Fakatotolo Potungāue Polisi ki he ngaahi fakamo’oni Tohi Tangi ki he Fale Alea fekau’aki mo e Kōvana Pangikē Pule Featured
5 Novema, 2016. ‘Oku lolotonga fakahoko ‘a e ngāue 'a e Potungāue Polisi fekau’aki mo e ngaahi fakamo’oni ki he tohi tangi na’e fakahū ki he Fale Alea ‘o Tonga ke tukuhifo ‘a e Kōvana ‘o e Pangaikē Pule Dr. Sione Ngongo Kioa.
‘Oku ‘ikai fo’ou foki ‘a e ngaahi tohi tangi kuo fakahū ki he Fale Alea ‘o Tonga ka ‘oku mahino mai ‘a e matavaivai ‘a hono fakahoko ha ngāue ki he tu’unga mo’oni mo fakalao ‘a e ngaahi fakamo’oni ‘oku hā he ngaahi tohi tangi ko’eni.
‘Oku ‘ikai foki koe tohi tangi pe ko’eni fekau’aki mo Dr. Kioa ka ‘oku lahi mo e ngaahi tohi tangi kimu’a ‘oku fehu’ia ‘a e tu’unga ‘o e ngaahi fakamo’oni pea moe kakai na'a nau fakamo’oni kiai ka na’e te’eki fakahoko ha ngāue kiai ‘a e Potungāue Polisi.
‘I he taimi tatau ‘oku mahino mai foki mei he tohi tangi fekau’aki mo Dr. Kioa ‘a e faka’ikai’i ‘e he tokolahi na’e ‘ikai kenau fakamo’oni ki he tohi tangi ko’eni. ‘Oku fakaofo foki he ko e konga ‘o e famili ofi, kaungame’a ‘o Dr. Kioa mo hono famili ‘o kau ai mo hono foha na’a kau kau ki he fakamo’oni ta'e 'iai ha'anau 'ilo kiai.
‘Oku makatu’unga leva mei heni ‘a e hu’uhu’u ‘o iku fakahoko ai ‘e he e Potungāue Polisi ‘a e ngāue ki he tohi tangi ko’eni.
‘I he taimi tatau ‘oku ‘i ai ‘a e fiema’u lahi ke fakamalohi’i ‘a e founga ‘oku sivi ‘aki ‘a e ngaahi tohi tangi he ‘oku ‘uluaki tukuange mai foki ia ‘i he Fale Alea ‘o Tonga ‘o fanongo kiai ‘a e fonua lolotonga ia ‘oku 'ikai mahino 'a e tu'unga fakalao 'o e ngaahi fakamo’oni pea iku ki he ngāue kiai ‘a e Potungāue Polisi.
Kuo fakahā foki ‘e he taha ‘o e kau loea ‘o e fonua na’e a’u ange kiai ‘a e Potungāue Polisi ke hiki ha’ane fakamatala fekau’aki mo e hā hono hingoa ‘i he tohi tangi ko’eni ka na’e ‘ikai ke kau ia ki he fakamo’oni.
Lolotonga 'eni 'oku fakahoko foki ‘a e ngāue ki he kaveinga ni ‘e he Potungāue Polisi pea ‘oku toutou ‘o hake pe foki ‘i he feme’a’aki ‘a e Fale Alea ‘a e mahu’inga ke fakapapau’i ‘a e ngaahi me’a ‘oku hū ki he Fale Alea mo fakamafola mei ai.
‘Oku ‘i ai ‘a e totonu mavahe mo e monu’ia (Parliamentary Priviledges) ‘a e Hou’eiki Memipa kenau lave natula tukuaki’i mo lea fekau’aki moha taha ka ‘oku ‘ikai ‘oange ha faingamalie pe totonu ki he taha koia ke ‘omai ha’a ne tali he ‘oku ‘ikai kene kau ki he Fale Alea.
'I he'ene pehe leva 'oku 'ikai ha faingamalie 'o Dr. Kioa ke 'oatu ha'ane tali pea 'ikai mahino pe 'oku mo'oni 'a hono tukuaki'i pe 'ikai. ‘Oku muimui’i foki ‘e he ongoongo ko’eni ‘a e kaveinga ko’eni.
4 comments
-
Taitaimi hifo Oua e Fiu, ai pea ke fakapikopiko he pulusi mai e fakamatala a e Kele'a, ko e fuu case mo e Pangike Siaina oku kei i falehopo teeki ke kakato e ngaue 'a e Fakamaau'anga, vakai'i pe kau fakamo'oni ia he tohitangi ke fakatotolo'i kae oua e fakatotolo'i e kakano ia o e tohitangi he oku mooni pe tohitangi ia mei mu'a kimui. Iai e faahinga ia he Poate Pangike Pule mo e Pangike kuo taimi kenau malolo atu ki 'api to ha'anau fuu manioke kae tukuange fonua ke langa faingofua.
-
Kau e ngaahi fakamo'oni loi pehe ni ia he ngaue pango mo'oni pea 'oku totonu mo taau pe ia ke fakatotolo'i pea fai ki ai ha ngaue.
Ka 'oku ki'i fakatupu fifili koe 'ilo 'e O-e-f ia e 'uhinga 'oe tohi tangi ko eni he 'oku 'ikai 'asi he post ia ko eni e 'uhinga 'oe tohi tangi, ka kuo fakaha mai ia 'e O-e-f koe me'a fekau'aki moe pangike siaina. Ngalingali 'oku ngaue 'a O-e-f ia 'i loto falealea ke ne 'ilo ai e ngaahi me'a ko eni. Ka ke toe fanongo atu ha me'a 'i falealea O-e-f pea fakaha mai ke tau 'ilo he vave taha he 'oku mau fu'u fie'ilo pe koe ha e lau 'ae falealea ki he tohitangi fekau'aki moe minisita ako. Sai ke tau know ............ -
Hange ha me'a Fo'ou, na'e hook ia ki mu'a he ta'u e hongofulu kuo hili, tautau tefito kihe taimi na'e longo mo'ui ai 'ae PM 'oe 'aho ni he Fal;ealea 'o Tonga hono fkanga'i 'ae Puleanga 'oe 'aho koia. na'a nau mofisi, na'a nau fai hange hano fkmavahe'i 'ae kakai ke nau 'ilifia 'o 'oua 'e kau kihe ng tohi Tangi na'e fkhu atu kihe Falealea 'o Tonga, tokua 'oku taefalala'anga, hili koia 'oku fkmafa'ii 'ehe Konisitutone 'o Tonga ke nau Fai pehee.
Koe Keisi ko'eni 'ihe Va 'oe Pangike Pule moe Pangike Siaina 'oku mata aaa 'ae taefkhoko he Bank Siaina 'ae felotoi na'e tali'aki ke fokotu'u 'I Tonga ni,
Oku fai 'ae Poupou fefeka ke fktotolo'i 'ae fkmo'oni hingoa he tohi fkmo'oni ko'eni, he 'oku foufou pe he feinga ke takihala'i 'ae ng ma'u Mafai Lahi hotau Fonua ni. Ko hai 'oku toitoi mai? hono uki ke fkhoko 'ae kau fkmo'oni loi ?
'Oku apulu 'ae langa fklakalaka koe kakai pehe ni oku holi ke fai honau loto, 'oku totonu ke puke mai kinautolu pea fkasi mai ke 'ilo 'ehe Kakai 'oe Fonua 'a 'enau tau toitoi 'oku fai kihe Pangike Pule 'o Tonga.
Fkulia 'enau faiteliha he Lao Pangike 'oe Fonua ? 'enau feinga ke kumu pe 'enau tu'umalie he kakai masiva 'oe Fonua ???? -
'Oku lahilahi e ngaahi tohi tangi fakamo'oni loi he ngaahi 'aho ni pea malo ia kuo fai atu ha ngaue he 'oku fakamo'oni noa'ia 'a e kakai 'ikai kenau mahino'i 'a e ngaahi tohi pea toe lohiaki'i moe 'uhinga 'o e tohi tangi ki si'i kakai. Ko e founga 'ena 'a Ravu pea malo ke fakatonganga'i atu mo fai ha ngaue kiai he 'oku 'ikai ke tau 'ilo pe koe ha ha kovi 'a e Kovana moe Pangike Pule.