūtone hangē koia ‘oku hā he Kupu 6 “’E Tauhi ke Ma’oni’oni e Sapate ‘o Ta’engata”.

‘Oku toe hoko foki ‘a e molumalu ‘o ‘etau tauhi ‘a e Sapate ke kehe ai ‘a Tonga ni mei he toenga ‘o mamani pea faka’ilonga’i ‘aki ko e fonua Kalisitiane ‘a Tonga pea na’e tuku ki langi foki.

Kuo kehe ‘eni ‘a e fāliunga ‘o e taimi pea kuo kamata ke ‘i ai ‘a e ngaahi tālanga ‘i he fonua ‘i he ngaahi ‘aho ni fekau’aki mo e hoha’a ‘i he kakai ‘o e fonua kae tautautefito ki he kau Takilotu fekau’aki mo e ngaahi fokotu’utu’u ‘a e Pule’anga ko’eni ‘a ia ‘oku ‘osi fakahoko pea ngali ‘oku uesia ai ‘a e molumalu ‘o e Sapate.

Na’e ‘ohake foki pea talaki ‘e he ngaahi mītia ‘i he kongaloto ‘o e mahina ko Sune ‘i he uike kimu’a pea fakahoko ‘a e Hilifaki Kalauni hotau Hau ‘a e tu’utu’uni ‘a e ‘Eiki Minisitā Ki he Ngaahi Ngāue Lalahi ‘Etuate Lavulavu ‘o fakahā ‘e fakangofua ke ngāue atu ‘ene Potungāue ke hiko ‘a e veve ‘i he ‘aho Sapate.

‘I he ‘aho ni Pulelulu 29 ‘o Siulai na’e hā ‘i he ongoongo ‘a e Letiō Tonga ‘a hono fehu’ia ‘e he Fakataha’anga ‘a e Kau Taki Lotu ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘enau tohi fekau’aki mo ’enau hoha’a ki hono fakangofua ‘a e ngaahi falemā mo e ngaahi falekai kenau ngāue ‘i he ‘aho Sapate.

Na’e fakahā foki ‘e he Sekelitali ‘a e Fakataha’anga ‘a e Kau Takilotu Fili Fai’ese Lilo ko e ta’u ‘eni ‘e 5 ‘a hono ‘ave ‘enau tohi ‘a ia na’e fakahū ‘i he taimi ‘o e Pule’anga kuo ‘osi pea ko e a’u mai ‘eni ki he Pule’anga ko’eni ‘oku te’eki pe ke ‘omai ha’anau tali.

‘Oku mahino foki ko e talu ‘eni mei he hili ‘a e afā lahi ko ‘Aisake ‘i he ta’u 1982 mo hono fakangofua ‘e he Minisita Polisi ‘o e ‘aho koia ‘a e ngaahi falemā ke fakatau atu ‘a e mā ‘i he ‘uhinga lelei ‘a ia na’e ma’u ngata’a ‘a e me’a tokoni ‘i he taimi ne faingata’a’ia ai ‘a e fonua hili ‘a e fakatamaki fakaenatula ko’eni. Ko e ta’u ‘e ua na’e fakangofua ke lelei ‘a e tu’utu’uni ko’eni kae ‘oua leva ke faingamalie ‘a e fonua.

Ko e ta’u ‘eni ‘e tolungofulu tupu si’i mei ai mo e te’eki ke toe fakafoki ‘a e fo’i tu’utu’uni ko’eni pea na’e makatu’unga mei ai ‘a e hoha’a ‘a e kau Takilotu. ‘Oku ‘i he mafai foki ‘o e Minisitā Polisi fakatatau ki he lao ‘o e fonua ke fakangofua ha ngāue fakatu’upakē (emergency) ke fakahoko ‘i he ‘aho Sapate. ‘Oku ‘uhinga ‘eni ‘o hangē ko e tau mai ‘a ha vakapuna ko e fiema’u fakavavevave ‘i ha ‘uhinga ‘e malava ke hoko ha fakatamaki ki ha mo’ui ‘o tatau pe moha vakatahi ‘oku fiema’u ke fakahifo ha’ane pasese pe ko e hola mai ‘uhinga ‘iha fakatamaki pe koha ‘uhinga natula tatau. ‘Oku ‘i ai foki ‘a e fa’ahinga me’a fakatu’upake ‘oku ‘ikai ha totonu ke toe toloi telia ‘a e mo’ui ‘a e kakai.

Na’e ‘uhinga pehe ‘a e tohi ‘a e kau Takilotu pea ‘oku ne toe langa’i mai ‘a e kaveinga koia ‘oku mahino mai ‘oku ‘i he Kapineti pe ‘a ia ‘oku ‘uhinga ki he Minisitā Polisi ‘a e mafai ke fakangata a ‘a e tu’utu’uni ko’eni na’e fakangofua ‘i he ta’u 1982 lolotonga ia ‘oku Minisitā Polisi ‘a ‘Akau’ola pea na’e fakahoko pe ia ‘i he ‘uhinga lelei.

‘Oku ‘ikai foki koha me’a faingofua ‘eni he kuo ‘ova he ta’u ‘e 30 ‘a e angamaheni ‘a e kakai ‘o e fonua ki he ava ‘a e ngaahi falemā ‘i he ‘aho Sapate pe he ki he ngaahi falekai pea ko e to’utangata kimui mai ‘oku nau pehe pe ‘e kinautolu ko e nōmolo pe ia he na’a nau tupu hake pe ‘oku lolotonga hoko. Kaikehe ‘oku malie ‘eni pea ko e me’atokoni foki ko e ma’uanga mo’ui pea kuo anga ‘a e ngaahi fāmili tokolahi he fonua kenau fakafalala ‘i he ongo sevesi ko’eni kuo fakangofua ke lele ‘i he ‘aho Sapate ‘i he malumalu ‘o e mafai ‘o e Minisitā Polisi.

‘Oku natula kehe ‘eni ia mei he hiko veve ko’eni ‘i he ‘aho Sapate ‘o hangē ko e nga’unu ko’eni ‘oku fakahoko he lolotonga ni ‘e he Potungāue Ki he Ngaahi Ngāue Lalahi pea kuo ‘osi fakahoko ‘e he Potungāue ko’eni ‘o kamata mai he ‘aho Sapate lolotonga ‘a e Hilifaki Kalauni.

Ko e fehu’i heni pe na’e fakangofua ‘e he Minisitā Polisi ‘o e aho ni ke fakahoko ‘eni ‘o fakatatau mo e lao pe ‘ikai?. Kapau na’e fakangofua ‘eni ‘e he Minisitā Polisi ‘o makatu’unga ‘i he ‘uhinga kuo fakaava ‘a e falemā mo e falekai pea ‘oku totonu leva ke fakahoko ha vakai ki he natula ‘o e ngaahi me’a ni he ‘oku nau natula kehekehe.

‘Ikai ngata ‘i he kehekehe ka ‘oku mahino mai na’e ‘i ai ‘a e makatu’unga ‘oku fakalao na’e fakangofua ai ‘a e falemā mo e falekai pea ‘oku kaunga tonu ki he fakatu’upakē mo e mate mo e mo’ui. Ko e hiko veve ‘oku natula kehe ia pea ‘oku faka’uhinga ia ko e maumau Sapate ‘i hono faka’uninga fakalao.

Kaikehe ‘oku mahu’inga ke fai hano vakai’i lelei ‘a e kaveinga ni he ko e poutuliki fefeka ‘eni ‘o ‘etau nofo pea ko e malu’anga ‘o ‘etau tui faka Kalisitiane pea ‘oku totonu ke to’o mamafa ‘eni ‘e he Pule’anga ‘o fakatatau ki he’etau moto “Ko e ‘Otua Mo Tonga Ko Hoku Tofi’a”.

‘Oku fu’u pelepelengesi ‘a e kaveinga ni pea ‘oku totonu ke fai ha tokanga mavahe ki ai telia ‘a e fa’u’anga ‘etau nofo mo ‘etau hoko koe fonua malu ‘o makatu’unga ‘i he’etau tauhi ki he Folofola.

2 comments

  • Mark Hanson
    Mark Hanson Thursday, 30 July 2015 13:41 Comment Link

    Kuo fuoloa taimi ke ta'ofi e fakatau ma Sapate pea monomono e lao Sapate ke toe ma'opo'opo ange, he kuo ngaue'aki 'ehe kau pisinisi, tautefito ki he kau Siaina e faka'ataa ko eni ke nau pisinisi ta'emingao ai kinautolu - ava honau ngaahi falekai pea a'u pe ki he falekoloa moe fakatau kavamalohi. Kuo 'alu eni ia ke tau fakalato 'e tautolu e fiem'au $$$ 'ae kau pisinisi kae ngalo e laumalie totonu 'oe Sapate. Ta'ofi e fakatau ma moe kai falekai siaina moe inu kofi falekofi kae takitaha foki ki hono 'api 'o teuteu 'ene me'atokoni 'o takitaha ma'u mo hono famili. Koe me'a fakamamahi e fononga atu ki he lotu he pongipongi Sapate 'oku ava mai e ngaahi falekai siaina moe falekofi pea 'ikai teki mai e kakai ko eni kihe molumalu moe tapu 'oe Sapate, tokua 'oku faka'ataa kinautolu 'ehe lao ke nau maumau Sapate 'o tanaki pa'anga. Koe lao ke tauhi 'ehe tokotaha kotoa, ka 'oku 'ikai ke toe fakaavaava ha ni'iihi ia ke nau fa'ifa'iteliha.. Kuo hoko e ngaahi falema ia he efiafi Sapate koe fakataha'anga katoanga fakafiefia 'ae to'utupu 'o hange pe he fu'u 'aho ngofua. Koe taimi eni 'oku tu'uaki ai hono feinga'i ke fakasi'isi'i e puke he NCD, pea 'e tokoni lahi e takitaha 'ai 'ene fo'i manioke moe la'i lu 'i 'api ki he fakasi'isi'i e sisino moe kai e ngaahi me'akai 'oku toe lahi ai e NCD.

    Report
  • Sifa
    Sifa Wednesday, 29 July 2015 21:53 Comment Link

    Kou pehe ni eni ko e ongoongo eni fekau'aki mo e teu ke liliu mai e Sapate ia ki he 'aho Tokonaki. Mahalo na ko ha kei telelouniu holo pe ia e!

    Ko e hikoveve sapate ia kuo a'u ia ki he havehave hono fe'ave'aki 'i he felafoaki, pea kuo 'ikai kete 'ilo 'e kita pe kohai te te tui kiai. He kuo tu'u mai ee mo 'ene poini tu'u mai ee mo 'ene poini ka ko e mahalo ko e me'a mahu'inga ke tauhi hotau loto 'otautolu ke 'aho sapate ma'u pe mo ma'a ke lata ai a Sisu.

    Report

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

back to top