Menu
cache/resized/7a303faa48902efd848c7494b9385c2b.jpg

RED

Rapid Engineering Diagnostic

Specialize in:

...
Latest News

Fiema’u ha fakamo’oni pau ki he fakatau paasipooti Featured

Fiema’u ha fakamo’oni pau ki he fakatau paasipooti

Lau 'a e 'Etita

Fiema’u ha fakamo’oni pau ki he ngaahi tukuaki’i fakatau paasipooti

‘Oku lahilahi mai ‘a hono ‘ohake ‘a e hoha’a ‘a e Palēmia fekau’aki mo e ngaahi tukuaki’i ki hono fakatau atu ‘o e paasipooti pehe ki ha ngaahi tukuaki’i kehe ‘oku nau felālāve’i pe fekau’aki. ‘Oku mahu’inga mo’oni ‘a e kaveinga ni ke fakahoko ha ngāue kiai he ‘oku totonu ke ma’u ‘a e fakamaau totonu pea ke ikuna ma’u pe ‘a e pule lelei mo e pule ‘a e lao ‘i he fonua.

Kuo a’u foki ki he lēvolo fakavaha’apule’anga ‘a hono talanga’i ‘a e kaveinga ni pea mahino mei ai ‘a ‘ene mafatukituki ki he Pule’anga mo e fonua. ‘I he taimi tatau ‘oku totonu ke ho’ata mai ‘a e ngaahi makatu’unga ‘oku fai’aki ‘a e talanga mo e tukuaki’i ko’eni pea ‘oku fiema’u ke ‘ikai ‘ao’aofia pe popo’uli he kuo hoko koe ‘isiū fakafonua pea ‘oku ne tohoaki ‘a e tokanga ‘a e fonua.

‘Oku ‘i ai ‘a e ki'i fifili pe ki he 'uhinga hono ‘ave ‘a e kaveinga ni ‘o talanoa’i ‘i he lēvolo fakavaha’a pule’anga pea ‘oku totonu ke mahino hono founga mo hono ‘alunga ka ‘oku ‘ikai koha fakamahamahalo pe faka’apē. ‘I he tu’unga fakamahamahalo koia hangē ko e mahino mai ‘oku ne ‘ave ‘a e ‘ata ‘oku ‘ikai malu ‘a e fonua, ‘ikai lelei ‘a e fakahoko fatongia ‘a e kau ma’u mafai pea ‘e tuhu leva ‘a e ngaahi tao ki he tokotaha ‘oku tu’u 'i he fohe 'a ia ko e Palēmia.

Na’e fakahā foki ‘e he Palēmia ‘i he’ene ‘a’ahi ki Nu’usila ‘i he mahina kuo ‘osi ‘a e hokohoko atu hono fakatau ‘ikai fakalao ‘o e paasipooti ‘a ia koe faka’ilonga ia ‘o e pule kovi (corruptions) ‘oku lolotonga hoko ‘i he fonua pea ‘oku uesia ai hono pule’anga.

Lolotonga ‘eni kuo fakahā ‘e he Palēmia Nu’usila John Key ki he ngaahi Kautaha Ongoongo ‘oku ‘ikai kene fakapapau’i pe ko e kakai ‘oku ma’u paasipooti ‘ikai fakalao ‘i Tonga ‘oku nau fetuku mo hū atu ‘a e faito’o konatapu ki Nu’usila pe ‘ikai.

Na’e toe ‘ohake foki he feme’a’aki ‘a e Fale Alea ‘o Tonga ‘i he ‘aho Mōnite 22 ‘o ‘Aokosi ‘a e faka’apē ‘oku ngalingali ‘oku lau miliona ‘a e mahu’inga ‘o e faito’o konatapu kuo hū mai ki he fonua ni ‘e he kau ma’u paasipooti Tonga ‘i he founga kakā ko'eni.

‘Oku mahu’inga foki ke tau sio lelei ki he kaveinga ni he kuo fakahā foki ‘e he Palēmia lolotonga ‘e ne me’a ‘a’ahi ki Nu’usila kuo faka’ilo ‘e he Potungāue Polisi ha toko 12 fekau’aki mo e ngaahi tukuaki’i ko’eni pea ‘oku kau ai ‘a e kau ‘ofisa polisi malōlō.

‘I he taimi tatau ‘oku mahino pe foki na’e fakapaasi ‘e he Pule’anga ‘a e pa’anga ‘e tolu kilu (300,000 TOP) ‘o fakapa’anga ‘aki ‘a e kulupu (Taskforce) ke fakahoko’aki ‘a e fakatotolo ko’eni ‘i he ta’u 2015.

‘Oku toe malie he kuo me’a foki ‘a e Palēmia ‘i he Fale Alea ‘o pehē ‘oku ne ‘ilo ‘oku ‘i ai ‘a e palopalema ka ‘oku ‘ikai tene mea’i pe koe hā e me’a ‘e fai kiai.
Ko e ngaahi fehu’i leva ke fai ha vakai kiai ‘oku pehe ni;

1. Ko e hā e tu’unga ‘o e fakatotolo ko’eni?

2. ‘Oku toe fiema’u nai ha pa’anga ke hoko atu ‘aki ‘a e fakatotolo ko’eni?

3. Ko e hā ‘oku ‘ikai fiemalie ai ‘a e Palēmia ki he tu’unga ‘o e ngāue ‘a hono Pule’anga ki he kaveinga ni?

4. ‘Oku fe’unga nai ‘a e ngaahi fakamo’oni ki he tukuaki’i ko’eni?

5. Ko e tīkoi faka-politikale (political decoy) nai 'eni ke afe’i ‘aki ‘a e tokanga ‘a e kakai ‘o e fonua mei he kaveinga ‘oku toe mahu’inga ange mo vivili?

6. ‘Oku fiema’u nai ke ‘ave ‘a e kaveinga ni ke tālanga’i he lēvolo fakatipilometika lolotonga koe hu’uhu’u mo e faka’apē pea ‘ikai fu’u mahino ha fakamo’oni kiai?

7. ‘Oku fiema’u nai ke hū mai ha kau mataotao fakatotolo mei muli ke fakahoko e ngāue ki he kaveinga ni?

8. Kapau leva ‘oku ‘ikai ha fakamo’oni ki heni pea ‘ikai mo’ua ha taha heni ko hai tene totongi ‘a e ngaahi fakamole koia?

9. ‘Oku totonu nai ke malu’i ‘ehe taki hono pule’anga he ‘oku ho’ata atu ai ‘ene fua fatongia?

‘Oku ‘ikai foki ha fonua ia ‘i mamani ‘e haohaoa ka ‘oku fu’u pelepelengesi ‘a e kaveinga ni ke tālanga’i fakavaha’a pule’anga lolotonga ia ‘oku ‘ikai fu’u mahino ha fakamo’oni kiai ka koe me’a tepū ‘a e ‘ikai ke mahino ki he Pule’anga ‘a e me’a ke fai hangē koia na’e me’a’aki ‘e he Palēmia.

‘Oku totonu mo taau ke ‘omi ‘a e kakai ‘oku nau kaunga ki he tukuaki’i ko’eni kenau fehangahangai mo e fakamaau totonu ‘okapau ‘oku mo’oni pea ‘i ai moha fakamo’oni pau kiai pea ke tautea kinautolu ‘o fakatatau mo e tu'utu'uni 'a e lao.

‘E lava kotoa ‘eni ‘okapau ‘oku maau mo kakato ha fakamo’oni kiai pea fakapapau’i 'o fakamaau'i pea tautea kae ‘ikai ko e talatalanoa ‘ata’atā pe.

12 comments

  • Mark Hanson
    Mark Hanson Monday, 26 September 2016 08:56 Comment Link

    To atu a PA Po'oi ia he folau ki New York he fakataha UN, fakarata 'ene toutou folau he expense 'ae kau taxpayers 'a Tonga ni. Pea fielau e o 'o hiva loi he function 'a PNG .... he heeeeee, 'ikai 'ilo pe koe 'Isa Lei pe 'Isa Loi ..... whatever, ka koe kau hiva ia 'ae Father and Son in New York ki ai. Malie pea toe lelesoni he ngaahi maafihunga ko eni 'ae PM mo 'ena folau fakatha holo mo hono son ko PA Po'oi. Sai pe foki ia he 'oku 'ikai ko ha corruption eni ia pe nepotism, ka 'oku mahalo koe matu'aki kaimo'ui moe lulutava he ki'i toenga mo'ui 'ae fonua.

    Report
  • Mark Hanson
    Mark Hanson Monday, 26 September 2016 07:36 Comment Link

    Koe me'a pe 'oku ha mai mei heni ko hono elevate e ngutulau 'a 'akilisi mei he levolo lokolo ki he levolo diplomatic/international. Me'a fakama ko hono fetoho atu e fu'u issue domestic 'oku tonu ke talanoa'i mo fakatotolo'i he national level 'o kalanga'i he fepotalanoa'aki moe kau palemia kehe. 'Ikai mu'a 'alu 'o talanoa'i e ngaahi issue faka'ekonomika ke kumi mai ha tokoni ki he 'ekonomika 'ae fonua, kae 'alu ia 'o toe takimu'a hono lau'i e fonua ke toe ongoongokovi ange ai ki tu'apule'anga. Kuo taimi ke hilifaki ha mata'itohi toketa filosefa fakalangilangi 'o 'akili he me'a koe ngutulau pea fakahingoa leva koe International Bad Mouth of the Year Award. Pea hoko atu kia Mateni he ta'u kaha'u, Lautaha he ta'u hoko mai pea nau fakahokohoko atu ai honau famili, pea manatu'i ke toki fakakau atu mo Solomone Palu mo piveni he 'osi 'ae famili pohiva.

    Report
  • Tuifua Moale
    Tuifua Moale Sunday, 25 September 2016 17:10 Comment Link

    Naaku lau he nusipepa Kakalu ae hopo koeni oe Passport he ta koe ngatolo ia a e kau ofisa ngaue fakapuleanga kae sii tapalasia ai pe kau Minisita ia moe Fale oe Tu'i. Siana fakatuutamaki lahi koe Akilisi ke fakakonahi e kakai pea e foki atu pe kiate koe.

    Report
  • Fifita
    Fifita Monday, 05 September 2016 15:56 Comment Link

    Kuo a'u nai e fakakaukau e Palemia ki hono forge pe paasipooti ta'efakalao he kakai 'oku nau ngaue'aki pe fakatau atu?..Na kuo fai e tukuaki'i holo e kakai kehekehe mo e fakamole taimi mo pa'anga kae kata mai e kakai tonu ia 'oku nau fakahoko...he 'okapau 'oku sivi e genuinity mo e authenticity e paasipooti he ngaahi fonua 'oku folau ki ai e kakai 'oku nau ngau'aki e paasipooti Tonga pea ta 'oku 'ikai ko e case ia he fakatau paasipooti ta'e fakalao ka ko e forging e paasipooti loi..he 'okapau ko e fakatau kuopau pe ko e authentic paasipooti kae lava 'o ngaue'aki ka koena 'oku toe sivi'i e paasipooti ia pe ko e paasipooti loi...na kuo lele ha fale ngaahi paasipooti ia 'e tau kau Siana Tonga 'o fakatau atu he ko e issue koeni 'oku fakamamafa pe ia hotau kainga koeni...ka 'okapau 'oku 'ikai ta ko 'etau lele popularity contest pe 'oku fai..mahalo koe 'osi pe ia tau toe foki ki he Tongasat...Anything new Prime Minister????..he 'e 'osiange koe fakamole 'ata'ata pe, he 'e faka'ilo he kakai e tukuaki'i loi 'oku fai..koena 'ikai tali e hopo tangi hono faka'ilo e Kele'a he ngutulau na'e toki 'osi....sai pe koe lahi ho pa'anga ke fai'aki ho hopo..faka'ofa e tukuhau vahenga kakai..

    Report
  • Jane Doe
    Jane Doe Thursday, 01 September 2016 08:53 Comment Link

    Hiki mai Akilisi hoo fakatotolo au kihe Passport nae toki fakatau he tau kuoosi i Hong Kong pea nae tapa mai ko DPM mo Vakata mo Satua Tuakoi. Kii kamata atu aa e fakatotolo mei he kautama koena e gali mau ange ai e fakamooni. He koe pehee nae tukuange foi Passport mei Hong Kong. Kamata hena kau toki hoko atu.

    Report
  • Moneata
    Moneata Tuesday, 30 August 2016 11:42 Comment Link

    Kuo pehee e Akilisi ia ke sii valevalelau ai pe ia he Passport he toenga e Term koeni mo kanakana ai pe tukuhau a e kakai moe fanga vale hhhhhh

    Report
  • poasi
    poasi Wednesday, 24 August 2016 16:00 Comment Link

    Tuku aa Kakai hono teke e Palemia ke ai e Passport he koene palafu pe ana ia ke toutou lava he fili fale alea. Tuku aa he koena ku mahakiia hono sino moe fakakaukau koe lahi hoo mou holi.

    Report
  • Mele Prague
    Mele Prague Wednesday, 24 August 2016 15:16 Comment Link

    I had a similar experience where I was taken aside at immigration in Europe some twenty plus years ago because of my Tongan passport, and subjected to 6 hrs of interviews to test the authenticity of my Tongan identify. To compound matters, my name has a Chinese like spelling (three letters first name) - in addition to being Asian in appearance. I was asked to describe the Tongan flag, provide the then King's name, and spell the name of the capital before they were convinced I was a genuine Tongan at that stage, very angry, very late to an important event, and very tired. I was later informed that they were looking for Asian criminal syndicates with Tongan passports.

    Report
  • Nuanga
    Nuanga Wednesday, 24 August 2016 14:15 Comment Link

    Io kuo loa kaliu e taimi ke fai mo too ha hingoa o fai mo li ki he fakamaau'anga. Oku tau tuku telinga ko e ha ha tuutuuni ae PM ki Issue ko eni. He koe mea eni naa ne lului e fonua koe Paasipooti. Akilisi this is your call. Naa ke tangi ki ha mafai ke fai e ngaue ko eni ko ho taimi eni ke omai e pule lelei mo e pule a e lao ki he fonua ni.

    Report
  • Tevita O. Kaʻili
    Tevita O. Kaʻili Wednesday, 24 August 2016 13:17 Comment Link

    [Thank you Nepituno for this story. I shared the story below on my Facebook Page]
    After 30 years, selling Tongan passport is still a major problem. Selling Tongan nationality is a big business and it is devaluing the worth and validity of a Tongan passport.
    In 2009, I traveled to the UK on my Tongan passport for an academic conference. I was detained at the Heathrow International Airport for several hours because the UK Immigration Officer thought that my Tongan passport was a fake. The Officer called his supervisor and his supervisor's supervisor and the University that sponsored my travel and the conference to determine that I was a "real" Tongan and that my Tongan passport was legitimate. All these years I thought this incident was a classic case of racial profiling (I was detained with brown and Muslim looking individuals), but now I wonder if it had to do with my "questionable" Tongan passport. By the way, this is what led me to finally applying for my US passport. After 39 years of traveling ONLY on a Tongan passport, I decided (with my wife's strong encouragement) that it was time to get a US passport.
    Tonga, please stop selling our Tongan Nationality. There are better ways to make money that do not compromise our nation and our citizens.

    Report

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

back to top