Logo
Print this page

Ta’efakalao tanaki tukuhau ki he sipoti: Ko e kaiha’a ‘eni mo hono fakapōpula’i ‘o e fonua Featured

Ta’efakalao tanaki tukuhau ki he sipoti: Ko e kaiha’a ‘eni mo hono fakapōpula’i ‘o e fonua

Na’e toloi ‘a e Fale Alea ‘o Tonga ‘i he ‘aho ni pea tu’utu’uni ai ‘e he ‘Eiki Sea ke foki ‘a e Pule’anga ‘o fakama’opo’opo ‘a e ngāue ki hono fakapekia (repeal) ‘a e lao ki he tanaki tukuhau fetongi pa’anga ‘a ia na’e fakataumu’a ki he Sipoti ‘a e Pasifiki ‘i he 2019.

‘Oku mahino mai foki koe tanaki pa’anga ‘oku lolotonga fakahoko ‘i he levy pe koe tukuhau ‘i he fetongi pa’anga ‘oku lele ta’efakalao pea ‘oku fu’u ta'efe'unga ke hoko ‘eni ‘o fakatatau ki he fakamatala ‘a Dr. Eke koe Fakafofonga ‘o Tongatapu 5.

‘Oku malie foki he ‘oku kei taukave pe ‘a e ‘Eiki Minisitā Lao ia lolotonga ‘a e feme’a’aki ‘a e Fale Alea 'i he ‘aho ni ‘oku ‘ikai ha palopalema ia ‘i he me’a ni pea ‘oku fakalao pe ia he koe tanaki 'o e tukuhau ke fakalele 'aki 'a e fakalakalaka ki he sipoti.

‘Oku fai ‘a e fifili ‘i he taimi tatau ki he ‘uhinga ‘o ‘ene fakalao he ‘oku ‘ikai ke fihi ‘a e ‘ekuasi ko ‘eni pea ‘oku mahino pe ki he kakai ‘o e fonua ‘a e lao ni.

Kapau te tau sio ki he taumu’a (objective) ‘o e tukuhau ko’eni pea 'oku mahino lelei na’e ‘uhinga 'o e tanaki ‘a e pa’anga ke tokoni ki hono fakapa’anga mo fakalele ‘o e Sipoti ‘a e Pasifiki 2019 pea piliote ai.

‘E muimui atu leva ai mo e fehu’i faingofua pe ‘oku fai koaa ‘a e Sipoti Pasifiki 2019 pe ‘ikai?.

Koe tali kiai 'oku mahino 'a ia ko e 'IKAI.

'Oku ‘uhinga leva ia koe tanaki pa’anga ko'eni 'oku lolotnga fakahoko 'oku fai ‘i he funga ‘o e loi mo hono fakapopula’i ‘a e kakai 'a ia ko hono anaki mo totongi ha pa’anga kiha ta’umu’a ‘oku ‘ikai mo’oni.

‘Oku ui ‘eni ia koe kaiha’a pa’anga mei he fonua mo e si'i kakai pea kapau ko ’ene hoko ‘eni ‘i ha toe fonua ange kuo fuoloa ‘a e sio mei he tapa’i laine ‘a e Pule’anga koia.

‘Oku ‘ikai koha me’a si’i ‘eni ki he fonua pea 'oku ho'ata mei heni kuo va’inga ‘a e Pule’anga mo e kau taki ‘i he mo’ui ‘a e kakai pea ‘oku ‘ilonga ia ‘i he hokohoko lelei ‘a e fehalaaki mo hono tukutafa’aki ‘a e Lao 'a ia he'ikai ketau hela fakamatala kiai.

Na’e fanongo 'a e tokolahi 'o e fonua ki feme’a’aki fekau’aki mo e Lipooti ‘a e ‘Atita 'i he uike kuo maliu atu ‘a ia na’e mahino mai ai ‘a e moveuveu ‘a e ngaahi Potungāue ‘e 13 ‘a e Pule’anga pea kapiteni ai ‘a e Potungāue Lao.

Na'e tali lelei pe 'e he Palēmia 'oku hoko 'eni pea 'oku fiema'u ke fakalelei'i pea na'e hā pe ia 'i he'ene me'a 'i he feme'a'aki 'a e Fale Alea 'i he Monite uike kuo 'osi.

Na’e mahino foki mei he me’a ‘a e Fakafofonga Tongatapu 5 ‘Aisake Eke koe Potungāue Lao ‘oku ‘i ai enau ‘akauni pangikē ‘a ia ‘oku fepaki ia mo e lao he kuopau ke fakangofua mei he Minisitā Pa’anga pea toki fakahoko ha me’a pehe ni.

Kaikehe ‘i he vakai ki he tukuhau ki he fetongi pa’anga ‘oku ‘ikai ke fu’u mahino pe ‘oku tanaki ‘a e pa’anga ko’eni ‘o ‘ave ki fē neongo 'a e tali 'a e Minisitā Lao 'oku 'ave ki he fakalakalaka 'a e Sipoti.?

‘Oku toe fehu’ia foki ‘e hala fakalao kapau 'e  ngāue’aki ‘a e pa’anga ko’eni kiha fakalakalaka ‘a e Pule’anga he ‘oku ‘uluaki hala pe ‘a e taumu’a pea ko hono kaiha’asi ‘eni ‘a e pa’anga mo fakapopula’i ‘o e kakai ‘i he founga ‘oku hala ki langi pea toe hala ki mamani.

Kapau leva ‘e fakapekia ‘a e lao pea ‘oku fehu’ia pe ‘e lava ke fakafoki ‘a e pa’anga ‘a e kakai kuo mole pea ‘osi tanaki he tukuhau mo kaiha'asi meia kinautolu ‘o ‘ave ki he Pule’anga.

‘Oku toe ‘i ai foki mo e hoha’a he ‘oku vave ‘aupito ke kamata ngāue mo e Lao ki he to’o ‘a e pa’anga mei he totongi tikite folau ki muli ‘a ia ‘oku fakafuofua koe pa’anga $35 ‘i he tikite kotoa pea ko e pa’anga ia ke tanaki ki he sipoti 'a ia kuo kaniseli pea 'e 'ikai ke toe fakahoko mai ki Tonga ni.

‘Oku fehu’ia pe ‘e fakapekia mo e lao ko'eni pe ‘ikai? pe tenau kau fakataha 'i he ngāue ko'eni 'oku fakahoko 'e he Pule'anga ke fakapekia 'a e lao ki he tanaki tukuhau na'e teuteu ke fakapa'anga 'aki 'a e Sipoti Pasifiki 2019.

Ko hono fakakatoa ko e tanaki tukuhau na’e fakatumu’a ki he Sipoti ‘a e Pasifiki 2019 ‘oku lele ‘i he founga fakapopula mo loi pea ‘oku ‘ikai fakalao.

'Oku toe malie ange 'a e faka'uhinga fakalao 'oku tuku mai ke fakatonuhia'i 'aki 'a e fo'i 'aliaki ko'eni.

Nepituno Media Online © 2015. All rights reserved.