Vaivai 'a e tu’unga fakataki 'i he fonua ^Featured

Ko e taimi ‘eni ‘oku totonu ke fakamu’omu’a ai ‘a e kakai mo e fakaakeake ‘a e fonua pea tu’u fakataha ‘a e kau taki pea ke takimu’a mai ai ‘a e Palēmia mo ‘ene Kapineti ka ‘oku ‘ikai ko hono takitaha teke ‘ene ngaahi ‘asenita faka-politikale ‘o tautautefito ki he Palēmia mo ‘ene Kapineti.

Kuo ‘osi mahino pe foki hono talaki ‘e he Palēmia ia ki he ngaahi kautaha ongoongo ‘a e ‘ikai ke ‘i ai hano fatongia tefito ‘o ‘ona mo e Kapineti ki he fakaakeake ko’eni he koe fatongia ia ‘o e NEMO pea koe ‘ata ‘uluaki ia ‘o e vaivai ‘i he tu’unga fakataki.

Kuo mahino mei he teu fakafisi ‘a e Minisitā Polisi ‘a e ‘ata 'e taha  ‘o e Kapineti mo e ‘ikai ha ‘uhinga lelei mo loloto ke fakahoko’aki ‘a e ngaahi nga’unu ‘oku fakahoko ka ‘oku tekeutua mai pe ‘a e ngaahi ‘asenita fakafo’itutui mo taumu’a ki he mafai pea 'oku ho'ata ki tu'a 'oku ngalivale mo fakaoli.

Ko e fakafisi ‘a Nopele Ma’afu mei hono lakanga ‘oku ho’ata mai na’e fai hono palani’i pea na;e fekau'i ia ke fakafisi ‘i he ‘uhinga faka-politikale pea ‘oku ne toe ‘omai ‘a e ‘ata ‘o e moveuveu 'a e fa'unga taki ‘i he Kapineti mo e feinga ke teke’i ‘a e ngaahi fakafe’atungia ‘oku ne fakapalanisi ‘a e fa’unga ‘o e Kapineti.

‘Oku ‘ikai ngata heni ka ‘oku fehu’ia pe koe fē ‘a e fakafisi ‘oku tali pea koe fē ‘a e fakafisi ‘oku ‘ikai tali.?

Ko hono faka’eke’eke ‘o e Minisitā Polisi ‘i he Letiō 87.5 ‘i he efiafi Tokonaki 3 ‘o Ma’asi ‘oku ne ‘omai ‘a e ‘ata ‘o e moveuveu fakataki ‘i he lēvolo ia ‘e taha pea ‘ikai ngata ai ka kuo tu’u mai 'a e taki ke folahi mai ‘ene kau ngāue 'a ia na'e totonu kene malu'i 'o fakatatau ki he lao mo e founga ngaue ‘i he ‘uhinga ‘oku faka-politikale mo e kumi ai pe ‘a e poupou ‘a e kakai ki he to’o mafai.

‘Oku mahino pe ‘a e fatongia ia ‘o e Komisiona Polisi ‘oku ‘omai ‘e he Lao Polisi 2010 pea ‘oku mahino pe foki ‘oku malumalu ‘a e kau ngāue ‘i he Komisiona pea ‘atā ‘a e Komisiona kene fakahoko ha fakatotolo tau’atāina ‘o fakatatau ki he Kupu 20 ‘o e Lao Polisi 2010.

Ko e faihala ‘a e kau polisi ia kapau ‘oku mo’oni pea ‘i ai ha fakamo’oni kiai pea ‘oku totonu ke tautea pea tuku ki tu’a ka ‘oku ‘i ai hono founga ‘oku tu’utu’uni ‘e he Lao Polisi 2010.

Ko hono puke ‘o e Sea Malōlō mo e Minisitā Ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonua ‘o tauhi fakalao ko e konga ia ‘o e tau’atāina ‘a e Komisiona Polisi kuo foaki ‘e he lao neongo kuo te’eki fakahalaia’i ha taha ‘i he Fakamaau’anga.

Ka neongo ‘eni ‘oku ‘i ai pe hono ‘elemeniti faka-politikale he kuo laukilu ‘a e pa’anga kuo foaki ‘e he Palēmia mo e Kapineti ke fakahoko ‘aki ‘a e fakatotolo ko’eni fekau’aki mo e paasipooti.

Na’e ‘uhinga pehe hono fa’u ‘o e Lao Polisi 2010 koe konga ia ‘o e mateuteu ‘a e fonua ki he liliu faka-politikale he koe kau Minisitā koe ngaahi sino faka-politikale pea ‘oku nau ha’u pe mo ‘alu pea ‘oku kehekehe ‘enau ngaahi ‘asenita ngāue ka koe Lao Polisi ia na’e fatu ke malu mo pau.

Ko e poini ia heni koe vaivai ‘a e tu’unga fakataki mo e mahino mai ‘oku ‘ikai ha ivi ia ‘o e Palēmia kene fakama’opo’opo ‘a e Kapineti pea ‘oku mahino mai ‘oku ‘ikai ke feunga fakamo’ui lelei mo faka’atamai ‘i he lolotonga ni kene fakahoko ‘a e fatongia koia pea na'a ne 'osi fakaha pe foki ki he ngaahi kauataha ongoongo 'oku te'eki ke sai lelei 'ene tu'unga faka-mo'ui lelei.

Ko e fehu’i ia ‘oku muimui mai heni pe koe taimi totonu ‘eni ke ‘ohake ai ‘a e ngaahi ‘asenita faka-politikale ko’eni lolotonga ia ‘oku faingata’a’ia ‘a e kakai ‘o ‘Eua mo Tongatapu ni ‘i he fakaakeake mei he Saikolone ko Gita.

‘Oku fu’u fakatu’utamaki ‘a hono ‘omai ‘o e ngaahi fakamatala konga mo ‘ikai kakato ki he kakai ‘o e fonua pea ‘oku malie ‘a hono faka’eke’eke mai ‘o e Minisitā Polisi he kuo ne ‘osi fakasisi mai ‘e ia ‘a e tali ‘oku totonu koe Palēmia tokotaha pe ia tene fakahoko ‘o kau ai pe ko hai tene fetongi ‘a Lord Ma’afu ‘i he lakanga Minisitā Fonua pea ‘oku ne toe hulu'i mai ‘a e ‘ata ia ‘e taha ‘o e vaivai ‘i he tu’unga fakataki.

‘Oku fu’u fiema’u ke fakama’opo’opo ‘a e fonua pehe ki he tu’unga fakataki he ‘oku fakaloloma ke hoko ‘eni pea ‘oku totonu ke mu’omu’a ‘a e fonua, kakai mo e fatongia ka ‘oku ‘ikai koe fanga ki’i ‘asenita fakataautaha ‘oku taumu’a faka-kemipeini pea ho’ata mei ai ‘a e ‘afungi, fiema’u mafai, mo e matu’aki tō nounou fakataki.

‘Oku tau tui kotoa ki he pule lelei mo hono tau’i ‘o e faihala pea ‘oku totonu ke fakahoko ‘i he founga totonu fakatatau ki he molumalu mo e mo'oni 'o e fa'unga fakataki mo e lao pea ko hono fakahoko ‘i he founga totonu ‘e ho’ata mei ai ‘oku malohi ‘a e tuunga fakataki ‘i he fonua.